Kryzys to nie farsa

Henryk Jacek Shoen, dyrektor krakowskiej Bagateli, właśnie wrócił ze spotkania w wydziale kultury, zaniepokojony tym, że miejska dotacja w 2013 r. roku zmniejszy się o 20 proc.

– Dla naszego teatru to duże osłabienie – komentuje. – Większość polskich scen może liczyć na subwencje w wysokości 65 procent budżetu, my taką część sami wypracowujemy. Wpływy z kasy stanowią 135 procent dotacji, ta zaś wynosiła do tej pory 4,2 mln zł i była na poziomie z 2003 r.

Dyrektor Schoen starał się rozwiązać finansowe problemy, zwiększając obroty.

– Zdecydowałem, że będziemy grać dwa razy dziennie, także o 16 – tłumaczy. – To sprawiło, że nominalnie spadła nam frekwencja, bo po południu nie możemy liczyć na komplet, ale generalnie wychodziliśmy na swoje.

Bagatela jest bodaj jedynym teatrem w Polsce, który nie ma wakacji. Dzięki temu da w tym roku 600 spektakli.

Dobre wyniki udawało się osiągnąć również dzięki badaniom rynku i poszerzeniu repertuaru.

– 8 procent z liczącej 200 tysięcy grupy studentów mieszkających w Krakowie nigdy nie było w teatrze – mówi szef Bagateli.

– Postaraliśmy się dotrzeć do wszystkich. Graliśmy farsę, komedię, ale i klasykę z udziałem gwiazd, także spektakle eksperymentalne. W efekcie 80 procent naszych widzów stanowili studenci. Niestety biednieją. Nie stać ich na bilety. To może być jedna z przyczyn, że nie przetrzymamy sezonu i zbankrutujemy.

Ewa Pilawska, dyrektor Teatru Powszechnego w Łodzi, odczuła spadek wpływów w kasie już jesienią 2011 r. – o 10 procent. Widzowie kupują więcej wejściówek, czekają na promocje, a najbiedniejsi piszą nawet podania o zniżki.

– Nie podnoszę cen biletów już trzeci sezon – mówi szefowa Powszechnego. Teatr stara się w inny sposób przyciągać widownię. Repertuar farsowo-komediowy poszerzył o bardziej ambitne tytuły. Dociera do nowej, zróżnicowanej widowni. Ostatnio zaowocowało to m.in. premierą „Marsz Polonia! " Jerzego Pilcha w reżyserii Jacka Głomba. W piątek odbędzie się prapremiera „Spisków" Wojciecha Kuczoka w adaptacji autora.

– To wciąż komedia, o rodzinie, ale bardzo gorzka – mówi szefowa łódzkiego teatru. Wcześniej konsekwentnie zmieniała formułę Festiwalu Sztuk Przyjemnych, dodając również te mniej przyjemne. Zaprezentowała w Łodzi spektakle Jarockiego, Lupy, Jarzyny, duetu Demirski-Strzępka. Część dawnej festiwalowej publiczności odeszła, ale przyszła nowa, znacznie liczniejsza.

Plon przynosi również konkurs na nowe sztuki „Komediopisanie". Szefowa Powszechnego deklaruje, że pomimo trudniejszej sytuacji nie zrezygnuje z działalności misyjnej, a należą do niej spektakle dla bezrobotnych, niewidomych i emerytów. Ci pierwsi mogą raz w miesiącu odwiedzić teatr, kupując dwa bilety za 1 zł. Sala jest pełna.

– Kiedy media zaczęły mówić o nadchodzącym kryzysie, można było się spodziewać, że teatrów dotkną jego skutki – mówi „Rz" Tomasz Dutkiewicz, dyrektor Teatru Komedia w Warszawie. – Nie należy narzekać, tylko przygotować się na gorszy czas – mówi Dutkiewicz i zastosował już rozwiązania, które mają zmniejszyć skutki kryzysu.

Teatr Komedia gra spektakle krótszymi seriami, zmieniając częściej repertuar. Wydaje więcej pieniędzy na reklamę albo podpisuje z mediami umowy barterowe. Nie korzysta z takich portali jak Grupon, tylko stara się docierać do widzów bezpośrednio.

– W sobotę i niedzielę gramy zazwyczaj po dwa spektakle, a jeśli sprzedaż idzie słabiej, ogłaszamy na stronie internetowej promocje i sprzedajemy bilety za połowę ceny – mówi szef Komedii. – Chodzi o to, by przyciągnąć widzów i sala była pełna. To tworzy lepszy nastrój zarówno dla widowni, jak i aktorów. W ten sposób nie musimy dokładać.

Andrzej Nejman, szef stołecznego Teatru Kwadrat, zaobserwował spadek frekwencji w kwietniu. W zeszłym roku wynosiła 106 procent, co obejmuje również sprzedaż wejściówek, tymczasem w bieżącym około 90 procent.

– W skali kraju to bardzo dobry wynik, ale ponieważ nasza roczna dotacja wynosi tylko 700 tysięcy złotych, a pozostałe 85 procent budżetu wypracowujemy z wpływów, takie wahnięcie daje się mocno odczuć – mówi Andrzej Nejman. Najwyższą frekwencję udało się utrzymać dzięki takim hitom, jak „Berek, czyli upiór w moherze" czy „Szalone nożyczki", na które wciąż są nadkomplety. Na pozycje ambitniejsze sprzedaje się tylko 75–80 procent biletów.