Iran: Senat szantażuje Obamę

Dwa tygodnie temu wydawało się, że wszystko jest załatwione. Biały Dom ogłosił wówczas historyczny kompromis zakładający stopniowe zniesienie sankcji nałożonych na Iran w zamian za radykalne ograniczenie przez Teheran skali wzbogacania uranu oraz dopuszczenie ścisłych i regularnych kontroli międzynarodowych inspektorów. Szczegóły umowy mają być ustalone do 30 czerwca.

Jednak w nocy z wtorku na środę Biały Dom i Kongres zawarły kompromisowe porozumienie, zgodnie z którym amerykańscy deputowani będą mieli 30 dni na zatwierdzenie porozumienia wcześniej wynegocjowanego przez prezydenta.

– To ryzykowne założenie, bo wielu senatorów jest przeciwnych umowie z Iranem, podziela obawy Izraela w tej sprawie – mówi „Rzeczpospolitej" Sanford Garland Henry, ekspert Królewskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych (Chatham House) w Londynie.

Dwa miesiące temu republikanie w Kongresie zgotowali izraelskiemu premierowi Beniaminowi Netanjahu gorące przyjęcie.

Do tej pory Obama mógł samodzielnie podpisać umowę, a Kongres miał jedynie prawo wstrzymać decyzje o zniesieniu części sankcji wobec Iranu (większość mieści się w prerogatywach prezydenta).

Jednak Bob Corker, republikański senator z Tennessee, zaproponował ustawę, która dałaby senatorom możliwość utrzymania wszystkich restrykcji wobec Iranu. Obama zdecydował się na kompromis z deputowanymi, gdy okazało się, że do inicjatywy Corkera przyłącza się coraz więcej demokratycznych senatorów. To oznaczałoby, że weto Białego Domu może zostać przez Senat odrzucone.

Aby przeforsować swoje stanowisko, prezydent musi zdobyć poparcie przynajmniej 34 spośród 100 senatorów. W izbie wyższej amerykańskiego parlamentu 54 mandaty mają republikanie, 44 – demokraci, a dwa należą do niezależnych senatorów.

– My prowadzimy negocjacje nie z amerykańskim Kongresem, ale ze światowymi potęgami. Porozumienie, jakie zawarł prezydent Obama, to wewnętrzna sprawa Stanów Zjednoczonych – uspokaja prezydent Iranu Hasan Rouhani.

Jednak większość ekspertów jest bardziej zaniepokojona.

– W nowym układzie administracji Obamy trudno będzie nie usztywnić stanowiska, aby uzyskać potem zatwierdzenie porozumienia przez Kongres – uważa Sanford Garland Henry.

W samej wpływowej komisji ds. zagranicznych Senatu, która stosunkiem 19 głosów do zera uchwaliła ustawę dającą Kongresowi wgląd w porozumienie z Iranem, jest dwóch republikańskich kandydatów w nadchodzących wyborach prezydenckich: Rand Paul z Kentucky i Marco Rubio z Florydy. Obaj chcą wyeksponować słabość Obamy w negocjacjach z Teheranem i uczynić z tego ważny temat kampanii wyborczej. Rubio domaga się np., aby warunkiem wstępnym porozumienia z Iranem było wyrzeczenie się przez ten kraj wszelkich powiązań z organizacjami uważanymi za terrorystyczne.