W piśmie do prezesów sądów apelacyjnych, szef adwokatury przypomina, że wysokość wynagrodzenia adwokatów regulują dwa rozporządzenia: Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.
Jak podkreśla mec. Przemysław Rosati, adwokatura wielokrotnie w ciągu ostatnich lat zwracała uwagę, że różnicowanie stawek adwokackich w zależności od tego, w jakim trybie został ustanowiony obrońca czy pełnomocnik narusza konstytucyjne gwarancje ochrony praw majątkowych adwokatów. - Brak jest bowiem jakichkolwiek podstaw do wprowadzenia przez Ministra Sprawiedliwości dwóch różnych rozporządzeń wykonawczych do ustawy Prawo o adwokaturze i wprowadzenia regulacji dyskryminującej adwokatów działających z urzędu w stosunku do adwokatów świadczących pomoc prawną z wyboru w zakresie przysługującego im wynagrodzenia obliczanego na podstawie tych aktów wykonawczych - wyjaśnia.
Czytaj więcej
W większości izb adwokackich można wypisać się z prowadzenia spraw z urzędu (cywilnych i administracyjnych). U radców prawnych taka możliwość jest mocno ograniczona.
"Argumentację Adwokatury w kwestii konieczności wyeliminowania niekonstytucyjnych rozwiązań w zakresie różnicowania wynagrodzenia adwokatów przyjął Trybunał Konstytucyjny w wyrokach z dnia 23 kwietnia 2020 r. (SK 66/19) oraz z dnia 20 grudnia 2022 r. (SK 78/21), gdzie jednoznacznie wskazuje, że przy takim samym nakładzie pracy i takich samych obowiązkach adwokatów działających z wyboru i z urzędu brak jest jakichkolwiek podstaw do różnicowania wysokości ich wynagrodzenia. Trybunał słusznie zauważa, że poza ściśle określonymi przypadkami adwokat nie może uchylić się od wykonania zleconych mu obowiązków jako pełnomocnik lub obrońca z urzędu ‒ w przeciwieństwie do adwokata działającego z wyboru" - wskazuje mec. Rosati.
Jak zauważa, problem nierównego traktowania adwokatów działających jako obrońcy czy pełnomocnicy z urzędu jest wręcz niedostrzegany i lekceważony przez ustawodawcę. Co więcej, aktualnie obowiązująca wysokość stawek wynagrodzenia adwokatów w sprawach prowadzonych z urzędu pozostaje, z niewielkimi zmianami, na takim samym poziomie od ponad 20 lat.
- Wieloletni brak reakcji Ministra Sprawiedliwości na zmiany ekonomiczne, które zachodzą od 2002 roku, spowodował, że wysokość wynagrodzenia adwokatów, na których Państwo nakłada obowiązek świadczenia pomocy prawnej, jest nie tylko nieadekwatna do nakładu ich pracy, ale przede wszystkim jest niedostosowana do obecnych realiów rynkowych - podkreśla prezes NRA. Jak przy tym zauważa, minimalne wynagrodzenie za pracę w 2003 r. wynosiło 800 zł brutto, w 2015 r. 1 750 zł brutto, a od 1 lipca 2023 r. będzie wynosić 3 600 zł brutto, podczas gdy wysokość wynagrodzenia adwokatów pozostaje niezmienna.
Stąd apel Prezesa NRA do Prezesów Sądów Apelacyjnych, a za ich pośrednictwem do wszystkich sędziów sądów powszechnych o bezpośrednie stosowanie uregulowań konstytucyjnych, pozwalających na wyeliminowanie niezgodnych z ustawą zasadniczą uregulowań w zakresie wynagrodzenia adwokatów działających z urzędu i zagwarantowanie adwokatom ochrony ich praw majątkowych.
