Czasem wolno się wyręczyć pełnomocnikiem

Przepisy dotyczące zasad udzielania pełnomocnictwa znajdują się w kodeksie cywilnym. Zgodnie z jego art. 98 pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu. Do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebne jest pełnomocnictwo określające ich rodzaj, chyba że ustawa wymaga pełnomocnictwa do poszczególnej czynności.

Udzielenie pełnomocnictwa jest jednostronną czynnością prawną o charakterze upoważniającym. [b]Czynność ta upoważnia pełnomocnika (daje mu kompetencję) do dokonywania czynności prawnych w imieniu mocodawcy i ze skutkiem dla niego[/b].

Umocowanie to trwa, co do zasady, tak długo, jak długo pełnomocnictwo nie zostanie odwołane, bądź dopóty, dopóki nie nastąpi śmierć mocodawcy lub pełnomocnika.

[srodtytul]Na piśmie, ale nie zawsze[/srodtytul]

Jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie.

[ramka]

[b] ZOBACZ [link=http://www.rp.pl/galeria/6,2,517935.html]PEŁNOMOCNICTWO OGÓLNE [/link]

ZOBACZ [link=http://www.rp.pl/galeria/6,3,517935.html]PEŁNOMOCNICTWO SZCZEGÓLNE[/link][/b]

[/ramka]

[b]Sąd Najwyższy w uchwale z 28 listopada 1966 r. (III CZP 55/66)[/b] orzekł, że „pełnomocnictwo udzielone przez organ władzy lub administracji państwowej pracownikowi tego organu do zawarcia umowy przeniesienia prawa własności nieruchomości wymaga formy aktu notarialnego; udzielenie pełnomocnictwa jest zbędne w wypadku, gdy umowę w imieniu Skarbu Państwa zawiera pracownik wymienionego organu powołany do jego reprezentowania w tym zakresie w akcie administracyjnym”.

Z kolei pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie.

[ramka][b]Przykład[/b]

Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność. A zatem i pełnomocnictwo do tego rodzaju czynności powinno być udzielone w formie aktu notarialnego.[/ramka]

[b]Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 3 lipca 1992 r. (I ACr 323/92) orzekł[/b] też, że pełnomocnictwa można udzielić również w sposób dorozumiany, chyba że powinno być udzielone w formie szczególnej. „Zakres umocowania udzielonego w sposób dorozumiany wynika ze znaczenia, jakie na gruncie przyjętych w stosunkach danego rodzaju zasad przypisuje się zachowaniu mocodawcy” – czytamy w uzasadnieniu wyroku.

[srodtytul]Można odwołać[/srodtytul]

Przepisy mówią, że pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane, chyba że mocodawca zrzekł się odwołania go z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.

[b]Przepisy kodeksu cywilnego nie zastrzegają żadnej formy odwołania pełnomocnictwa przez mocodawcę nawet w sytuacji, gdy forma taka była zastrzeżona do jego udzielenia – wynika z wyroku Sądu Najwyższego z 4 listopada 1998 r. (II CKN 866/97)[/b].

Natomiast w[b] wyroku z 10 października 2002 r. (V CKN 1234/00) Sąd Najwyższy[/b] stwierdził, że „wystarczające i prawnie skuteczne jest, jeżeli oświadczenie o odwołaniu pełnomocnictwa dotrze do samego pełnomocnika, co oznacza, że odwołanie to nie musi dotrzeć także do kontrahenta, z którym pełnomocnik ma zawierać umowę”.

[srodtytul]Niekiedy samo wygasa[/srodtytul]

Umocowanie wygasa ze śmiercią mocodawcy lub pełnomocnika, chyba że w pełnomocnictwie inaczej zastrzeżono z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.

Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że „aby pełnomocnictwo nie gasło ze śmiercią mocodawcy, muszą istnieć kumulatywnie dwa warunki: po pierwsze musi trwać stosunek podstawowy mimo śmierci tego, kto powierzył spełnienie czynności prawnej, i po drugie ta czynność prawna musi być czynnością w imieniu osoby, która ją powierzyła, bo wtedy trwanie pełnomocnictwa stanowi conditio sine qua non wykonania zobowiązania.

[b] Po wygaśnięciu umocowania pełnomocnik obowiązany jest zwrócić mocodawcy dokument pełnomocnictwa. Może żądać poświadczonego odpisu tego dokumentu; wygaśnięcie umocowania powinno być na odpisie zaznaczone (wyrok z 8 listopada 2005 r., VI ACa 499/05)[/b].

[srodtytul]W razie wątpliwości trzeba potwierdzić[/srodtytul]

Przepisy regulują sytuacje, kiedy zawierający umowę jako pełnomocnik nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres. Wówczas ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę, w której imieniu umowa została zawarta.

Druga strona może wyznaczyć osobie, w której imieniu umowa została zawarta, odpowiedni termin do jej potwierdzenia. Staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.

W braku potwierdzenia ten, kto zawarł umowę w cudzym imieniu, obowiązany jest do zwrotu tego, co otrzymał od drugiej strony w wykonaniu umowy, oraz do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę, nie wiedząc o braku umocowania lub o przekroczeniu jego zakresu.

[b]Jednostronna czynność prawna dokonana w cudzym imieniu bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu jest nieważna[/b]. Jednakże gdy ten, komu zostało złożone oświadczenie woli w cudzym imieniu, zgodził się na działanie bez umocowania, stosuje się odpowiednio przepisy o zawarciu umowy bez umocowania.