Kiedy gmina nie może odrzucić spadku

Obowiązujące przepisy jednoznacznie wskazują, że w określonych sytuacjach gmina nie może odrzucić schedy. Pozytywną stroną przyjętego rozwiązania jest jednak to, że przejmuje ją z dobrodziejstwem inwentarza

Aktualizacja: 07.04.2009 06:27 Publikacja: 07.04.2009 06:20

Red

Zgodnie z art. 54 ust. 2 pkt 5 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A82F6C359D34CA89956AF0A2769C1C58?id=163433]ustawy o samorządzie gminnym[/link] jednym ze źródeł dochodów gmin mogą być także spadki. W większości przypadków gminy mogą spadek przyjąć lub odrzucić. W niektórych sytuacjach możliwość wyboru została im jednak odebrana.

[srodtytul]Prawem kaduka[/srodtytul]

Ustawowe dziedziczenie gminy, czyli tzw. prawo kaduka, przewiduje art. 935 § 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0627458B66E79201458AFB7B33787568?id=70928]kodeksu cywilnego[/link]. Zgodnie z nim sytuacja taka występuje, gdy spadkodawca nie posiadał małżonka i krewnych powołanych do dziedziczenia z ustawy, tj. dzieci, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa. Nie ma więc znaczenia fakt, że spośród krewnych spadkodawcy żyje wciąż np. rodzeństwo jego rodziców (patrz więcej [b]wyrok TK z 4 września 2007 r., P 19/07[/b]).

[b]Gminą właściwą do otrzymania spadku jest gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy[/b]. Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest natomiast miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu (patrz art. 25 k.c.). Nie ma więc znaczenia określenie miejsca, gdzie spadkodawca był zameldowany, pomimo że ustawa o ewidencji ludności i dowodach osobistych nakłada na osoby fizyczne obowiązek zameldowania się w miejscu pobytu stałego lub czasowego.

[b]W przypadku dziedziczenia ustawowego gminie nie przysługuje prawo odrzucenia spadku. Co więcej, nie składa ona oświadczenia o jego przyjęciu[/b] (patrz art. 1023 k.c.). Spadek będzie ona dziedziczyć nawet w sytuacji, gdy spadkodawca w testamencie wyłączył ją od dziedziczenia.

[srodtytul]Przewidywane zmiany w ustawie[/srodtytul]

Dobrym rozwiązaniem dla gmin jest to, że w przypadku dziedziczenia ustawowego spadek uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza. Dzięki temu odpowiedzialność gminy za długi spadkowe ograniczona jest tylko do wartości stanu czynnego spadku.

Korzystnym rozwiązaniem dla gmin jest także to, iż posiadanie przez nie nieruchomości jako spadkobierców ustawowych na podstawie prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku jest posiadaniem samoistnym w dobrej wierze. Także wtedy, gdy w wyniku postępowania o zmianę tego postanowienia się okazało, że spadek – na podstawie testamentu – nabyły inne osoby (patrz więcej [b]postanowienie Sądu Najwyższego z 19 grudnia 2000 r., V CKN 767/00[/b]).

3 kwietnia Sejm przyjął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny. Zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 935 gmina będzie spadkobiercą ustawowym w przypadku braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy. W związku z powyższym, o czym informuje uzasadnienie projektu ustawy, „pytanie, czy w sytuacji gdy w chwili otwarcia spadku brak jest małżonka spadkodawcy oraz kogokolwiek spośród jego krewnych powołanych do dziedziczenia, spadek ma przypaść gminie (lub Skarbowi Państwa) czy też pasierbowi (niemającemu rodziców), projekt rozstrzygnął na korzyść pasierba”.

[ramka][b]Z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego[/b]

Art. 935 § 3 zdanie pierwsze k.c., w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 38 ustawy z 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw w zakresie, w którym powołuje do dziedziczenia gminę jako spadkobiercę ustawowego, w sytuacji gdy otwarcia spadku dożyło rodzeństwo rodziców spadkodawcy, jest zgodny ze wskazanymi w pytaniu wzorcami konstytucyjnymi (art. 2, art. 18, art. 21 ust. 1, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2, art. 47, art. 64 ust. 1 i 2 oraz art. 71 ust. 1 konstytucji), tj. zasadami państwa prawa, przepisami dotyczącymi ochrony rodziny i życia rodzinnego, własności, z zasadami równości i proporcjonalności[b] (P 19/07)[/b]. [/ramka]

Zgodnie z art. 54 ust. 2 pkt 5 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A82F6C359D34CA89956AF0A2769C1C58?id=163433]ustawy o samorządzie gminnym[/link] jednym ze źródeł dochodów gmin mogą być także spadki. W większości przypadków gminy mogą spadek przyjąć lub odrzucić. W niektórych sytuacjach możliwość wyboru została im jednak odebrana.

[srodtytul]Prawem kaduka[/srodtytul]

Pozostało jeszcze 88% artykułu
Prawo w Polsce
Sprawa dotacji dla PiS. Czy PKW wybrnie z impasu?
Praca, Emerytury i renty
Nowe wnioski o 800 plus w 2025 r. Zbliża się ważny termin dla rodziców
Konsumenci
Obniżka opłat za abonament RTV na 2025 rok. Trzeba zdążyć przed tym terminem
Nieruchomości
Dom zostawiony rodzinie w kraju nie przechodzi na własność. Sąd Najwyższy o zasiedzeniu
W sądzie i w urzędzie
Duże zmiany dla wędkarzy od 1 stycznia. Ile trzeba zapłacić w 2025 na łowiskach Wód Polskich?