Sąd: adwokat nie jest osobą prywatną, adwokatura nie ukryje informacji o nim

Informacje ogólne dotyczące adwokata, odnoszące się do jego wykształcenia, tytułu naukowego, miejsca i formy prowadzonej działalności, ewentualnych postępowań dyscyplinarnych są informacją publiczną - uznał Naczelny Sąd Administracyjny.

Publikacja: 02.09.2022 15:13

Sąd: adwokat nie jest osobą prywatną, adwokatura nie ukryje informacji o nim

Foto: Adobe Stock

Prawomocny wyrok zapadł po wieloletniej batalii jaką pani M.F. stoczyła z samorządem adwokackim. W 2016 r. kobieta wystąpiła do Okręgowej Rady Adwokackiej o udostępnienie informacji publicznej na temat adwokata pełniącego funkcję rzecznika dyscyplinarnego.  Zakres żądanych informacji był dość szeroki i obejmował m.in. datę   ukończenia studiów prawniczych i nazwę uczelni, a także rok odbywania aplikacji adwokackiej i złożenia egzaminu adwokackiego oraz nazwisko patrona. Kobieta pytała także, czy wobec adwokata toczyły się postępowania dyscyplinarne i czy orzeczono kary dyscyplinarne, a jeśli tak, to jakie. Chciała także wiedzieć, czy adwokat pełnił jakieś funkcje w ORA, prosiła o podanie nazw kancelarii w których praktykował oraz nazwisk adwokatów, wobec których pełnił funkcję patrona, gdy byli aplikantami.

 ORA odmówiła udostępnienia żądanych informacji, a jej decyzję podtrzymało w uchwale Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej. Organy uznały, że informacje, których żądała M.F. nie należą do zakresu spraw wykonywanych przez organy samorządu adwokackiego jako zlecone zadanie publiczne, zaś adwokat nie pełniący żadnej funkcji samorządowej jest zawsze osobą prywatną i prawo do informacji o nim, niezależnie od uregulowań ustawy o ochronie danych osobowych, podlega ograniczeniu.

Nie zgodził się z tym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, który uchylił  zaskarżoną przez obywatelkę uchwałę Prezydium NRA oraz uchwałę ORA. Jednak Prezydium NRA nie złożyło broni i wniosło skargę kasacyjną. Naczelny Sąd Administracyjny w 2019 r. stwierdził błędy proceduralne, więc uchylił wyrok WSA i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania.

Czytaj więcej

Samorząd adwokacki nie ukryje wynagrodzeń swoich władz - wyrok WSA

WSA nie zmienił swego pierwotnego stanowiska i znów uchylił obie uchwały. Jak zauważył, że uzasadnienia uchwał Prezydium NRA, jak i ORA są wewnętrznie sprzeczne. Z jednej strony uznają one, że żądane przez M.F. informacje nie są informacjami publicznymi, a z drugiej przyjmują, że adwokat, który nie pełni funkcji samorządowej jest osobą prywatną i prawo do informacji o nim podlega ograniczeniom stosownie do art. 5 ust. 2 o dostępie do informacji publicznej, czyli jest informacją publiczną.

WSA stwierdził następnie, że żądana przez skarżącą informacja - jako wiedza o wykonywaniu zawodu adwokata - jest informacją publiczną.

- Adwokat jako osoba wykonująca zawód "zaufania publicznego" jest osobą pełniącą funkcje publiczne. Natomiast doskonalenie zawodowe adwokatów i kształcenie aplikantów adwokackich jest zadaniem publicznym wykonywanym przez samorząd zawodowy. Tym samym pytania skarżącej stanowią informację publiczną - wskazał Sąd I instancji.

Podobny charakter mają informacje dotyczące wykształcenia konieczne do uzyskania uprawnień oraz miejsce pełnienia funkcji jako informacje istotne do wykonywania zawodu adwokata. Zespół adwokacki jest jednostką organizacyjną adwokatury, a jego członkiem może być tylko osoba wpisana na listę adwokatów. O przyjęciu do zespołu decyduje zebranie zespołu adwokackiego. Pytania o: czasookres wykonywania zawodu przez konkretnego adwokata, pełnienie funkcji w samorządzie adwokackim i prawną formę wykonywania zawodu adwokata, są więc pytaniami o sprawy publiczne.

Informacjami publicznymi są także informacje o ewentualne postępowania i kary dyscyplinarne.

- Rozstrzygnięcia sądów dyscyplinarnych samorządów zawodowych odnoszą się do spraw publicznych, bowiem służą realizacji zadań publicznych, które cechuje powszechność i użyteczność dla ogółu, a także sprzyjanie osiąganiu celów określonych w Konstytucji i ustawie, a w szczególności udzielania pomocy prawnej, współdziałania w ochronie praw i wolności obywatelskich oraz w kształtowaniu i stosowaniu prawa - wyjaśnił Sąd.

Według WSA, w większości pytania M.F. w ogóle nie odnoszą się do spraw prywatnych. A lakoniczne uzasadnienie zaskarżonej uchwały, że adwokat, który nie pełni funkcji w samorządowej jest zawsze osobą prywatną, nie wyjaśnia w sposób jasny i precyzyjny zastosowania ograniczenia prawa do informacji publicznej. Jedynie pytania o personalia patronów i osób odbywających aplikację adwokacką nie dotyczą zasad funkcjonowania samorządu zawodowego i nie mają waloru publicznego działania adwokatury.

Prezydium NRA po raz kolejny złożyło skargę kasacyjną. Jednak 26 lipca 2022 NSA uznał ją za niezasadną i oddalił.

- Adwokat jest zawodem zaufania publicznego, albowiem istota jego działalności sprowadza się do zapewnienie obywatelom fachowej pomocy prawnej i zastępstwa procesowego, co z kolei kwalifikuje się jako pełnienie funkcji publicznej. Konsekwencją tej kwalifikacji jest brak możliwości skorzystania przez adwokata z ograniczenia dostępu do informacji publicznych, które go dotyczą z powołaniem się na prywatność osoby fizycznej - uzasadnił NSA.

sygn. akt III OSK 2697/21

Prawomocny wyrok zapadł po wieloletniej batalii jaką pani M.F. stoczyła z samorządem adwokackim. W 2016 r. kobieta wystąpiła do Okręgowej Rady Adwokackiej o udostępnienie informacji publicznej na temat adwokata pełniącego funkcję rzecznika dyscyplinarnego.  Zakres żądanych informacji był dość szeroki i obejmował m.in. datę   ukończenia studiów prawniczych i nazwę uczelni, a także rok odbywania aplikacji adwokackiej i złożenia egzaminu adwokackiego oraz nazwisko patrona. Kobieta pytała także, czy wobec adwokata toczyły się postępowania dyscyplinarne i czy orzeczono kary dyscyplinarne, a jeśli tak, to jakie. Chciała także wiedzieć, czy adwokat pełnił jakieś funkcje w ORA, prosiła o podanie nazw kancelarii w których praktykował oraz nazwisk adwokatów, wobec których pełnił funkcję patrona, gdy byli aplikantami.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Prawnicy
Bodnar: polecenie w sprawie 144 prokuratorów nie zostało wykonane
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Konsumenci
Jest pierwszy wyrok ws. frankowiczów po głośnej uchwale Sądu Najwyższego
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił