Irlandii będą słuchać?

Korespondencja z Brukseli

Po małym Cyprze, który debiutował w roli prezydencji, stery w UE przejęła Irlandia. Kraj od lat znany ze swojej siły dyplomatycznej i administracyjnej i – poprzez licznych urzędników w Brukseli – posiadający znaczne wpływy w unijnych instytucjach. Prezydencję będzie sprawował już po raz siódmy.

Euro i budżet

W tym półroczu najważniejsze będą dwa tematy: reforma strefy euro i dokończenie negocjacji budżetowych. Tutaj Dublin może zostać zmarginalizowany, ale może też – wykorzystując swoje atuty – wpłynąć na los Unii.

Od początku 2011 roku na czele UE stały kolejno kraje nieposługujące się wspólną walutą: Węgry, Polska, Dania. W drugiej połowie 2012 roku tę funkcje sprawował Cypr, który euro co prawda ma, ale jednocześnie od wielu miesięcy negocjuje dla siebie program ratunkowy. Poza tym jest krajem małym i niedoświadczonym na unijnej scenie. Irlandia już korzysta z unijnych pieniędzy ratunkowych, ale jako jedyny kraj w kryzysie pokazała, że umiejętnie je wykorzystuje i wychodzi na prostą. – To daje jej wyjątkowy prestiż i prawo do wypowiadania się na temat kierunków dalszych reform – uważa Rafał Trzaskowski, eurodeputowany PO. Według europosła, który jest w grupie Parlamentu Europejskiego zajmującej się pracami nad reformą instytucjonalną UE, Dublin będzie też uważnie słuchany, gdy dojdzie do propozycji zmian traktatowych. – Ma  wyjątkowe doświadczenie i jego zdanie w tej sprawie jest interesujące – mówi Trzaskowski.

Rolę prezydencji ogranicza traktat lizboński, który stworzył stanowisko stałego przewodniczącego Rady Europejskiej. To Herman Van Rompuy jest gospodarzem unijnych szczytów decydujących o kierunku reformy UE. Ale w kryzysie niezwykle wzrosło znaczenie nietraktatowego organu – grupy czterech przewodniczących: Rady Europejskiej, Komisji Europejskiej, Eurogrupy i Europejskiego Banku Centralnego.

Zdaniem Mikołaja Dowgielewicza, wicegubernatora w Banku Rozwoju Rady Europy, losy Unii Europejskiej zależą dziś najbardziej od tego ostatniego – Mario Draghiego. Irlandii będzie się tutaj trudno przebić, choć nie pozostanie bez wpływu na ostateczny los legislacji.

Co może prezydencja

O tym, jak będzie wyglądała finalna wersja unii bankowej, zdecydują przecież ministrowie finansów UE w porozumieniu z Parlamentem Europejskim, a negocjacje będzie prowadził minister irlandzki. – Prawdą jest, że traktat lizboński ograniczył rolę prezydencji rotacyjnej. Ale to właśnie Irlandia, poprzez swoją szczególną pozycję i doświadczenie w Unii, może wycisnąć z tej roli znacznie więcej niż poprzednie prezydencje – uważa Trzaskowski.

Dla dużej grupy obserwatorów i uczestników życia unijnego rola prezydencji rotacyjnej jest dziś znacząco ograniczona. – Już prawie nic nie znaczy – mówi wprost Konrad Szymański, eurodeputowany PiS. Nawet i on przyznaje jednak, że w sprawach budżetowych Irlandia na pewno będzie miała wiele do powiedzenia.

– Jeśli dojdzie do porozumienia na szczycie w lutym, to Irlandia będzie potem negocjowała kilkadziesiąt szczegółowych aktów prawnych określających zasady wydawania uzgodnionych sum – mówi europoseł. Fakt, że na czele UE stoi dziś właśnie Irlandia, ocenia pozytywnie z punktu widzenia Polski. – To kraj korzystający przez lata z polityki spójności o dużym sektorze rolnym. Docenia znaczenia tych dwóch ważnych dla nas polityk unijnych – zauważa europoseł.

Czego chce Dublin

– Wygląda, jakby kryzys w strefie euro trochę wyhamował. Mam nadzieje, że da to Irlandczykom możliwość zajęcia się innymi tematami – mówi „Rz" Mikołaj Dowgielewicz, który jako ówczesny sekretarz stanu ds. europejskich zajmował się polską prezydencją w drugiej połowie 2011 roku.

Irlandia zapowiada zajęcie się reformą systemu imigracyjnego i azylowego, przekonuje również, że będzie znosiła istniejące ciągle bariery na rynku wewnętrznym, jak choćby niepełne wzajemne uznawanie kwalifikacji zawodowych czy brak wspólnych reguł dotyczących ochrony danych osobowych. To utrudnia jednolite traktowanie takich firm jak Google czy Facebook.