Orban wprowadza „patriotyczne przysposobienie obronne” do szkół

Musztra, strzelanie, rzucanie granatem i patriotyczne filmy propagandowe, apele i oddawanie hołdu bohaterom wojennym – to wszystko elementy zapożyczone z programów szkolnych z czasów komunistycznej dyktatury, które były filarem wychowania młodzieży w duchu totalitaryzmu i kulcie wojskowości. Po upadku komunizmu wszystkie byłe kraje bloku wschodniego bez robienia szumu usunęły przysposobienie obronne z programów szkolnych. Akurat o ten punkt reformy systemu oświatowego nikt się nie spierał. Ale teraz przysposobienie obronne zostało wprowadzone jako obowiązkowy przedmiot w węgierskich szkołach.

Rozwijanie nowych postaw

Pod koniec lutego premier Viktor Orban ogłosił to w rozporządzeniu rządowym 1462/2017. Ministerstwo Zasobów Ludzkich, będące swego rodzaju superministerstwem ds. socjalnych, oświaty, młodzieży, rodziny, zdrowia, kultury i sportu oraz ministerstwo obrony otrzymały od szefa rządu zalecenie, by do końca br. opracowały tzw. program szkolnego wychowania patriotycznego i ojczyźnianego, który miałby wykształcić u uczniów patriotyczną postawę i gotowość do obrony swojego kraju.

W ubiegłym tygodniu zastępca sekretarza stanu w Ministerstwie Zasobów Ludzkich Zoltán Maruzsa, odpowiedzialny za kwestie wychowania, przedstawił szczegóły tego nowego programu. Jak zaznaczył, nie jest to odrębny przedmiot, lecz raczej koncepcja wychowania, która implementowana będzie w narodowym podstawowym planie nauczania poprzez uwzględnianie jej przy nauczaniu wszystkich przedmiotów.

– Mowa tu raczej o pewnym poczuciu i wewnętrznym nastawieniu, jakie ma być rozwijane u młodzieży. Już obecnie robi się to na lekcjach historii i geografii, a można przekazać to także na lekcjach muzyki czy zajęciach sportowych – wyjaśniał Zoltán Maruzsa w rozmowie z prorządową gazetą "Magyar Idök".

Myśli się przy tym o zajęciach z strzelectwa sportowego i sportach walki. – Ważne jest, by system oświaty nauczył młodzież odpowiedzialności i obowiązku obrony ojczyzny i miłości do niej – podkreślał polityk.

Powrót do komuny

Przedstawiciele związku zawodowego nauczycieli, eksperci ds. oświaty i politolodzy wyrażają tymczasem w węgierskich masmedia swoje oburzenie w związku z tymi planami, zaznaczając, że jest to militaryzacja szkół. W rozmowie z Deutsche Welle jeden z ekspertów ds. polityki oświatowej ze związku zawodowego pedagogów (PSZ) János Szüdi zarzuca węgierskiemu rządowi, że powiela najgorsze tradycje komunistycznej polityki oświatowej.

– Kiedyś w szkole też uczyliśmy się strzelać i rzucać granatami - to był i jest błąd – podkreśla Szüdi. Dokładnie jak kiedyś obecna władza chce coraz bardziej wpływać na cele wychowawcze. Najpierw wprowadzono programy moralno-etycznego wychowania, teraz dochodzi do tego wychowanie patriotyczno-wojskowe. W ogóle rząd chciałby chyba wychować cały kraj na swoją modłę.

Remilitaryzacja Węgier

Dyrektor liberalnego instytutu badań politologicznych w Budapeszcie "Political Capital", Péter Krekó wyjaśnił w rozmowie z Deutsche Welle, że nowy program wychowania służyć ma dwóm celom: po pierwsze chodzi o jawną remilitaryzację Węgier po zniesieniu obowiązkowej służby wojskowej w roku 2004. Po drugie rząd niejednokrotnie podkreślał, że kwestie patriotycznej edukacji uważa za równie ważne jak samo nauczanie.

Dlatego już teraz węgierski system oświatowy w niebezpieczny sposób staje się miejscem ideologicznej indoktrynacji - podkreśla politolog.

Dyrektor prorządowego instytutu Nezöpont-Institut, Ágoston Mráz nie zgadza się z takimi zarzutami, zaznaczając, że rząd Orbana nie ma ani zbrojnych, ani totalitarnych zamiarów. – To prawda, że rządowy program wychowania patriotycznego jest trudny do pogodzenia z liberalno-indywidualistyczną koncepcją państwa. Ale trzeba wziąć pod uwagę, że niektórzy sąsiedzi Węgier, jak Ukraina czy Austria, w dalszym ciągu mają obowiązkową służbę wojskową. Poza tym Stany Zjednoczone wymagają od Europy zwiększenia nakładów na obronność. W takich warunkach może łatwiej jest zrozumieć zamiary rządu – podkreślał Mráz.