Rozkaz powrotu z Iraku nie jest decyzją

W precedensowym orzeczeniu w sprawie oficera odwołanego z kontyngentu w Iraku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyjaśnił, dlaczego zajął takie właśnie stanowisko (sygn. II SAB/Wa 88/07).

Rozkazem szefa Sztabu Generalnego mjr Zbigniew Lewandowski z jednostki wojskowej w Międzyrzeczu został skierowany do polskiego kontyngentu wojskowego wchodzącego w skład międzynarodowych sił stabilizacyjnych w Iraku. Wyleciał do Iraku w styczniu 2007 r. Miał wrócić 30 lipca, lecz odwołano go już w kwietniu, w grupie kilkudziesięciu żołnierzy.

– Zostałem odwołany z Iraku ze względu na potrzeby sił zbrojnych i skierowany do macierzystej jednostki wojskowej na dotychczasowe stanowisko – wyjaśnia mjr Lewandowski. Innych powodów odwołania nie zna. Jego zdaniem wywiązywał się z obowiązków wzorowo, a do czasu rozpatrzenia odwołania złożonego do ministra obrony narodowej rozkaz powrotu powinien być wstrzymany.

Tak się jednak nie stało, a minister aż do momentu wniesienia do WSA skargi na bezczynność nie rozpatrzył odwołania. Odpowiedź nadeszła dopiero pod koniec sierpnia.

Pełnomocnik procesowy ministra tłumaczył podczas rozprawy, że należało dotrzeć do dokumentów, które trzeba było ściągać aż z Iraku – stąd zwłoka. Odwołanie wpłynęło do MON z Iraku dopiero pod koniec maja, a 27 czerwca minister postanowił go nie uwzględnić.

– Nie było więc bezczynności – przekonywał pełnomocnik.

Sąd doszedł jednak do wniosku, że sądy administracyjne w ogóle nie mogą się zajmować sprawami skierowania i odwołania z zawodowej służby wojskowej poza granicami kraju. Taki żołnierz pozostaje na stanowisku zajmowanym w kraju. Wysłanie go za granicę ma więc charakter relacji służbowej między przełożonym i podwładnym, a sprawy z zakresu podległości służbowej są ustawowo wyłączone z kompetencji sądów administracyjnych.

Art. 8 ust. 2 ustawy z 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych zastrzega z kolei, że nie można wnieść skargi do sądu administracyjnego m.in. na wyznaczenia, przeniesienia i zwolnienia ze stanowiska służbowego oraz delegowania do wykonywania zadań służbowych poza jednostką wojskową.

– Jest to ściśle związane z dyspozycyjnością sił zbrojnych – podkreślił sędzia Stanisław M. Pietras, uzasadniając postanowienie o odrzuceniu skargi majora Lewandowskiego na bezczynność ministra obrony narodowej. Zgodnie z rozporządzeniem z 2004 r. Rady Ministrów w sprawie pełnienia zawodowej służby wojskowej poza granicami państwa skierowanie żołnierza do takiej służby następuje w drodze indywidualnego lub zbiorowego rozkazu. Nie ma więc formy decyzji, a w konsekwencji również odwołanie nie może być zaskarżane do sądu administracyjnego.

Nie zajmują się tym jednak również sądy powszechne – sądy pracy, ponieważ zawodowa służba wojskowa nie jest stosunkiem pracy.

– Zdążyłem to już osobiście sprawdzić – mówi mjr Lewandowski.