Rada rozliczy wójta z budżetu gminy

Podstawę prawną udzielenia absolutorium wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) stanowią przede wszystkim przepisy ustawy o samorządzie gminnym, ale nie tylko.

Wymienić także należy przepisy ustawy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8A1C090B7DEDB7B2DD6663A72911780A?id=325303]o finansach publicznych[/link]. Jeżeli chodzi o tę ostatnią, to warto pamiętać o tym, że absolutorium z wykonania budżetu za 2009 r. uchwala się na zasadach określonych w przepisach ustawy o finansach publicznych z 2005 r.

Regulacje zawarte w ustawie nowej, uchwalonej 27 sierpnia 2009 r., znajdą zastosowanie dopiero w 2011 r.

Wynika to wprost z art. 121 ust. 3 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. – [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8A1C090B7DEDB7B2DD6663A72911780A?id=325301]Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych[/link], zgodnie z którym art. 267 – 271 nowej ustawy o finansach publicznych mają po raz pierwszy zastosowanie do sprawozdań z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego za rok 2010.

[srodtytul]Harmonogram prac[/srodtytul]

Jest on wyznaczany przez dwie ważne daty określone w ustawie z 2005 r. o finansach publicznych. Są nimi 20 marca oraz 30 kwietnia. Pierwsza z nich wyznacza termin rozpoczęcia prac nad absolutorium, druga to ustawowy termin, w którym uchwała w sprawie udzielenia bądź nieudzielenia absolutorium powinna zostać podjęta.

Jak wynika z art. 199 ust. 1 starej ustawy o finansach publicznych, zarząd jednostki samorządu terytorialnego przedstawia, w terminie do 20 marca roku następującego po roku budżetowym, organowi stanowiącemu (radzie):

sprawozdanie roczne z wykonania budżetu tej jednostki, zawierające zestawienie dochodów i wydatków wynikające z zamknięć rachunków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w szczegółowości nie mniejszej niż w uchwale budżetowej.

Z kolei zgodnie z ust. 3 tego artykułu organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego rozpatruje sprawozdanie z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku budżetowym i podejmuje uchwałę w sprawie absolutorium dla zarządu jednostki samorządu terytorialnego.

Planując harmonogram prac nad absolutorium, przewodniczący rady powinien także uwzględnić czas niezbędny komisji rewizyjnej na odbycie posiedzeń, na których zostanie rozpatrzone sprawozdanie budżetowe. 14-dniowy termin, w którym regionalna izba obrachunkowa opiniuje wniosek w sprawie absolutorium wypracowany w tej komisji.

Czas niezbędny na rozpatrzenie przez radę gminy opinii regionalnej izby obrachunkowej dotyczącej sprawozdania wójta z wykonania budżetu.

Pamiętać należy, że jeżeli opinia o tym sprawozdaniu jest negatywna, wójt ma obowiązek ustosunkować się do przedstawionych zarzutów, co powinno nastąpić przed rozpatrzeniem wniosku komisji rewizyjnej w sprawie udzielenia/nieudzielenia absolutorium na posiedzeniu rady gminy.

[srodtytul]Wniosek i opinia RIO[/srodtytul]

Jak wynika z treści art. 18a ust. 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=E0B4DD83B6654EDF9FBF6406CBB2BD83?id=163433]ustawy o samorządzie gminnym[/link], to komisja rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu gminy i występuje z wnioskiem do rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium wójtowi.

Skoro ustawa mówi, że komisja rewizyjna występuje z wnioskiem w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium, to znaczy, że wolą ustawodawcy było, aby stanowisko komisji rewizyjnej przesądzało o treści pytania postawionego radnym.

Jeżeli więc komisja rewizyjna występuje z wnioskiem o nieudzielenie absolutorium, to nieważna jest uchwała, której przedmiotem był projekt uchwały o udzieleniu absolutorium.

Odmienne stanowisko w tej sprawie zaprezentował [b]Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 14 kwietnia 2000 r.,[/b] w którym postawił tezę, że wniosek komisji rewizyjnej w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium nie podlega głosowaniu, a jedynie ma służyć wzbogaceniu obrazu i poszerzeniu wiedzy rady gminy o stopniu wykonania własnego budżetu (I SA/Wr 1798/99).

Sąd uznał tym samym, że dopuszczalna jest sytuacja, w której po otrzymaniu wniosku komisji o nieudzieleniu absolutorium karta do głosowania nie sugeruje rozstrzygnięcia w przedmiocie udzielenia czy nieudzielenia wójtowi absolutorium.

Wystarczy, aby każdy z radnych miał zapewnioną możliwość swobodnego wypowiedzenia się za udzieleniem absolutorium lub przeciw jego udzieleniu oraz możliwość wstrzymania się od głosu.

Z treści art. 18a ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym wynika ponadto, że wniosek komisji rewizyjnej w sprawie udzielenia bądź nieudzielenia absolutorium podlega zaopiniowaniu przez regionalną izbę obrachunkową.

Opinia ta powinna zostać przedstawiona radnym przed przystąpieniem do głosowania nad uchwałą absolutoryjną.

Brak opinii regionalnej izby obrachunkowej w sprawie absolutorium dla zarządu gminy stanowi istotne naruszenie prawa wówczas, jeżeliby zostało wykazane, że gdyby rada gminy w chwili podejmowania uchwały miała opinię regionalnej izby obrachunkowej w sprawie absolutorium, to najprawdopodobniej podjęłaby uchwałę innej treści [b](por. wyrok NSA z 10 października 1996 r., I SA/Kr 887/96).[/b]

Uwaga! Uchwałę w sprawie absolutorium rada gminy podejmuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady gminy.

[srodtytul]Skutki nieudzielenia[/srodtytul]

Uchwała rady gminy w sprawie nieudzielenia wójtowi absolutorium jest równoznaczna z podjęciem inicjatywy przeprowadzenia referendum w sprawie odwołania organu wykonawczego gminy.

Taki sam skutek ma uchwała w sprawie nieudzielenia absolutorium zarządowi powiatu (województwa), z zastrzeżeniem, że do odwołania organu wykonawczego powiatu (województwa) nie jest konieczne organizowanie referendum.

O przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta (odwołania zarządu powiatu albo województwa) właściwa rada (sejmik) rozstrzyga na sesji zwołanej nie wcześniej niż po upływie 14 dni od podjęcia uchwały w sprawie nieudzielenia absolutorium.

W tym roku referendum w sprawie odwołania wójta (burmistrza, prezydenta miasta) z powodu nieuzyskania absolutorium gminnym włodarzom nie grozi.

[ramka][b]Przykład[/b]

Rada gminy Lewandów liczy 15 radnych. Bezwzględna większość do udzielenia bądź nieudzielenia absolutorium wynosi osiem głosów.

Komisja rewizyjna przedstawiła radnym wniosek w sprawie nieudzielenia wójtowi absolutorium.

Został on poddany pod głosowanie i okazało się, że pięciu radnych głosowało za, pięciu przeciw, a pięciu wstrzymało się od głosu.