Zwolnienie od akcyzy dla zużywanej energii elektrycznej w zakładach energochłonnych

Czytaj także: Akcyza: Jak ustalić ilość zużytej energii elektrycznej

W wielu branżach energia elektryczna stanowi istotny koszt prowadzonej działalności gospodarczej. Na cenę energii elektrycznej mają wpływ nie tylko koszty jej produkcji i dystrybucji, ale także wartość podatku akcyzowego wkalkulowanego w tę cenę. Stąd jedną z możliwości obniżenia kosztów energii elektrycznej jest zastosowanie zwolnienia od akcyzy dla energii elektrycznej. Dla przemysłu kluczowe są dwa zwolnienia od akcyzy dla energii elektrycznej wykorzystywanej:

1. w procesach specyficznych (tj. metalurgicznych, elektrolitycznych, mineralogicznych, a także redukcji chemicznej) oraz

2. przez zakłady energochłonne.

Korzystanie z tych preferencji podatkowych w akcyzie powoduje jednak spore problemy w praktyce, zwłaszcza w zakresie możliwości ich łącznego stosowania przez przedsiębiorców.

1. Zwolnienie od akcyzy energii elektrycznej wykorzystywanej w procesach metalurgicznych, elektrolitycznych, mineralogicznych oraz redukcji chemicznej

Ze zwolnienia od akcyzy w odniesieniu do energii elektrycznej wykorzystywanej w tych specyficznych procesach mogą skorzystać tylko i wyłącznie przedsiębiorcy posiadający status podatnika podatku akcyzowego. Zwolnienie to jest bowiem realizowane poprzez odliczenie w deklaracji podatkowej kwoty akcyzy z tytułu energii elektrycznej wykorzystanej w ww. procesach od należnej akcyzy za dany okres rozliczeniowy. Przedsiębiorca niebędący podatnikiem akcyzy nie skorzysta więc z tego zwolnienia.

Ponadto przedsiębiorca musi złożyć oświadczenie o ilości wykorzystanej energii i sposobie jej wykorzystania. Dodatkowo, ciąży na nim także obowiązek prowadzenia ewidencji ilościowej energii elektrycznej, w której wykazuje się m.in. ilość energii elektrycznej zwolnionej od akcyzy w związku ze stosowaniem procesów specyficznych.

W procesach, a nie w produkcji

Istotne dla zastosowania tego zwolnienia jest wykorzystanie energii elektrycznej w bezpośrednich procesach metalurgicznych, elektrolitycznych, mineralogicznych bądź redukcji chemicznej. Organy podatkowe w licznych interpretacjach podatkowych stoją na stanowisku, że wykorzystanie energii elektrycznej w procesach pomocniczych, niezwiązanych bezpośrednio z procesami specyficznymi, nie może być objęte zwolnieniem od akcyzy.

Dla przykładu Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 13 maja 2016 r. (IPPP3/4513-23/16-2/MC) wskazał, że „pojęcie procesu ma węższy zakres niż produkcja, która może składać się z samego procesu, lecz może być też efektem kilku procesów lub też kompilacją kilku procesów oraz czynności niestanowiących procesu, jak i też w ramach produkcji może nie zachodzić żaden proces". Natomiast w interpretacji z 18 stycznia 2018 r. (0111-KDIB3-3.4013.259.2017.1.MK) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że „należy odróżnić wykorzystanie energii elektrycznej stricte do procesu metalurgicznego / mineralogicznego od wykorzystania energii elektrycznej do napędu urządzeń wykorzystywanych w tym procesie, a także innych czynności, w trakcie których następuje również zużycie energii elektrycznej".

Natomiast samo ustalenie, czy dany proces jest już procesem uprawniającym do zastosowania zwolnienia od akcyzy, w praktyce prowadzi do potwierdzenia tego przez interpretacje organów i orzecznictwo sądowe (wyrok WSA w Gliwicach z 1 marca 2017 r., III SA/Gl 55/17; wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z 3 listopada 2016 r., I SA/Go 329/16; wyrok WSA w Opolu z 21 października 2016 r., I SA/Op 183/16 ).

Przykład 1:

Spółka działająca w branży cementowej i wydobywczej nabywa znaczące ilości energii elektrycznej, z której część odsprzedaje w związku z tym, że posiada koncesję na dystrybucję oraz obrót energią elektryczną. Z tytułu odsprzedaży energii elektrycznej jest podatnikiem podatku akcyzowego i składa miesięczne deklaracje dla podatku akcyzowego (AKC-4). W procesie mineralogicznym spółka wykorzystała 5395 MWh energii elektrycznej w 2017 r. Za ten rok spółka mogła w miesięcznych deklaracjach AKC-4 pomniejszyć kwotę należnej akcyzy od energii elektrycznej o kwotę akcyzy 107 900 zł przypadającej na energię elektryczną zużytą w procesach mineralogicznych (5395 MWh x 20 zł =107 900 zł).

2. Zwolnienie do akcyzy energii elektrycznej dla zakładów energochłonnych

Zwolnienie od akcyzy energii elektrycznej przewidziane dla zakładów energochłonnych jest realizowane poprzez zwrot części akcyzy. Przedsiębiorca prowadzący zakład energochłonny nie musi być podatnikiem akcyzy. Na potrzeby tego zwolnienia podatkowego ustawodawca zdefiniował zakład energochłonny wykorzystujący energię elektryczną jako podmiot, u którego udział kosztów wykorzystanej energii elektrycznej w wartości produkcji sprzedanej w roku podatkowym, za który składany jest wniosek o zwrot podatku, wynosi ponad 3 proc. Wskazał także warunki dla jego zastosowania.

Dla skorzystania z tego zwolnienia należy spełnić następujące wymogi:

- minimum 3-proc. udział kosztów wykorzystanej energii elektrycznej w wartości produkcji sprzedanej w roku podatkowym,

- wykonywanie określonego rodzaju działalności (m.in. produkcja cementu, wapna, cegieł, dachówek, górnictwo, odlewnictwo, produkcja papieru, wyrobów ceramicznych, płyt, arkuszy, rur i kształtowników z tworzyw sztucznych, szkła, nawozów sztucznych, wydobywanie kamienia dla potrzeb budownictwa, skał wapiennych, gipsu, kredy i łupków, produkcja tworzyw sztucznych i opakowań z tworzyw sztucznych, produkcja soków z owoców i warzyw, przetwarzanie i konserwowanie owoców i warzyw),

- prowadzenie ksiąg rachunkowych,

- niekorzystanie w stosunku do tej energii elektrycznej ze zwolnienia od akcyzy przewidzianego dla energii elektrycznej wykorzystanej w procesach specyficznych.

Zwolnienie to realizowane jest w formie zwrotu podatku. Natomiast sama kwota zwracanego podatku jest ustalana za pomocą wzoru określonego w przepisach o podatku akcyzowym. W konsekwencji, konstrukcja ustawowego wzoru dotyczącego zwrotu powoduje, że nie cała energia elektryczna zakupiona i zużyta przez zakład będzie podlegać temu zwolnieniu z podatku akcyzowego.

Przykład 2:

Spółka działająca w branży cementowej i wydobywczej nabywa i zużywa rocznie 24 765 MWh energii elektrycznej. Udział kosztów wykorzystanej przez spółkę energii elektrycznej w wartości produkcji sprzedanej wynosi 5 proc. Jako zakład energochłonny spółka może otrzymać zwrot akcyzy w wysokości 150 243 zł. Wyliczenia dokonuje się na podstawie następującego wzoru określonego w ustawie o podatku akcyzowym:

150 243 = 5% - 3% x (20 - 0,5 x 4,3132) x 24 765 x 0,85

5%

gdzie:

150 243 – kwota zwracanej akcyzy w złotych,

3 proc. – próg energochłonności zakładu,

5 proc. – udział kosztów wykorzystanej energii elektrycznej w wartości produkcji sprzedanej, wyrażony w procentach (%), w roku podatkowym, za który składany jest wniosek,

4,3132 – kurs euro w stosunku do złotego, opublikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej,

24 765 MWh – łączne zużycie energii elektrycznej w roku podatkowym, za który składany jest wniosek.

3. Kumulatywne zastosowanie zwolnień

Jednym z istotniejszych zagadnień budzących wątpliwości interpretacyjne związane z zastosowaniem tych ulg jest możliwość ich łącznego stosowania. Z brzmienia art. 31d ustawy o podatku akcyzowym dotyczącego zwolnienia od akcyzy energii elektrycznej wykorzystanej przez zakład energochłonny i art. 30 ust. 7a tej ustawy dotyczącego zwolnienia od akcyzy energii elektrycznej zużywanej w specyficznych procesach wynika, że ustawa dopuszcza możliwość ich kumulatywnego zastosowania.

Stanowisko organów podatkowych w tym zakresie jest jednak odmienne. Zdaniem organów, zwolnienie realizowane przez zwrot części zapłaconej akcyzy od wykorzystywanej energii elektrycznej odnosi się do całej energii elektrycznej wykorzystywanej w zakładzie energochłonnym. W konsekwencji fiskus uważa, że w jednym zakładzie energochłonnym nie może być równocześnie stosowane zwolnienie dla energii elektrycznej wykorzystywanej w procesach specyficznych oraz zwolnienie realizowane przez zwrot części zapłaconej akcyzy (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 7 listopada 2016 r., 2461-IBPP4.4513.286.2016.1.MK oraz z 22 lutego 2016 r., IBPP4/4513-223/15/PK).