Ankieta "Rzeczpospolitej": Longin Pastusiak (SLD, miejsce 1, okręg nr 1, pomorskie)

1. Przyszłość integracji. Czy Unia Europejska powinna pozostać dalej związkiem państw, zmierzać w kierunku federalizacji, czy też stawać się w dłuższej perspektywie superpaństwem?

Proces integracji europejskiej powinien z jednej strony pogłębiać współpracę państw członkowskich, z drugiej zaś sprzyjać zachowaniu różnorodności kulturowo-politycznej. Sama federalizacja, jako model przyszłościowy Unii Europejskiej wydaje się być atrakcyjna póki ogranicza się do ogólnej formuły. Diabeł tkwi jednak w szczegółach. Jedną ze słabości obecnego modelu ustrojowego Unii Europejskiej jest zjawisko określane mianem deficytu demokracji. To znaczy organy wykonawcze UE mają zdecydowaną przewagę nad organami wybieralnymi czyli Parlamentem Europejskim. Chociaż w ostatnich latach kompetencje Parlamentu Europejskiego znacznie wzrosły, to nadal odgrywa on w porównaniu z organami rządowymi i wykonawczymi podrzędniejszą rolę. Dlatego opowiadam się za wzmocnieniem roli kontrolnej, ustawodawczej i budżetowej Parlamentu Europejskiego.

2. Euro. Kiedy i na jakich warunkach Polska powinna przystąpić do Unii Walutowej i przyjąć Euro?

Pośpiechu nie ma, ale nie powinniśmy wlec się długo w ogonie krajów, które nie przystępują do eurolandu. W Polsce mamy wyraźny kontrast między wysokim odsetkiem (najwyższym w UE) poparcia dla Unii Europejskiej, z drugiej zaś stosunkowo wysokim odsetkiem przeciwników zamiany złotego na euro. W dalszej perspektywie jestem zwolennikiem przyjęcia euro. Musimy jednak, po pierwsze poczekać aż strefa wyjdzie z obecnego dołka. Po drugie spełnić wszystkie kryteria ekonomiczne wymagane od krajów przyjmujących wspólną walutę. Po trzecie powinniśmy w Polsce prowadzić spokojną, rzeczową akcję edukacyjną, która przekona Polaków do wspólnej waluty. Wyniki tej akcji edukacyjnej powinny znaleźć odbicie w wyborach parlamentarnych i wyłonienia większości niezbędnej do wprowadzenia zmiany w Konstytucji. Doświadczenia ostatnich lat nie potwierdziły obaw, że przyjęcie euro nieuchronnie prowadzi do zwyżki cen i obniżenia standardów życiowych.

3. Unia Bankowa. Czy, kiedy i na jakich warunkach Polska powinna wejść do Unii Bankowej?

Unia Bankowa jak dotąd nie ma spektakularnych sukcesów. Mimo to, nie można jej zostawić na boku i Polska powinna stopniowo zmierzać do przystąpienia do niej. W interesie stabilizacji systemu bankowego w naszym kraju leży aby obowiązywały u nas standardy europejskie. Da to obywatelom również większe poczucie bezpieczeństwa finansowego.

4.  Polityka energetyczna i klimatyczna. Co ważniejsze: środowisko czy gospodarka? Jakie powinny być polskie priorytety w sprawie bezpieczeństwa energetycznego i wspólnej polityki energetycznej UE? Czy Europa powinna być bardziej niezależna energetycznie - jak to osiągnąć? Czy Unia Europejska powinna iść w kierunku dalszego zaostrzenia prawa ochrony środowiska, bez względu na koszt, jakie poniosą państwa / przedsiębiorcy?

Idea zrównoważonego rozwoju m.in. polega na tym, że nie powinno być sprzeczności między rozwojem gospodarczym a ochroną naturalnego środowiska człowieka. Najnowszy raport ONZ o zmianach klimatycznych przygotowany przez dużą grupę najwybitniejszych specjalistów jest wręcz alarmistyczny, jeżeli chodzi o groźne skutki zmian klimatycznych. Akurat Unia Europejska docenia znaczenie tego problemu i dlatego powinna wywierać nacisk na największych trucicieli naturalnego środowiska człowieka (Chiny, USA, Indie, Rosja), aby skłonić ich do ograniczenia emisji substancji szkodliwych dla przyszłości człowieka i naszej planety.

Bezpieczeństwo energetyczne jest absolutnym priorytetem. Polska powinna zmierzać do: 1) dywersyfikacji dostawców energii, 2) do zróżnicowania wewnętrznych źródeł poprzez rozwój odnawialnych źródeł energii, eksploatację gazu łupkowego, pamiętając przy tym, że węgiel jest surowcem wyczerpywalnym i nieodnawialnym. Ponieważ polska energetyka jeszcze długo w przyszłości będzie opierała się na węglu czeka nas cierpliwe i mądre przeciwstawianie się ze strony Unii Europejskiej ograniczeniu stosowania węgla.

5. Unia gospodarcza. Jak daleko powinna sięgać współpraca gospodarcza? Czy powinno dojść do harmonizacji podatkowej i budżetowej w ramach państw członkowskich Unii Europejskiej?

Harmonizacja polityki podatkowej w Unii Europejskiej wydaje się być odległą perspektywą. Trudno sobie wyobrazić w pełni wspólną politykę budżetową. Natomiast w ramach integracji powinien być zapewniony swobodny przepływ ludzi, towarów i idei. Ważną rzeczą jest, aby w ramach unii gospodarczej zapewnić Polsce produkcję, a nie tylko dostawę siły roboczej. Kraj, który nie produkuje nie ma przyszłości.

6. Wspólny rynek i swoboda przepływu osób. Jakie wysiłki należy podjąć na rzecz wzmocnienia rynku w Unii Europejskiej? Jak przeciwdziałać coraz silniej pojawiającym się w Unii Europejskiej tendencjom do ograniczenia jednej z fundamentalnych zasad Unii Europejskiej - swobodnego przepływu osób?

Swobodny przepływ osób to jedna z największych zdobyczy w procesie integracji. Dlatego należy zdecydowanie przeciwstawiać się wszelkim próbom ograniczenia przepływu osób z krajów członkowskich w ramach UE. Podobnie należy zwalczać wszelkie przejawy dyskryminacji obywateli UE w innych państwach unijnych. Natomiast Unia Europejska powinna wprowadzić skuteczną i wspólna politykę wobec napływu osób, imigrantów spoza Unii Europejskiej.

7.  Polityka rolna. Czy należy utrzymać na obecnym poziomie pomoc dla rolnictwa w krajach Unii Europejskiej?  Czy Unia Europejska powinna rozważać inną alokację tych środków np. na rozwój innowacyjnej gospodarki?

Polityka rolna UE powinna zapewniać bezpieczeństwo żywnościowe obywatelom, a rolnictwu warunki rozwoju. Jeżeli chodzi o dopłaty do rolnictwa, to powinny być kontynuowane, ale wysokość dotacji w różnych krajach członkowskich powinna być uzależniona od poziomu rozwoju rolnictwa w danym kraju. Wspólna polityka rolna powinna w większym stopniu sprzyjać innowacyjności, modernizacji, ekologicznemu charakterowi rolnictwa, a także przetwórstwu artykułów rolnych.

8.  Budżet Unii Europejskiej. Jak duży budżet powinna mieć Unia Europejska? Jeśli większy niż dziś to proszę wskazać źródła dochodów (podatek europejski, podatek od transakcji finansowych, większy udział w dochodach podatkowych państw UE). Czy powinien powstać osobny budżet strefy euro?

Spory wokół budżetu w Unii Europejskiej będą zawsze. Generalnie Parlament Europejski opowiada się za większym budżetem, a organy wykonawcze za mniejszym. Poza tym istnieją różnice na temat budżetu między różnymi grupami politycznymi w PE. Np. socjaliści opowiadają się za większymi wydatkami na cele socjalne. Chcą pozyskać większe środki z opodatkowania transakcji finansowych. Uważam, że nie powinien powstać odrębny budżet strefy euro. Byłby to krok w niepożądanym kierunku stworzenia Europy dwóch prędkości.

9.  Rozszerzenie Unii Europejskiej. Czy opowiada się Pan za rozszerzeniem Unii Europejskiej na nowe kraje (jeśli tak to jakie? np. Ukrainę, Mołdowę, Gruzję, Turcję), nawet kosztem zmniejszenia funduszy strukturalnych dla Polski w przyszłości?

Perspektywa pełnego członkowstwa w Unii Europejskiej Ukrainy, Mołodowy i Gruzji wydaje się być odległa, co nie wyklucza bliskiej współpracy stowarzyszeniowej tych państw. Natomiast niezrozumiałe jest trzymanie Turcji, przez kilkadziesiąt lat w przedpokoju do Unii Europejskiej. Turcja poza sukcesami w rozwoju gospodarczym jest ważnym sojusznikiem w obszarze euroatlantyckim.

10. Polityka wschodnia i polityka obronna. Jakie powinny być polskie priorytety w sprawie wspólnej polityki wschodniej Unii Europejskiej? Jakimi instrumentami powinno się posługiwać państwo i/lub Unia Europejska w celu wzmocnienia możliwości obronnych Polski i Unii?

Niestety polityka wschodnia Unii Europejskiej ma wiele mankamentów. Partnerstwo Wschodnie zainicjowane przez Polskę i Szwecję nie było doinwestowane i praktycznie zakończyło się fiaskiem. Niestety Unia Europejska nie posiada ani wspólnej polityki zagranicznej ani wspólnej polityki obronnej. Od kilku lat bez rezultatu trwają rozmowy w sprawie współpracy między filarem militarnym Unii Europejskiej a NATO. Taka współpraca wzmocniłaby poczucie bezpieczeństwa państw członkowskich Unii Europejskiej. Dopiero obecny kryzys ukraiński i polityka Rosji wobec Ukrainy ożywiły zainteresowania zarówno Unii Europejskiej jak i Stanów Zjednoczonych problemem bezpieczeństwa na wschodniej flance Sojuszu Północnoatlantyckiego.

11. Polityka demograficzna. Jaka powinna być odpowiedź państwa i instytucji UE na pogarszającą się sytuacje demograficzną Polski? Obecnie Unia Europejska nie ma kompetencji w tej dziedzinie. Czy powinno się to zmieniać czy pozostawić na poziomie krajowym?