Opłaty środowiskowe tylko do 31 lipca

Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska opłaty za korzystanie ze środowiska obejmują wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, a także pobór wód i składowanie odpadów.

Każdy podmiot korzystający ze środowiska jest zobowiązany do ponoszenia takich opłat. Wyjątkiem są osoby fizyczne, przede wszystkim rolnicy ponoszący opłaty w zakresie, w jakim korzystanie ze środowiska wymaga pozwolenia na wprowadzanie substancji lub energii do środowiska lub pozwolenia wodnoprawnego.

Środki z racji korzystania ze środowiska wpłacane są na konto urzędu marszałkowskiego, ale ostatecznymi ich odbiorcami są: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, a także gminne i powiatowe fundusze ochrony środowiska.

Staranność się opłaca

Powszechnie dostępne informacje o opłatach za korzystanie ze środowiska zamieszczane na stronach urzędów czy w poradnikach nie zawsze są precyzyjne. Duża rozbieżność między danymi dotyczącymi tego samego źródła powstawania substancji wymuszającej poniesienie opłaty sprawia, że pomimo podobnych parametrów charakteryzujących daną instalację wysokość opłaty może się różnić.

Powód to brak ujednoliconego sposobu naliczania opłat i szczegółowych wskaźników dla danych instalacji.

Przy ustalaniu opłat za korzystanie ze środowiska  łatwo o błędy, których możliwość popełnienia występuje na każdym etapie wypełniania i sporządzania wykazów. Trzeba pamiętać, że każdy podmiot ustala we własnym zakresie wysokość opłaty i samodzielnie sporządza wykazy.

Terminy i adresy

Wiele problemów wiąże się z terminami, adresatami wpłat i innymi formalnościami wspólnymi dla wielu obciążeń ponoszonych na rzecz państwa lub samorządu.

Częstym niedopatrzeniem jest wnoszenie należności po terminie; opłatę za korzystanie ze środowiska wnosi się na konto urzędu marszałkowskiego województwa do końca miesiąca następującego po upływie każdego półrocza. W razie przekroczenia terminu doliczane są odsetki jak dla zaległości podatkowych.

Ważne jest również zagadnienie związane ze sposobem przekazywania wykazów, które trafić powinny do dwóch jednostek. Pierwszą jest urząd marszałkowski, drugą, najczęściej pomijaną, odpowiednia delegatura wojewódzkiego inspektoratu ochrony środowiska.

W formie papierowej

Wykaz przesłać należy w formie papierowej do końca miesiąca następującego po upływie danego półrocza; do 31 lipca za I półrocze i do 31 stycznia za II półrocze. Nie ma możliwości przesyłania dokumentów pocztą elektroniczną.

Uwaga!

Należy zachować potwierdzenie nadania wykazów, bo dokumenty mogą zaginąć w drodze do urzędu. Przed wysłaniem warto sprawdzić i uaktualnić dane adresowe jednostki, do której mają trafić wykazy. Jeden egzemplarz wykazów powinien pozostać w firmie na potrzeby ewentualnej kontroli. Zgodnie z ordynacją podatkową wykazy przechowuje się przez pięć lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Najczęstszym błędem występującym podczas wypełniania wykazów jest stosowanie nieprawidłowych stawek; ważne jest, aby przy naliczaniu opłat posługiwać się tymi, które obowiązują w danym okresie rozliczeniowym.

Odpowiedni formularz

Dobrze jest śledzić zmiany dotyczące opłat za korzystanie ze środowiska. Nie można dać się zaskoczyć np. zmianą formularzy. Stary formularz, nawet wypełniony poprawnymi stawkami i przesłany na czas do urzędu, nie zostanie zweryfikowany. Trzeba będzie ponownie przeanalizować dane i nanieść je na prawidłowy druk. Od roku 2009 obowiązują formularze zawarte w rozporządzeniu ministra środowiska z 18 czerwca 2009  (DzU z 2009 r. nr 97, poz. 816).

Dla prawidłowego sporządzenia korekt czy uzupełnienia danych za lata 2005 – 2008  należy posłużyć się formularzami zawartymi w rozporządzeniu ministra środowiska z 15 grudnia 2005 (DzU z 2005 r. nr 252, poz. 2128).

Właściwe stawki

Najczęstszym błędem występującym podczas wypełniania wykazów jest stosowanie nieaktualnych stawek. Pamiętajmy, aby przygotowując rozliczenie za I półrocze 2011  posłużyć się stawkami zawartymi w obwieszczeniu ministra środowiska z 4 października 2010 (MP z 2010 r. nr 74, poz. 945).

Inne często popełniane błędy

- Za nieprawidłowo sporządzony zostanie również uznany niekompletny wykaz. Musi on składać się z dwóch części: załącznika nr 1 – zbiorcze zestawienie informacji kończące się pouczeniem i podpisami, oraz załącznika nr 2 składającego się z tabel.

- Powszechnym błędem jest niezaokrąglanie lub błędne zaokrąglanie kwot uzyskanych w trakcie wyliczeń. Ważne, by nie zaokrąglać kwot na poszczególnych etapach naliczania opłat. Zaokrąglanie stosuje się tylko na zbiorczym zestawieniu informacji w pozycjach sumujących kwoty ogółem za każdy komponent (emisja, pobór wód, ścieki i odpady) oddzielnie. Błędem jest również wpisywanie cyfry 0, w przypadku gdy suma kwoty ogółem nie przekroczy 400 zł.

- Nagminne jest składanie podpisów pod danymi w miejscu „osoba upoważniona do reprezentowania podmiotu" przez osoby niemające takiego upoważnienia. Podpis powinien złożyć właściciel firmy lub członek zarządu. Może to być też główna księgowa, jeżeli ma pisemne upoważnienie. Podpisując, przyjmuje się do wiadomości, że zawarte w wykazie informacje stanowią podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego.

- Nieprawidłowe jest wliczanie do sumy opłat tych rodzajów korzystania ze środowiska, których półroczna wysokość nie przekracza kwoty 400 zł. Opłatę wnosi się tylko wtedy, gdy suma ogółem wykazana w załączniku nr 1 (dla każdego komponentu oddzielnie) przekracza lub jest równa 400 zł 50 gr. Zwolnienie z obowiązku wniesienia opłat nie zwalnia z obowiązku składania informacji.W przypadku nieprzekroczenia kwoty zwolnionej nadal trzeba przekazywać wykazy do urzędu.

Firmy w kilku województwach

Nieco inne zasady dotyczą sporządzania wykazów w przypadku zakładów mających rozbudowaną strukturę organizacyjną w terenie i działających w kilku województwach. Niepoprawne jest sporządzanie jednego wykazu ujmującego cały zakład.

Jeśli ma on oddziały lokalne nieposiadające osobowości prawnej, to zgodnie z art. 277 prawa ochrony środowiska opłatę za urządzenia mobilne (środki transportu) wnosi się na rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego dla miejsca rejestracji siedziby podmiotu.

W przypadku instalacji stacjonarnych (np. kotłownie, lakiernie) opłatę wnosi się do urzędu właściwego ze względu na miejsce położenia instalacji. W taki sam sposób przygotowuje się wykazy za korzystanie ze środowiska.

Dla każdego województwa sporządza się je oddzielnie, pamiętając, aby cały transport został wykazany w województwie, w którym zarejestrowano siedzibę firmy. Na korzyść zakładu została natomiast rozstrzygnięta kwestia zwolnienia z opłat. Kwotę zwolnienia – 400 zł – przewidziano dla każdego województwa oddzielnie.

Jakie komponenty

Z wszystkich komponentów opłat za korzystanie ze środowiska największe trudności sprawia naliczanie opłat za wprowadzanie pyłów lub gazów do powietrza; brak jest w tym zakresie ścisłych wytycznych określających sposób obliczenia wielkości emisji.

Pobór wody

Jeżeli chodzi o opłaty za pobór wód, do ich ponoszenia zobowiązane są podmioty posiadające własne ujęcia wody. Zakłady, które mają dostarczaną wodę i odprowadzane ścieki na podstawie pisemnej umowy zawartej z przedsiębiorstwem wodociągów i kanalizacji, są zwolnione z obowiązku opłat.

Płaci zarządzający

W przypadku ostatniego komponentu opłat, które ponosi się za umieszczanie odpadów na składowisku, zobowiązany do ich wniesienia jest posiadacz odpadów, czyli zarządzający składowiskiem. Wysokość opłaty zależy od ilości i rodzaju odpadów, a wysokość opłaty podwyższonej  od czasu składowania odpadu.

Błędem jest wnoszenie opłat  przez zakład, który nie posiada własnych składowisk, w przypadku gdy przekazuje  on odpady na składowisko posiadające zezwolenia. Nie wolno przekazywać odpadów na rzecz podmiotu nieposiadającego zezwolenia w zakresie gospodarki odpadami, w takim wypadku opłaty ponosi przedsiębiorca przekazujący odpady.

Komentuje Kamila Kaczmarek, specjalistka z Oddziału Opłat Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego

Przedsiębiorcy, którzy w pierwszym półroczu 2011 korzystali ze środowiska, zobowiązani są poinformować o tym odpowiedni urząd marszałkowski w terminie do końca lipca. Wymóg ten, wynikający z ustawy Prawo ochrony środowiska, pociąga za sobą obowiązek sporządzenia stosownego wykazu oraz obowiązek uiszczenia wynikającej z tego wykazu opłaty.

Warto więc zapoznać się z najczęściej popełnianymi błędami w tym zakresie, aby ustrzec się przed ich powielaniem w wykazach.