Rosyjska próba odrodzenia imperium

- Działania wojskowe na Ukrainie mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo i uderzają w gospodarkę tak Ukrainy, jak i całej postradzieckiej przestrzeni - oświadczył dzisiaj prezydent Białorusi Alaksander Łukaszenko, otwierając w Mińsku obrady przywódców krajów WNP.

- Nie możemy pozwolić na przelanie krwi naszego braterskiego narodu, dlatego Mińsk stał się placówką dla porozumienia wszystkich stron konfliktu – konkludował.

Jest to dwudzieste piąte spotkanie przywódców państw członkowskich WNP od 1991 roku, gdy organizacja została założona przez ówczesnych przywódców Rosji (Borysa Jelcyna), Ukrainy (Leonida Krawczuka) i Białorusi (Stanisława Szuszkiewicza) podczas historycznego spotkania w Puszczy Białowieskiej.

Zobacz więcej zdjęć

Po raz pierwszy w szczycie wspólnoty nie bierze udziału Ukraina, interesy której reprezentuje jedynie ambasador tego kraju na Białorusi. Jeszcze w marcu tego roku Ukraina zapowiedziała opuszczenie WNP, jednak do dziś nie złożyła oficjalnej rezygnacji. - WNP dla Ukrainy odgrywa rolę platformy dla utrzymania kontaktów z przywódcami państw postradzieckich, jednak po rosyjskiej agresji na Ukrainie struktura ta i kraje członkowskie w żaden sposób nie próbowały wpłynąć na sytuację – mówi „Rz" kijowski politolog Mychajło Paszkow z Centrum im. Razumkowa.

Do Mińska przylecieli prezydenci dziesięciu krajów: Azerbejdżanu, Armenii, Białorusi, Kazachstanu, Kirgistanu, Rosji, Tadżykistanu, Turkmenistanu, Uzbekistanu, a nawet Mołdawii (która niedawno podpisała z UE umowę stowarzyszeniową). Pod adresem Kiszyniowa padły dziś w Mińsku ostre słowa Władimira Putina, który stwierdził, że władze Mołdawii nie skonsultowały wszystkich szczegółów umowy UE z Moskwą i tym samym naraziły WNP na ryzyko. – Problem polega na tym, że nasi partnerzy nie omawiają z nami otwarcie, profesjonalnie i przedmiotowo wszystkich zagrożeń, które się pojawiają dla gospodarki rosyjskiej i innych krajów WNP w związku z przyłączeniem naszych partnerów do innych handlowo-ekonomicznych wspólnot – powiedział Putin tuż po przemówieniu prezydenta Mołdawii Nicolae Timofti, który z kolei przypomniał Moskwie o tym, że od kilku miesięcy Rosja ogranicza mołdawskim towarom dostęp na swój rynek.

Jak widać nie wszystkie kraje WNP są lojalni wobec Moskwy. W 2008 roku, po wojnie z Rosją, wspólnotę opuściła Gruzja, dziś na tej samej drodze stoi Ukraina. Politycznej integracji z Moskwą obawiają się również kraje Azji Środkowej, które na razie dystansują się od takich projektów jak Unia Euroazjatycka.

- Kraje członkowskie WNP mają bardzo zróżnicowane poglądy i interesy dotyczący wydarzeń na postradzieckiej przestrzeni, a również prowadzą odmienne stosunki ze światem – mówi „Rz" znany białoruski politolog Paweł Usow. – Takie kraje jak Azerbejdżan czy Tadżykistan bardzo sceptycznie podchodzą do projektów integracyjnych wewnątrz wspólnoty – wskazuje.

W tym samym czasie w Mińsku odbywało się posiedzenie tworzonej przez Moskwę Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej, która powstała na placówce WNP. Wielu ekspertów uważa, że jest to próba reaktywacji przez Kreml ZSRR, ponieważ projekt ten ma raczej charakter polityczny.

- Dla Putina WNP służyło placówką do utworzenia takich projektów jak Unia Celna i Euroazjatycka Unia Gospodarcza, którzy są ściśle związane z organizacją militarną ODKB (Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym), dlatego jest to w dużej mierze projekt polityczny - mówi Paszkow.

Na razie w skład Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej po długich pertraktacjach weszły Białoruś i Kazachstan, a dziś porozumienie z Moskwą podpisał także prezydent Armenii. Grono tego ugrupowania powiększy się w grudniu jeszcze o jedno państwo – Kirgistan.