Rozmowa z Camille'em Grendem, szefem paryskiej Fundacji Badań Strategicznych

Rz: Czy poza Niemcami i Francją jakiś kraj Unii forsuje własny plan pokoju na Ukrainie?

Camille Grand: Jest tylko jedna propozycja na stole. Ale nie mówiłbym o planie pokojowym. To tylko pomysł na zawieszenie broni, co i tak jest sporym osiągnięciem, bo zapewnia znaczące ograniczenie przemocy we wschodniej Ukrainie. Nie wiemy też, na ile kolejne punkty drugiej umowy z Mińska będą wprowadzane w życie, w tym wycofanie ciężkiej artylerii i wymiana jeńców.

To jest rzeczywiście inicjatywa francusko-niemiecka czy może prezydent Hollande pełni w niej jedynie rolę przyzwoitki?

Jest jasne, że Angela Merkel ma większe wpływy w Moskwie. Ale ten plan był opracowany przy bardzo ścisłej współpracy Berlina i Paryża, między obiema stolicami nie ma żadnych różnic zdań. Poza tym gdyby taki pomysł wysunęły same Niemcy lub sama Francja, jego znaczenie byłoby o wiele mniejsze. Ponieważ chodzi o francusko- -niemiecki tandem, Włochy, Grecja czy Cypr, kraje, które najchętniej poszłyby na większe ustępstwa wobec Moskwy, jednak go popierają, podobnie jak państwa, które – jak Szwecja, Wielka Brytania czy kraje bałtyckie – opowiadają się za większym zaostrzeniem polityki wobec Rosji. Nikt poza Niemcami i Francuzami nie jest w stanie zapewnić jedności Unii w tej sprawie.

David Cameron wystąpił z alternatywnym rozwiązaniem: wysłał wojskowych instruktorów, sugeruje możliwość odcięcia Rosji od systemu transakcji międzybankowych Swift...

To wszystko to pomysł zwiększenia pomocy dla Ukrainy, ale nie plan pokojowy. W sprawie konfliktu z Rosją Cameron przez wiele miesięcy pozostawał z boku i teraz, przed wyborami, chce pokazać, że jest aktywny. Podobnie jak premier Włoch, który poleciał do Moskwy. Ale oni nie są włączeni w rokowania z Rosją.

Dla Merkel i Hollande'a nie lepiej było włączyć do rozmów inne kraje Unii, aby uniknąć podejrzeń o zdradę interesów Ukrainy?

Można było doprosić Donalda Tuska czy Federicę Mogherini. Tylko wtedy należałoby uzgadniać każdy szczegół ustaleń z Moskwą z takimi krajami jak Grecja czy Węgry. Nie wiem, czy to byłoby dla Ukraińców korzystne.

Gdyby nie niemiecko- francuska inicjatywa, jak wyglądałaby dziś Ukraina?

Bardzo trudno powiedzieć, bo plany Putina są niejasne. Wiadomo, że chciał zająć Krym oraz zatrzymać integrację Ukrainy z NATO i UE. Ale też wiemy, że Rosja nie ma środków, aby okupować całą Ukrainę, a zajęcie Charkowa czy Dniepropietrowska zapewne pchęłoby resztę kraju w objęcia Zachodu. Sądzę jednak, że bez Niemiec i Francji Rosjanie zajęliby więcej terenów, zapewne Mariupol, a może cały pas nabrzeżny aż po Krym. Alternatywą wobec umowy z Mińska jest zaostrzenie sankcji. Ale mamy tu problem czasu, bo sankcje są skuteczne tylko w dłuższej perspektywie, podczas gdy Rosja ma o wiele większe możliwości wpływania na Ukrainę w krótkim okresie, choćby wstrzymując dostawy gazu.

Czy jednak umowa z Mińska nie oznacza, że Ukraina będzie musiała zrezygnować z integracji z NATO i UE?