Spółki z udziałem samorządu: Co może członek rady nadzorczej

Jednostką samorządu terytorialnego, w rozumieniu ustawy z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej, jest gmina (w znaczeniu ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym), powiat (w znaczeniu ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym i województwo (w znaczeniu ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa). Może ona prowadzić gospodarkę komunalną m.in. w formie spółek prawa handlowego, tj. osobowych: jawnych, komandytowych i komandytowo-akcyjnych oraz kapitałowych: spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnych.

W spółkach z udziałem jednostek samorządu terytorialnego działa rada nadzorcza. Tak stanowi art. 10a ust. 1 ustawy z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej. Powołanie tego organu w wymienionych podmiotach jest więc obligatoryjne. Jego funkcjonowanie zaś określają właściwe przepisy kodeksu spółek handlowych z zastrzeżeniem norm zacytowanej ustawy.

Jaka kadencja

I tak: kadencja osoby wchodzącej w skład tego gremium w spółkach z większościowym udziałem jednostek samorządu terytorialnego trwa 3 lata. Jednak ci, którzy tworzą obsadę owego organu, a równocześnie reprezentują w spółce jednostkę samorządu terytorialnego, są powoływani spośród osób, które złożyły egzamin w trybie przewidzianym w przepisach ustawy z 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji. Szczegółowe warunki jego przeprowadzenia określa natomiast rozporządzenie Rady Ministrów z 7 września 2004 r. w sprawie szkoleń i egzaminów dla kandydatów na członków rad nadzorczych spółek, w których Skarb Państwa jest jedynym akcjonariuszem.

Bez egzaminu

Zgodnie z § 5 powołanego rozporządzenia z obowiązku składania tego egzaminu zwolnione są osoby, które:

- przed dniem wejścia w życie rozporządzenia zdały egzamin przed komisją powołaną przez ministra przekształceń własnościowych, ministra przemysłu i handlu, ministra Skarbu Państwa lub Komisją Selekcyjną powołaną na podstawie przepisu art. 15 ust. 2 ustawy z 30 kwietnia 1993 r. o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji (Dz U. nr 44, poz. 202, z późn. zm.);

- posiadają stopień naukowy doktora nauk prawnych lub nauk ekonomicznych;

- posiadają wpis na listę radców prawnych, adwokatów, biegłych rewidentów lub doradców inwestycyjnych.

W czasie gdy jednostka samorządu terytorialnego pozostaje jedynym akcjonariuszem spółki, członkowie jej rady nadzorczej nie mogą:

- pozostawać w stosunku pracy (z wyjątkiem osób wybranych do rady nadzorczej przez pracowników) ze spółką ani świadczyć pracy lub usług na jej rzecz na podstawie innego tytułu prawnego,

- posiadać akcji lub udziałów u przedsiębiorców tworzonych przez spółkę, z wyjątkiem akcji dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym,

- pozostawać u przedsiębiorców, o których mowa w pkt 2, w stosunku pracy ani świadczyć pracy lub usług na ich rzecz na podstawie innego tytułu prawnego, przy czym ograniczenia te nie dotyczą członkostwa w radach nadzorczych, z wyjątkiem rad nadzorczych konkurencyjnych przedsiębiorców;

- wykonywać zajęć, które pozostawałyby w sprzeczności z ich obowiązkami albo mogłyby wywołać podejrzenie o stronniczość lub interesowność. Zakaz ten obejmuje również pełnienie funkcji z wyboru w zakładowej organizacji związkowej.

Na podstawie umowy-zlecenia

W świetle wyroku Sądu Najwyższego z 21 grudnia 2005 r., IV CK 311/05 „Wykładnia omawianego art. 10a ust. 4 ustawy o gospodarce komunalnej prowadzi do wniosku, że obowiązek powoływania do rady nadzorczej osób legitymujących się określonymi przepisami kwalifikacjami dotyczy spółek z udziałem jednostek samorządu terytorialnego wtedy, gdy przepisy ustawy lub statutu dają jednostce samorządu uprawnienie do wskazania swojego reprezentanta w radzie".

Tak więc członek rady nadzorczej spółki Y S.A. może świadczyć na jej rzecz usługi na podstawie umowy- -zlecenia, albowiem gmina nie jest jedynym akcjonariuszem w tym podmiocie, a wyłącznie jednym z pięciu.

Podstawa prawna

Art. 1a-2, 10a ust. 1-5 ustawy z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 45, poz. 236), art. 12 ust. 7 pkt 2, art. 13 ustawy z 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (tekst jedn. DzU z 2013 r. poz. 216), § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 września 2004 r. w sprawie szkoleń i egzaminów dla kandydatów na członków rad nadzorczych spółek, w których Skarb Państwa jest jedynym akcjonariuszem (DzU z 2004 r. nr 198, poz. 2038, ze zm.), art. 1 § 2, art. 4 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z 15 września 2000r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2000 r. nr 94, poz. 1037 ze zm.).

— Anna Borysewicz, adwokat prowadząca własną kancelarię w Płocku

Spółki Zadania Samorządu Gospodarka odpadami

Pozostało 89% artykułu