- Nie sposób podzielić wyrażonego w przywołanym judykacie poglądu wskazującego, iż ze względu na „specjalną misję społeczną" przypisaną zawodowi adwokata i radcy prawnego, jak również z uwagi na treść art. 17 Konstytucji, można wywieść obowiązek partycypowania przez samorządy prawnicze w ponoszeniu kosztów pomocy prawnej udzielanej z urzędu - zaznacza Okręgowa Rada Adwokacka w Gdańsku.
I przypomina, iż wskazany przepis ustawy zasadniczej przewiduje jedynie to, że samorządy zawodowe, reprezentujące osoby zaufania publicznego, sprawują pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Ustawodawca wyraźnie przy tym określił w przepisie art. 29 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – prawo o adwokaturze, iż koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ponosi wyłącznie Skarb Państwa. Finansowanie pomocy prawnej osobom, których ze względu na sytuację materialną nie stać na ponoszenie kosztów pomocy prawnej, należy zatem do obowiązków władzy publicznej i wszelkie próby przerzucania części, czy wręcz całości kosztów z tym związanych na członków samorządu adwokackiego oraz radcowskiego pozbawione są jakiejkolwiek podstawy normatywnej.
Zdaniem gdańskich adwokatów, w świetle powyższego, stwierdzić należy, że próby poszukiwania przez Trybunał Konstytucyjny takich kierunków argumentacji stanowią jedynie potwierdzenie tego, na co od dłuższego czasu bezskutecznie zwracają uwagę organy samorządu adwokackiego, a mianowicie faktu, że obecne stawki minimalne opłat za czynności adwokackie, wynikające z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 lutego 2013 r., często nie pokrywają rzeczywistych kosztów prowadzenia spraw przez pełnomocników z urzędu, ani tym bardziej nie gwarantują otrzymania przez nich godziwego wynagrodzenia za podjęte w sprawie czynności .
Okręgowa Rada Adwokacka przypomniała przy tym, iż z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynika jednoznacznie, że koszty pomocy prawnej udzielonej z urzędu są konstytucyjnie chronionym prawem majątkowym w rozumieniu art. 64 Konstytucji RP , przysługującym pełnomocnikowi świadczącemu pomoc prawną z urzędu (por. wyrok TK z dnia 26 listopada 2013 r., SK 33/12, OTK - A 2013, nr 8, poz. 124, wyrok TK z dnia 20 listopada 2012 r., SK 20/11, OTK - A 2012, nr 9, poz. 110). Skoro zaś z mocy ust. 2 przywołanego przepisu ustawy zasadniczej wynika, że własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej, to nie można akceptować narzucania określonej grupie zawodowej sposobu wynagradzania w sposób dyskryminujący członków tej grupy zawodowej.
W ocenie gńskiej ORA, pilnej interwencji legislacyjnej wymaga nie tylko samo rozporządzenie określające wysokość stawek minimalnych opłat za czynności adwokackie, ale również przepis art. 29 ust. 2 ustawy prawo o adwokaturze, przewidujący uprawnienie ministra do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowych zasad ponoszenia kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez Skarb Państwa, wydatków stanowiących podstawę ich ustalani a oraz maksymalnej wysokości opłat za udzieloną pomoc. Podzielić należy w szczególności stanowisko adwokatów – autorów złożonych w tej sprawie skarg konstytucyjnych oraz Rzecznika Praw Obywatelskich, interweniującego w jednej z nich, iż przepis ten w zakresie, w jakim nie zobowiązuje Ministra Sprawiedliwości do uwzględniania niezbędnego nakładu pracy i stopnia skomplikowania sprawy przy ustalaniu kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu ponoszonych przez Skarb Państwa, ani też nie zobowiązuje ministra sprawiedliwości do okresowej waloryzacji stawek, jest niezgodny zarówno z przepisem art. 64 ust. 1 - 3, jak i z przepisem art. 92 ust. 1 Konstytucji RP.
