Niedługo nie będzie czym leczyć Polaków

Jeszcze trochę, a nie będziemy mieli czym leczyć pacjentów – alarmują naukowcy.

Niepokojące dane ogłoszono przy okazji trwającej właśnie w Warszawie konferencji naukowej organizowanej w 100. rocznicę śmierci Roberta Kocha (jednego z twórców mikrobiologii).

– Wśród krajów europejskich najgorzej jest w Grecji, gdzie najliczniej występują bakterie niepoddające się leczeniu antybiotykami. A tuż za Grecją plasują się Polska i Włochy – twierdzi prof. Waleria Hryniewicz z Narodowego Instytutu Leków.

– W Polsce gwałtownie zwiększa się liczba odpornych na leki drobnoustrojów, a to znaczy, że zmniejsza się liczba skutecznych leków – tłumaczy prof. Hryniewicz.

Monitoring epidemiologiczny pokazał, że w ciągu tylko dwóch lat jeden ze szczepów bakterii, który uodpornił się na leczenie wieloma antybiotykami, rozprzestrzenił się wraz z pacjentami z jednego szpitala w Warszawie na ponad 200 miejsc w Polsce: w tym na przychodnie i domy pomocy społecznej.

– W niektórych szpitalach nawet 80 proc. wszystkich występujących bakterii gronkowca to szczepy odporne na antybiotyk – twierdzi profesor.

Kiedy dochodzi do uodpornienia się bakterii na antybiotyk? Gdy są one nadużywane. A w Polsce antybiotyki stosuje się zdecydowanie za często.

Badania przeprowadzone w 2009 r. na zlecenie Narodowego Instytutu Leków przez MillwardBrown SMG/KRC pokazały, że Polacy sięgają po antybiotyk wtedy, kiedy brać go nie powinni: przy przeziębieniu (30 proc.), bólu gardła (24 proc.), grypie (16 proc.) czy kaszlu (12 proc.). Prawie połowa dorosłych Polaków deklarowała, że oczekiwałaby przepisania antybiotyku przy grypie, mimo że antybiotyk nie działa na wirusy (58 proc. Polaków uważa, że antybiotyki zabijają wirusy).

W efekcie odporności na antybiotyki nabywają bakterie, które na stałe bytują np. w naszym gardle. I gdy zaatakuje nas niebezpieczny drobnoustrój, "uczy się" odporności od tych, które już są w naszym organizmie. Wtedy podawane leki na chorobotwórczą bakterie nie działają.

To zjawisko jeszcze się nasila, bo coraz większa liczba pacjentów sięga po antybiotyk samodzielnie – nawet wtedy, gdy choroba nie ma podłoża bakteryjnego – albo nie podporządkowuje się zaleceniom lekarza i na przykład przerywa leczenie przed zakończeniem terapii.

Na dodatek szczepy bakterii, które występują tylko w szpitalach i są uodpornione na stosowane w nich antybiotyki, łączą się z tymi, które występują w środowisku pozaszpitalnym. Wtedy powstają nowe szczepy drobnoustrojów, na które bardzo trudno jest znaleźć lek.