W uroczystości udział wzięli prominentni przedstawiciele węgierskiego życia politycznego (wśród nich József Berényi, przewodniczący Partii Wspólnoty Węgierskiej ze Słowacji) oraz ambasador Polski Roman Kowalski i członkowie rodziny Esterházych. Pomnik stanął w tzw. Ogrodzie Kasztanowym w XII dzielnicy stolicy Węgier.
Odsłonięto go w rocznicę wygłoszenia przez Esterházy'ego sławnego przemówienia, w którym ten węgierski arystokrata i polityk jako jedyny poseł do parlamentu państwa słowackiego zdominowanego przez profaszystowski reżim księdza Tiso odważył się w 1942 r. sprzeciwić rasistowskim ustawom antyżydowskim.
Pomnik jest dziełem pochodzącego ze Słowacji rzeźbiarza, członka Węgierskiej Akademii Sztuki Jánosa Nagya, który koncepcję rzeźby przedstawiającej Esterházy'ego jako skuloną postać w długim, więziennym płaszczu opracował już w latach 90. Wokół pomnika posadzono krzewy odmiany Esterhazy nazwanej tak na cześć bohatera przez znanego węgierskiego hodowcę szlachetnych odmian kwiatów Gergelya Máka.
János Esterházy (1901-1957) był przedstawicielem jednego z najsłynniejszych węgierskich rodów arystokratycznych (jego matka Elżbieta Tarnowska była polską hrabianką). Znany był jako działacz polityczny i społeczny na Górnych Węgrzech (późniejszej Słowacji), które po pokoju z Trianon kończącym I wojnę światową weszły w skład Czechosłowacji. Esterházy był przewodniczącym partii mniejszości węgierskiej, jednak odmówił wejścia do rządu Benesza. W 1938 r. poparł zajęcie zamieszanej przez mniejszość węgierską części Słowacji przez wojska Węgier, jednak sam pozostał na Słowacji i nadal reprezentował w parlamencie swoich rodaków. Jako jedyny sprzeciwiał się rasistowskiemu ustawodawstwu. Pomagał również Polakom uciekającym z okupowanej Polski na Węgry (osobiście przewiózł gen. Kazimierza Sosnkowskiego).
W 1945 r. po zajęciu Bratysławy przez wojska sowieckie został aresztowany, ale NKWD wkrótce go zwolniło. Ponownie aresztowano go na wyraźne żądanie czechosłowackich komunistów, którzy wrogo odnosili się do Węgrów i stosowali wobec nich zasadę zbiorowej odpowiedzialności, niezależnie od zasług.
