Tornado w specsłużbach

Politykom Platformy się wydawało, że szef CBA Paweł Wojtunik jest swój. Wszak premier powołał go w miejsce znienawidzonego Mariusza Kamińskiego z PiS.

Dziś są zdezorientowani. Po pierwsze, od początku roku Wojtunik wszedł do pięciu resortów – sprawiedliwości, spraw zagranicznych, nauki, kultury i sportu – a więc pewnie szuka korupcji w rządzie. A po wtóre, między Tuskiem a Wojtunikiem nie ma chemii.

Według informacji „Rz" Wojtunik raczej nie dostanie od premiera propozycji pracy przez kolejną kadencję i w ciągu kilku tygodni rozstanie się z CBA. Może wyjedzie do Hagi, do Europolu, czyli policyjnej agendy UE?

Wymiana szefa CBA będzie zwieńczeniem rządowej operacji sprzątania specsłużb. Donald Tusk – który nie cierpi służb specjalnych, ich agentów i donosów – dziś najbardziej konsekwentne działania jako premier prowadzi właśnie w tym obszarze.

Karuzelnicy

Karuzela ruszyła na początku 2012 r. Nowy minister spraw wewnętrznych Jacek Cichocki swe urzędowanie rozpoczął od wymiany szefa policji.

Cichocki był wcześniej koordynatorem specsłużb w Kancelarii Premiera, przyznać trzeba jednak, że głównie na papierze. Po wyborach premier zdecydowanie go umocnił – poza koordynowaniem służb specjalnych dołożył właśnie stanowisko szefa MSW. Jednocześnie z tylnego fotela zaczął Cichockim sterować Bartłomiej Sienkiewicz, od lat jego dobry znajomy. – Bartek formalnie działał wtedy jeszcze w biznesie, ale w tym czasie zaczął się dyskretnie pojawiać w Kancelarii Premiera i MSW – mówi nam jeden z członków rządu.

Sienkiewicz – w przeciwieństwie do Cichockiego – zjadł zęby na służbach. Na początku lat 90. współtworzył Urząd Ochrony Państwa, w którym pracował ponad dekadę.

Najpierw tandem Cichocki – Sienkiewicz wziął się za policję. Wycięci zostali generałowie, których dało się skojarzyć z wpływowym wiceministrem w MSW gen. Adamem Rapackim – zwolnionym przez nich chwilę wcześniej. – To była klasyczna wojna o wpływy wewnątrz policji. Rapacki miał nadzieję, że zostanie ministrem spraw wewnętrznych po wyborach. Ponieważ ministrem został Cichocki, postanowili z Sienkiewiczem wyczyścić policję z ludzi Rapackiego – opowiada prominentny polityk PO. – Ze służby odeszło kilku generałów w sile wieku. Do dziś odbija się to policji czkawką.

Ale MSW przekonuje, że zmiana w policji wyszła na dobre. W piśmie do „Rz" resort podaje liczby, z których wynika, że po zmianach maleje drobna przestępczość, szczególnie dotkliwa dla obywateli.

Od wymiany szefa policji Cichocki z Sienkiewiczem rozpoczęli starannie kontrolowaną reakcję łańcuchową w służbach. Nowym szefem policji został Marek Działoszyński, były szef policji w Łódzkiem. Jedną z jego pierwszych decyzji było przeprowadzenie czystki w Centralnym Biurze Śledczym, jednostce specjalnej policji. W marcu pracę stracił szef CBŚ Adam Maruszczak, w kręgach specsłużb i polityki powszechnie uważany za dobrego glinę. Pretekstem do dokonania zmian były plany wydzielenia CBŚ ze struktur Komendy Głównej – do dziś zresztą niezrealizowane.

– Dla Tuska gen. Rapacki to człowiek jego głównego partyjnego rywala Grzegorza Schetyny. Był przecież wiceministrem odpowiedzialnym za służby mundurowe, gdy Schetyna był szefem MSWiA – mówi nam polityk Platformy z Sejmowej Komisji Spraw Wewnętrznych. – A więc czystka, na którą zgodził się Tusk, była rozprawą z resztkami schetynowców w policji.

Pogrzeb Bonda

O ile zmiany w szefostwie policji można byłoby uznać za dość standardowe zachowanie kolejnych ministrów spraw wewnętrznych, to premier zdecydował się rękami swego specduetu na znacznie poważniejszą operację. Usunięcie na przełomie 2012/2013 r. Krzysztofa Bondaryka, szefa ABW od początku rządów Tuska, to był sygnał dla wszystkich szefów służb specjalnych.

– Ten sygnał brzmiał: jeśli Krzyśka można się pozbyć, to znaczy, że każdego z was można posprzątać – wspomina szef jednej ze służb. Rozprawa z „Bondem" była tym bardziej widowiskowa, że – w przeciwieństwie do innych szefów służb specjalnych – generał był jednoznacznie związany z Platformą. Jeszcze przed objęciem władzy przez Tuska był zaufanym człowiekiem PO odpowiadającym za specsłużby.

Tło rozgrywki z Bondarykiem jest skomplikowane. Z jednej strony – jak w przypadku policji – w premierze narastało przekonanie, że szef ABW kolaboruje ze Schetyną. Po wtóre Cichocki – czytaj Sienkiewicz – uznał, że nie umocni się w służbach, dopóki nie uderzy w najsilniejszego generała.

A potem pojawiły się emocje. Premier postanowił wykorzystać do ataku na Bondaryka wybuch afery Amber Gold latem 2012 r. Publicznie zaatakował ABW i zarzucał ludziom

Bondaryka wieloletnią bezczynność wobec pęczniejącej piramidy finansowej. Bondaryk wiedział, że jego dni są policzone. Dlatego odpowiedział publicznie, czego nigdy wcześniej nie robił. Ujawnił kalendarium działań ABW w sprawie Amber Gold. Z niezbyt wnikliwej analizy owego dokumentu wynikało, że kiedy premier robił swemu synowi awantury za pracę dla linii lotniczych OLT Express – finansowanych przez Amber Gold – wiedział już od ABW, że wybuchnie afera.

Tak wyraźne uderzenie w premiera – sugestia, iż ostrzegł syna – przesądziła o losie Bondaryka. Jako oficjalny pretekst rozbratu z generałem Tusk z Cichockim podali planowaną reorganizację ABW, w tym odebranie agencji uprawnień śledczych, na co nie chciał się zgodzić Bondaryk. Oczywiście, reorganizacja ABW nie nastąpiła do dziś. To był tylko pretekst do pozbycia się generała – zastosowany tak instrumentalnie, jak w przypadku wymiany szefa CBŚ.

– Służby specjalne to nie jest dobry sektor na rewolucje. To, co zrobimy, to tylko sprecyzowanie kompetencji ABW i policji oraz ustalenie zasad nadzoru i koordynacji współpracy między nimi – przyznał Sienkiewicz w niedawnym wywiadzie dla „Rz".

Według naszych rozmówców w rządzie, to właśnie Sienkiewicz był głównym architektem rozprawy z Bondarykiem, choć nie był jeszcze wówczas szefem MSW. Oficjalnie do rządu dołączył dopiero w lutym 2013 r., kiedy Cichocki odszedł na stanowisko szefa Kancelarii Premiera.

Sienkiewicz – decyzją premiera – przejął od Cichockiego także nadzór nad służbami specjalnymi. Wielkich porządków robić nie musiał: policję i ABW posprzątał wcześniej rękami Cichockiego. Ze specsłużb, które mają realne uprawnienia dochodzeniowo-śledcze, do pozamiatania zostały tylko dwie: Centralne Biuro Antykorupcyjne oraz Służba Kontrwywiadu Wojskowego.

Premier ostrzega SKW

Szef SKW gen. Janusz Nosek z niejednego służbowego pieca chleb jadł. Zaczynał ponad dwie dekady temu w Urzędzie Ochrony Państwa. Na szefa kontrwywiadu wojskowego został powołany przez premiera Tuska kilka miesięcy po wygranych przez Platformę wyborach w 2007 r.

Nosek ustabilizował sytuację w tej nowej służbie, podzielonej na dawnych żołnierzy WSI i nowych ludzi, sprowadzonych głównie przez Antoniego Macierewicza za czasów rządów PiS. Wszyscy politycy z Komisji Służb Specjalnych – bez względu na partyjne legitymacje – rozpływali się w komplementach wobec SKW, głównie za działania w Afganistanie.

Dlatego też decyzja premiera o wyrzuceniu generała była dla nich ogromnym zaskoczeniem.

Przedstawiciele rządu sączyli przy tym do mediów przecieki, dowodzące, iż Nosek został odwołany za to, że SKW nie wykryła afery korupcyjnej w 22. Bazie Lotnictwa Taktycznego w Malborku. Tyle że nie brzmi to wiarygodnie w świetle informacji, które uzyskaliśmy od Komendy Wojewódzkiej Policji w Gdańsku, która prowadziła tę sprawę. Policja twierdzi, że „ściśle współpracowała" z SKW przy dochodzeniu dotyczącym nieprawidłowości w Rejonowym Zarządzie Infrastruktury w Gdyni – a malborska korupcja to odprysk tej sprawy.

W rzeczywistości Nosek poległ za coś innego: od dwóch lat prowadził zakrojone na szeroką skalę śledztwo w sprawie korupcji w Ministerstwie Obrony Narodowej za czasów rządów Platformy. Główny bohater – wiceszef MON gen. Waldemar Skrzypczak, ściągnięty do rządu osobiście przez premiera.

Dzień po tym, jak SKW przesłała premierowi i szefowi MON Tomaszowi Siemoniakowi informacje obciążające Skrzypczaka, podjęli oni decyzję o dymisji gen. Noska.