Stanowisko ZUS z 7 lutego w sprawie opłacania składek za czas urlopu wychowawczego

- Czy w sytuacji, gdy osoba przebywająca na urlopie wychowawczym nie będzie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym przez cały miesiąc, to podstawę wymiaru (60 proc. przeciętnej pensji) będzie trzeba proporcjonalnie zmniejszyć?

W tym wypadku (stosownie do art. 18 ust. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) należy stosować zasadę proporcjonalnego zmniejszania podstawy wymiaru za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie lub ustanie obowiązkowych ubezpieczeń z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym i ubezpieczenia trwały przez tylko część miesiąca. Podany przepis ma zastosowanie do ustalania minimalnej podstawy wymiaru składek, a taka sytuacja występuje zarówno, gdy podstawę wymiaru będzie stanowiła kwota 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia, jak i kwota przeciętnego wynagrodzenia z 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy.

- W informacji na stronie internetowej ZUS jest wskazówka, że jeśli jedna osoba jest na urlopie wychowawczym, to każdy z pracodawców powinien rozliczyć składki na wskazanych zasadach, ale ZUS opłaci składki od kwoty nie wyższej niż 60 proc. przeciętnej płacy. Co więc będzie, jeśli suma pensji będzie wyższa? Czy płatnicy nie będą musieli opłacić kwoty powyżej tego limitu?

Nie, nie będą musieli.

Do końca 2011 r. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osób przebywających na urlopach wychowawczych stanowiła kwota minimalnego wynagrodzenia.

Od 1 stycznia 2012 r. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym stanowi kwota 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, z zastrzeżeniem, że kwota podstawy wymiaru nie może być wyższa od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających ten urlop.

Nowe przepisy w zakresie podstawy wymiaru składek mają zastosowanie zarówno do osób które urlop wychowawczy rozpoczną w 2012 r., jak i do osób które na urlopie przebywały przed 1 stycznia 2012 r.

Przeciętne wynagrodzenie w III kwartale 2011 r. wynosiło 3416 zł. Wobec tego podstawa wymiaru składek za styczeń i luty 2012 r. wynosi 2049,60 zł (60 proc. z 3416 zł). Natomiast od 1 marca podstawa wymiaru będzie ustalona na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z IV kwartału 2011 r.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie będące podstawą do ustalania podstawy wymiaru składek z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym ustala się przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego przez osobę ubezpieczonego będącego pracownikiem przez liczbę miesięcy, w których wynagrodzenie to zostało osiągnięte. Przy ustalaniu kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy należy przyjąć zasady analogiczne, jak przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, określone w art. 36 i nast. ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.), z wyłączeniem pomniejszania podstawy wymiaru o kwoty składek w części finansowanej przez pracownika. Oznacza to na przykład, że:

- przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika, będące podstawą do ustalenia podstawy wymiaru składek z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym, ustala się przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego przez ubezpieczonego przez liczbę miesięcy, w których wynagrodzenie to zostało osiągnięte,

- w przypadku, gdy ubezpieczony skorzystał z prawa do urlopu wychowawczego przed upływem 12-miesięcznego okresu zatrudnienia u danego płatnika, przy ustalaniu podstawy wymiaru składek należy uwzględniać przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia uzyskane u danego płatnika,