Wegetacja nasza codzienna

Instytut Pracy i Polityki Społecznej policzył właśnie minimum socjalne. Żeby móc w miarę normalnie żyć, a nie wegetować, trzyosobowa rodzina z małym dzieckiem musi mieć do dyspozycji 2661,36 zł miesięcznie, czteroosobowa – 3437,68 zł, a pięcioosobowa – 4216 zł. Z kolei dwie osoby dorosłe bez dzieci na utrzymaniu muszą mieć co najmniej 1793,60 zł, a dwuosobowe gospodarstwo emeryckie potrzebuje miesięcznie 1799,24 zł.

– To wskaźnik, który pokazuje, ile musi wynosić dochód na osobę w rodzinie, by mogła ona uczestniczyć w życiu społecznym – pojechać na tanie wakacje, mieć telefon, najtańszy abonament telewizyjny, by dziecko mogło od czasu do czasu wyjść z kolegami, a dorosłego stać było na dojazd do pracy – tłumaczy „Rzeczpospolitej" dr Piotr Kurowski, autor raportu. – W przypadku minimum egzystencji bierze się pod uwagę to, ile potrzeba, by przeżyć.

W obliczeniach instytutu nie bierze się jednak pod uwagę rat kredytu hipotecznego. To oznacza, że jeśli rodzina jest zadłużona, dochód musi być odpowiednio wyższy.

– Szacujemy, że dochody na poziomie minimum socjalnego lub poniżej ma około 40 proc. rodzin w Polsce – mówi prof. Janusz Czapiński, psycholog społeczny i autor Diagnozy Społecznej.

Za tyle się nie da?

Choć minimum socjalne to nie skrajna bieda, to i tak trzeba nieźle się nagimnastykować, by za te pieniądze przeżyć.

Performer i dziennikarz Rafał Betlejewski w ubiegłym roku przeprowadził eksperyment i próbował przeżyć miesiąc za 1436 zł netto.

– Za taką lub niższą kwotę żyje większość polskich emerytów – tłumaczy Betlejewski. I dodaje, że jego eksperyment zakończył się niepowodzeniem. Zabrakło mu 300 zł.

– Za minimum socjalne da się przeżyć, ale jest to okupione niezwykłym wysiłkiem i koniecznością rezygnacji ze wszelkich dóbr cywilizacji, ze zdobyczy kultury – uważa Betlejewski.

Jego zdaniem tak niski dochód oznacza, że zerwane są kontakty ze światem, z innymi ludźmi, człowiek przy takich dochodach traci wszelkie ambicje i aspiracje.

A jednak ludzie muszą sobie radzić. Pani Elwira z Warszawy razem z mężem wychowuje dwójkę nastolatków. Jest kucharką, mąż nie ma pracy.

– Zarabiam 2,5 tys. zł brutto. Mąż dorabia miesięcznie ok. 500 zł na czarno – opowiada kobieta. Przyznaje, że oszczędza głównie na jedzeniu i sprawach związanych z kulturą. – Zakupy robię w dyskontach, czasem jakieś jedzenie przynoszę z pracy, gdy szef pozwala zabrać coś, co zostanie po imprezie – wyjaśnia. Do kina, teatru czy na koncerty nie chodzi. Gazet i książek nie kupuje. Na dzieciach stara się nie oszczędzać.

– Mają komórki na karty i komputer w domu. Ale już na wakacje musiały sobie same zarobić – opowiada. Sama też stara się dorobić. Latem pilnowała psa znajomej, we wrześniu zasiadała w komisji referendalnej.

Dr Ewa Flaszyńska, dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej na warszawskich Bielanach, mówi, że ludziom o niskich dochodach najtrudniej się żyje w małych miastach i na wsi.

– W większych miastach, takich jak Warszawa, możliwości pomocy są większe, w mniejszych wszystko zależy od zasobności gminy – tłumaczy.