Chodzi o zapowiedziane przez minister edukacji narodowej Annę Zalewską kontrole w szkołach, w których odbył się "Tęczowy Piątek" - akcja, której celem jest promocja tolerancji i zapobieganie aktom przemocy wobec osób nieheteronormatywnych w środowisku szkolnym. Akcja została przeprowadzona w październiku w ponad 200 szkołach przez Kampanię Przeciw Homofobii. Szkoły otrzymały od KPH zestaw materiałów edukacyjnych, plakaty, a także "tęczowe gadżety". MEN groziło wyciąganiem konsekwencji dyscyplinarnych wobec dyrektorów, którzy włączyli się do akcji bez pisemnej zgody rodziców uczniów i zgłoszenia akcji w kuratorium.
Atmosfera strachu
RPO Adam Bodnar poprosił minister Zalewską o wskazanie podstawy prawnej kontroli szkół uczestniczących w akcji „Tęczowy Piątek", przedstawienie zestawienia planowanych i zrealizowanych już czynności oraz przesłanie dokumentacji kontroli. Zaznaczył, że do Biura RPO wpłynęły skargi dotyczące przebiegu akcji. W liceum w Tarnowskich Górach zajęcia odwołano ze względu na kierowane wobec organizatorów ataki słowne, pochwały stosowania przemocy wobec przedstawicieli mniejszości seksualnych w reżimach nazistowskich i komunistycznych oraz groźby przeprowadzenia agresywnych działań w otoczeniu szkoły.
Sprzeciw Rzecznika budzi budowana wobec tej inicjatywy zastraszająca atmosfera, obejmująca m.in. incydenty polegające na wzywaniu uczniów na indywidualne rozmowy z dyrektorem szkoły, zbieraniu od nich oświadczeń o uczestnictwie w akcji, kontrolowaniu ich ubioru, konfiskowaniu przedmiotów związanych z akcją (np. przypinek), czy stosowaniu wobec uczniów i uczennic gróźb obniżenia ocen z zachowania.
- W mojej ocenie takie zachowania stanowią rażące naruszenie praw uczniów i uczennic oraz godzą w ich poczucie bezpieczeństwa w szkole - napisał Adam Bodnar do Anny Zalewskiej. Uznał, że uderza to szczególnie w prawa uczniów nieheteroseksualnych, może obniżyć ich zaufanie do kadry nauczycielskiej i zniechęcić do szukania wsparcia z ich strony w przypadkach przemocy rówieśniczej motywowanej homofobią.
"Tęczowe piątki" są potrzebne
Rzecznik - który pełni także funkcję niezależnego organu do spraw równego traktowania – podkreślił w wystąpieniu, że za szczególnie cenne uznaje wszelkie inicjatywy, które pozwalają młodzieży pogłębiać wiedzę na temat praw człowieka i obywatela i podejmować dyskusję dotyczącą istotnych problemów społecznych. Z tego względu z zaniepokojeniem przyjął informacje o próbach zniechęcania uczniów i nauczycieli do tego typu przedsięwzięć lub wprowadzania przez władze szkolne zakazów organizowania takich wydarzeń, które nasiliły się w ostatnich latach.
