Anita Kucharska-Dziedzic: Dziecko powinno mieć reprezentanta, któremu ufa

Jaki macie pomysł na reformę systemu?

Pokazałyśmy kilkanaście punktów, które trzeba zmienić, żeby system przeciwdziałania przemocy zaczął działać. Największymi bolączkami są „uznaniowość” i „uporczywość”. Na każdym etapie ktoś musi uznać, że dziecku dzieje się krzywda, ale nie używamy do tego twardych narzędzi, jak ankiety i karty ryzyka. Karty ryzyka stosuje się np. przy natychmiastowym izolowaniu sprawcy przemocy domowej. Gdy sprawca wnosi zaskarżenie do sądu ws. bezprawnego usunięcia go z domu – takich spraw jest kilkanaście rocznie – to przeważnie jego wniosek jest odrzucany. Dzieje się tak, ponieważ procedury w postaci karty ryzyka, które wypełnione są przez policję, są tak szczegółowe, że nie pozostawiają pola do uznaniowości. Takie karty powinni mieć lekarze, nauczyciele i pracownicy pomocy społecznej. Druga sprawa to definicja uporczywości, tzn. że coś musi dziać się uporczywie, żeby państwo zareagowało, ale nikt nie wie, co to znaczy. Np. uporczywość ws. uchylania się od alimentów ustanowiono na trzy miesiące. Jednak w przypadku ustawy o przemocy domowej, gdy sprawca nie podejmuje się terapii, to może dostać mandat. System wspierania rodziny jest tak pomyślany, żeby wspierać wyłącznie władzę rodzicielską nad dzieckiem, a ono jest bezbronne, gdy rodzic je krzywdzi. Jeżeli drugi rodzic pozostaje obojętny i mu nie pomaga, to mamy gotowy przepis na tragedię.

Dziecko nie ma pełnomocnika wobec sądu rodzinnego, kuratora i innych instytucji. Dziecka nikt nie słyszy, jak to zmienić?

Chcemy, by jeśli sąd stwierdzi, że dziecko doznało krzywdy i ogranicza władzę rodzicielską, natychmiast przekazywano je do pieczy zastępczej. Jeżeli w sprawie rodzica, który mógł krzywdzić, toczy się sprawa karna, powinniśmy wnieść sprawę do sądu cywilnego o zawieszenie opieki na dzieckiem. Gdy lekarz usłyszy od dziecka, że zostało skrzywdzone, musi natychmiast wezwać policję, a nie rodzica. Są standardy międzynarodowe ws. pełnomocników dla dzieci, np. zapisy UNICEF-u. Chcemy wprowadzić pełnomocników dla dzieci, bo one nie mają nikogo, gdy rodzice są ze sobą w konflikcie, by je reprezentował w sprawach cywilnych. Może być to prawnik, adwokat, ale także kurator lub pracownik OZSS-u. Ktoś, kto rozumie sytuację dziecka i będzie je mógł reprezentować. I komu dziecko może zaufać.

współpraca Karol Ikonowicz