Jan Klata reżyserował we Wrocławiu Utwór o Matce i Ojczyźniet

Spektakl Jana Klaty o ofiarach historii, które stały się katami swoich dzieci

Publikacja: 10.01.2011 01:17

Jan Klata reżyserował we Wrocławiu Utwór o Matce i Ojczyźniet

Foto: ROL

Reżyser sięgnął po tekst Bożeny Keff „Utwór o Matce i Ojczyźnie” jak po broń, by wywołać powstanie w imieniu tych, których wolność dławi trzech zaborców: rodzina, ojczyzna i martyrologia.

Świetny spektakl wrocławskiego Teatru Polskiego jest zbiorową kreacją Kingi Preis (aktorka totalna!), Anny Ilczuk, Haliny Rasiakówny, Pauliny Chapko, Dominiki Figurskiej i Wojciecha Ziemiańskiego.

To teatralne pogranicze w ogniu: krwawej antycznej tragedii, groteskowego musicalu i reportażu z pola domowej bitwy – między matką, ofiarą wojny, która domaga się współczucia, a zbuntowaną córką. Kanwę stanowi film Ridleya Scotta „Obcy – ósmy pasażer Nostromo”. Córka przypomina jego bohaterkę próbującą usunąć matkę--potwora ze swej galaktyki. Chce wyzwolić się od osoby, która nie tylko nie jest jej bliska, lecz jak zupełnie obca. I stanowi śmiertelne zagrożenie.

Klata obrazuje prawdziwe znaczenia i paradoksy rodzinnych oraz historycznych relacji.

W procesie kultywowania martyrologii najważniejszymi osobami dla matki-ofiary są Hitler i Stalin. Poświęca im więcej czasu niż córce, która marząc o normalności, staje się wrogiem większym niż tyrani.

Oglądamy córkę i matkę połączone gigantycznym warkoczem-pępowiną, od której nie można się uwolnić. Matka jest też wielogłową hydrą: oplata dziecko mackami, pasożytuje na nim, wysysa siły witalne. Dała życie, ale nie daje żyć. Zatruwa spokój opowieściami o Holokauście. Albo o trzustce. Równie dobrze może chodzić o AK czy „Solidarność”.

Spektakl jest uniwersalny i ostry jak lancet. Ma przeciąć nasze związki z historią rodziny i kraju – jeśli nie pozwalają myśleć o przyszłości.

Klata unaocznia konflikt pokoleniowy, ale i cywilizacyjny. Matka umościła sobie gniazdko w pancernej szafie, podobnej do tych, z których historyczne archiwa bombardują młode pokolenia.

Tymczasem dla córki patrzącej na świat przez okulary globalnej popkultury ich zawartość jest czymś tak prehistorycznym jak rysunki z Lascaux z motywami walki i polowań, którymi szafa jest pokryta. W epokę kamienia łupanego cofa bohaterki wojenny taniec, do jakiego wzywa matka, narzucając córce bitewne barwy. Dobrze czuje się w mrokach przeszłości. Odżywa w nich jak wampir. Charakterystyczne dla obozowych spektakli stosy butów scenografka Justyna Łagowska przedstawiła jako gadżety skomercjalizowanej martyrologicznej subkultury.

Żydowskie bohaterki Bożeny Keff są samotne. Generalnie: kobiety są samotne. W groteskowej wizji polskiej historii zdradziła je zarówno „żydokomuna”, jak i mężczyźni. Wierni pozostają tylko antysemici i prześladowcy.

Finałowa scena jest przewrotną pointą wcześniejszych spektakli Klaty – „Ziemi Obiecanej”, gdzie słaba płeć była ofiarą męskiej zaborczości, i „Sprawy Dantona” przedstawiającej polityków, którzy na śmietniku polskiej historii bawią się w wojnę domową jak przedszkolaki. Reżyser odsłania to, co skrywa maska płci i mody: ubrane w stylowe suknie bohaterki pokazują pachy obrośnięte włosami.

Kobiety bywają okrutne jak wojownicy, którzy walczyli o ogień.

Reżyser sięgnął po tekst Bożeny Keff „Utwór o Matce i Ojczyźnie” jak po broń, by wywołać powstanie w imieniu tych, których wolność dławi trzech zaborców: rodzina, ojczyzna i martyrologia.

Świetny spektakl wrocławskiego Teatru Polskiego jest zbiorową kreacją Kingi Preis (aktorka totalna!), Anny Ilczuk, Haliny Rasiakówny, Pauliny Chapko, Dominiki Figurskiej i Wojciecha Ziemiańskiego.

Pozostało 87% artykułu
Teatr
Krzysztof Warlikowski i zespół chcą, by dyrektorem Nowego był Michał Merczyński
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Teatr
Opowieści o kobiecych dramatach na wsi. Piekło uczuć nie może trwać
Teatr
Rusza Boska Komedia w Krakowie. Andrzej Stasiuk zbiera na pomoc Ukrainie
Teatr
Wykrywacz do obrazy uczuć religijnych i „Latający Potwór Spaghetti” Pakuły
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Teatr
Latający Potwór Spaghetti objawi się w Krakowie