Od Nowego Roku nieodpłatną pomoc prawną świadczyć mogą nie tylko profesjonalni pełnomocnicy czy przedstawiciele organizacji pozarządowych. System bezpłatnego poradnictwa zasilą też tzw. doradcy obywatelscy, którzy mogą mogą w punktach prowadzonych przez NGO.

Czytaj także: Zmiany w bezpłatnej pomocy prawnej

Aby zyskać tytuł doradcy obywatelskiego, trzeba co do zasady przejść specjalny 70-godzinny kurs zwieńczony egzaminem. Osoby z wymaganym doświadczeniem mogą natomiast przystąpić do samego sprawdzianu kompetencji. Ustawodawca zdecydował, że tytuł doradcy będą mogły nadawać jedynie związki co najmniej siedmiu organizacji pozarządowych posiadających minimalnie siedmioletnie doświadczenie w poradnictwie obywatelskim.

Podmiotów, które uzyskały zgodę ministra sprawiedliwości na prowadzenie szkolenia, jest dziś niewiele, raptem dwa. Nie mogą się jednak skarżyć na brak zainteresowania.

Wysoka cena

„Od września do końca 2018 r. wydano 180 osobom zaświadczenia potwierdzające wiedzę i umiejętności prowadzenia poradnictwa obywatelskiego" – poinformował niedawno na swej stronie internetowej Związek Biur Porad Obywatelskich.

Ija Ostrowska, prezes ZBPO, w odpowiedzi na pytania redakcji zaznacza, że spośród tej grupy osób 101 przystąpiło do szkolenia i egzaminu. Wiązało się to z koniecznością wniesienia opłat. Nauka plus test to koszt 3999 zł. Nietrudno więc policzyć, że do kasy ZBPO wpłynęło już ponad 400 tys. zł.

Zdaniem adwokata Dariusza Golińskiego, który brał aktywny udział w pracach nad nowelizacją ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, to wysoka kwota.

– Wprowadzenie obowiązkowych kursów spowodowało, że faktycznym beneficjentem ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej nie stały się osoby faktycznie potrzebujące takiej pomocy, ale organizacje, które prowadzą tego rodzaju szkolenia za 4000 zł od osoby – uważa mecenas Dariusz Goliński.

Prawnik nie rozumie, dlaczego szkoleń nie mogą organizować i przeprowadzać samorządy prawnicze.

– Czymże jest siedmioletnie doświadczenie, jakim mają się legitymować NGO-sy, wobec stuletniego doświadczenia adwokatury w świadczeniu pomocy prawnej? – podkreśla.

Ruchoma stawka

Co ciekawe, w ustawie o nieodpłatnej pomocy prawnej nie zostało określone, w jakich widełkach cenowych powinny się mieścić koszty organizacji szkoleń dla doradców. Nie wskazano również kosztów kursów doszkalających, które co roku będzie musiał przejść każdy doradca obywatelski.

– Podmiot, który uzyskał pozytywną decyzję ministra sprawiedliwości, samodzielnie organizuje szkolenia i określa odpłatność za nie – potwierdza resort sprawiedliwości.

Kto uczy

Kolejny problem dotyczy kwalifikacji osób, które uczą i sprawdzają wiedzę kandydatów na doradców obywatelskich.

– W tym zakresie również przepisy milczą. Szkolić może każdy. Państwo stworzyło system, który nie weryfikuje wiedzy osób szkolących doradców obywatelskich – zaznacza mec. Goliński.

Przedstawicielka ZBPO zaznacza jednak, że związek dba o standardy.

– Trenerzy ZBPO są doradcami obywatelskimi z długoletnim – dziesięcioletnim, a kilku trenerów z ponaddwudziestoletnim, doświadczeniem w świadczeniu poradnictwa obywatelskiego. Związek ma wykwalifikowaną kadrę trenerską szkoloną w ramach wielu szkoleń, w tym certyfikowanych przez bliźniaczą organizację – Citizens Advice – zaznacza prezes Ostrowska.

1529 punktów nieodpłatnej pomocy działa w Polsce