Zatrzymanie Poczobuta to prezent dla Rosji

Andrzej Poczobut, dziennikarz, współpracownik „Gazety Wyborczej" i działacz mniejszości polskiej na Białorusi, został w czwartek zatrzymany w Grodnie. Postawiono mu zarzuty znieważenia prezydenta Łukaszenki. Grozi mu kara czterech lat więzienia.

Rz: Czy zatrzymanie Andrzeja Poczobuta to początek uciszania opozycji przed wrześniowymi wyborami parlamentarnymi? Dziennikarza aresztowano dwa dni po ogłoszeniu ich terminu.

Aleksander Milinkiewicz: Dyktatura ma to do siebie, że zawsze kogoś prześladuje. Być może władza rzeczywiście chciała postraszyć przed wyborami. Myślę jednak, że aresztowanie Poczobuta należy rozpatrywać w szerszym kontekście. Taki obrót spraw jest korzystny dla Moskwy.

W jaki sposób Rosja miałaby skorzystać na zatrzymaniu polonijnego dziennikarza?

Im więcej więźniów politycznych, tym lepiej dla Rosjan. Unia Europejska nie będzie przecież pogłębiać współpracy z krajem, w którym ludzie siedzą w więzieniach za poglądy. Rosja oczywiście nie ma takich oporów i od dobrych pięciu lat wygrywa na Białorusi wszystkie polityczne konflikty. Korzysta z sytuacji, a być może również inspiruje wydarzenia.

Co Unia może w takiej sytuacji zrobić? Przestać zwracać uwagę na naruszanie praw człowieka?

Nie. Nie należy rezygnować z pryncypialnego podejścia. Tu nie może być żadnych ustępstw. To niesłychanie ważne dla nas, opozycjonistów, gdy mamy to poczucie, że ktoś stoi za nami murem.

Co pan w takim razie proponuje?

Potrzebny jest bardzo konkretny plan, mapa drogowa. Białorusi najbardziej potrzebna jest pomoc ekonomiczna. Kraj wymaga modernizacji. Najlepszy byłby więc układ „coś za coś". Władza na Białorusi powinna mieć świadomość, że zwolnienie więźniów politycznych czy poszerzenie granic wolności słowa będzie skutkowało konkretną pomocą ze strony Unii.

Chodzi o pożyczki?

Pożyczki są istotne, ale chodzi głównie o know-how, nowoczesne technologie, pomoc zachodnich inżynierów czy kursy efektywnego zarządzania firmami. Tego wszystkiego u nas brakuje. Taki układ byłby możliwy, bo wśród ludzi władzy istnieje frakcja proeuropejska.

Jak silne jest to stronnictwo?

Trudno to ocenić, ale obawa przed Rosjanami jest powszechna. Duża część urzędników boi się, że rosyjscy oligarchowie szybko przejmą kontrolę nad krajową gospodarką. Różni ministrowie i szefowie państwowych firm, którzy dziś pozostają samodzielni, będą mogli wówczas co najwyżej pełnić funkcje menedżerskie w rosyjskich firmach. Duża część ludzi władzy patrzy zatem w kierunku Unii i jest tu szerokie pole manewru.

Wróćmy do Poczobuta. Myśli pan, że dziennikarz trafi do więzienia?

To niestety bardzo prawdopodobne. Nie znaczy to oczywiście, że można zaniechać walki o niego. Będę go wspierał ze wszystkich sił, bo Poczobut nie tylko broni  praw Polaków na Białorusi, ale walczy o wolność dla całego kraju. Zatrzymanie go było świetnym prezentem dla Moskwy, a uwięzienie będzie jeszcze lepszym.

Niezależne badanie wykazało niedawno, że Białorusini znacznie wyżej od wolności cenią sobie stabilność.

Łukaszenko umie zaskarbiać sobie społeczeństwo. Pensje i emerytury są wprawdzie niskie, ale zawsze dochodzą na czas. Największy problem jest jednak w tym, że ludzie nie znają innego życia. Niemal trzy czwarte mieszkańców kraju nigdy nie odwiedziło żadnego kraju Unii.