Prawie cztery godziny ministrowie spraw zagranicznych UE dyskutowali w poniedziałek o relacjach z Rosją. – Nie zmienimy naszej polityki. Nie ma wątpliwości, że należy utrzymać sankcje wobec Rosji. Nie ma żadnego nowego formatu rozmów z tym krajem – powiedział Grzegorz Schetyna po spotkaniu w Brukseli. Wtórował mu szef niemieckiej dyplomacji.

– W obliczu tego, co się dzieje we wschodniej Ukrainie, nikt nawet nie wspomniał o możliwości zniesienia sankcji – powiedział Frank-Walter Steinmeier.

Porażka Mogherini

Nawet kraje uznawane za bardziej przychylne Rosji, jak Węgry, Słowacja czy Francja, podkreślały, że póki Moskwa nie wypełni wszystkich punktów porozumienia z Mińska, to łagodzenia sankcji nie będzie. Porozumienie to zostało zawarte we wrześniu 2014 roku przez Rosję, Ukrainę oraz władze samozwańczych republik donieckiej i ługańskiej i przewidywało m.in. całkowite zawieszenie broni oraz przywrócenie Ukrainie władzy nad jej granicami, pod kontrolą OBWE.

Tak twarde stanowisko ministrów to porażka szefowej unijnej dyplomacji Federiki Mogherini. W ubiegłym tygodniu przesłała ona do stolic państw UE strategiczną analizę relacji z Rosją i proponowała możliwe scenariusze rozwoju sytuacji. Dokument nie wykluczał możliwości selektywnego znoszenia sankcji, gdyby Rosja zaczęła wysyłać pozytywne sygnały. Bo, jak twierdzi Mogherini, kraj ten jest potrzebny Unii w polityce zagranicznej. To nie spodobało się w wielu krajach.

– Dokument nie odzwierciedla w obiektywny sposób opinii na temat Rosji. I należy go potraktować jako wewnętrzną, autorską analizę – mówił dyplomata kraju tradycyjnie krytycznego wobec Rosji. Zdaniem Schetyny zarówno treść dokumentu, jak i fakt, że stał się on przedmiotem przecieku do mediów, zanim zapoznali się z nim ministrowie spraw zagranicznych UE, spotkał się z twardą reakcją na poniedziałkowym spotkaniu. Dyplomata innego kraju UE wręcz powiedział, że dokument Mogherini został „całkowicie odrzucony". Wielu krajom nie podoba się także pomysł Włoszki odwiedzenia Moskwy.

– Obecnie byłby to zły sygnał polityczny – mówi wysoki rangą dyplomata jednego z państw UE.

Moskwa ma nadal szanse

Nieprzychylna Rosji atmosfera spotkania w Brukseli nie oznacza jednak, że sankcje na pewno zostaną przedłużone. Po pierwsze, Rosja ma ciągle czas, żeby pokazać dobrą wolę. Po drugie, kraje UE mogą zmienić zdanie, choć rzeczywiście dziś wszystkim zależy na jedności.

Pierwsza grupa sankcji, dotycząca Krymu oraz ograniczeń wizowych i zamrożenia aktywów osób uznanych za odpowiedzialne za agresję na Krym i we wschodniej Ukrainie, upływa z końcem lutego. Do ich przedłużenia potrzebna jest jednomyślna decyzja państw UE, ale według nieoficjalnych informacji nie powinno być z tym problemu. Bardziej kontrowersyjne okazać się natomiast może przedłużanie sankcji gospodarczych, które upływają w lipcu. To również wymaga jednomyślności. Polsce zależy na tym, żeby konkretnej dyskusji o sankcjach nie rozpoczynać zbyt wcześnie.

Szefowa unijnej dyplomacji ma jednak poparcie wielu państw w swoich próbach nawiązania relacji dyplomatycznych z Moskwą. Szczególnie Francja po atakach terrorystycznych w Paryżu uważa, że z Moskwą trzeba rozmawiać na tematy dotyczące walki z terroryzmem, sytuacji w Libii czy Iranie. I choć francuscy dyplomaci podkreślają, że zniesienie sankcji wobec Rosji jest poza dyskusją, to w najbliższych miesiącach okaże się, czy obłożona sankcjami Rosja skłonna jest do współpracy.

Z naszych nieoficjalnych informacji wynika także, że Francuzi chcą spotkania przywódców w Astanie w czworokącie Rosja, Ukraina, Niemcy i Francja. Na razie zostało ono odwołane, bo po rozmowach ministrów spraw zagranicznych okazało się, że nie ma konkretów dla przywódców. Paryż jest jednak przekonany, że w najbliższych tygodniach sytuacja się zmieni i do spotkania dojdzie.

—Anna Słojewska z Brukseli