Chaos w sprawie rozliczania VAT przez gminy

Pogłębia się chaos w sprawie rozliczania VAT przez gminy. Mimo uchwały NSA fiskus uznaje jednostki budżetowe, np. szkoły, za podatników.

Publikacja: 15.11.2013 08:31

Dla większości gmin i powiatów scalenie wszystkich swoich jednostek budżetowych w ramach jednego dużego podatnika, tj. gminy i powiatu, może być nie lada wyzwaniem.

Foto: Fotorzepa, Jak Jakub Ostałowski

Aleksandra Tarka

Uchwała siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 czerwca 2013 r. nie pozostawia złudzeń (I FPS 1/13). Jednostka budżetowa gminy nie jest odrębnym podatnikiem VAT.

W przekonaniu urzędników wydających interpretacje jest inaczej. Dla nich jednostki budżetowe gminy, takie jak szkoły, przedszkola czy ośrodki pomocy, nadal są odrębnymi podatnikami VAT (interpretacja nr IPTPP2/443-560/13-4/KW).

Prawotwórcza moc

W niektórych interpretacjach wydanych po uchwale fiskus pokusił się o odniesienie do niej. Urzędnicy twierdzą, że uchwała nie rozstrzyga kwestii dokonywania sposobu zmian podejścia do dotychczasowej praktyki. Nie wskazuje ona również, jak mają być traktowane ich wzajemne relacje i rozliczenia za okres, w którym uważały się za odrębnych podatników (interpretacja nr IPTPP1/443-573/13-7/MG).

Zdaniem Korneliusza Sawińskiego, partnera w kancelarii BT&A Group, podejście fiskusa jest absurdalne i nie ma podstaw prawnych.

– Uchwała NSA nie ma charakteru prawotwórczego, dlatego sąd nie mógł określić momentu jej „wejścia w życie" – podkreśla nasz rozmówca.

Zgodnie z uchwałą NSA jednostka budżetowa nie jest odrębnym podatnikiem VAT

Również zdaniem Andrzeja Nikończyka, doradcy podatkowego, partnera z kancelarii KNDP Kolibski, Nikończyk, Dec & Partnerzy, interpretacje, w których stwierdza się, że jednostki budżetowe gminy są odrębnymi podatnikami VAT, są oczywiście sprzeczne z uchwałą NSA. Ekspert zwraca uwagę, że upór fiskusa pogłębia chaos w rozliczaniu VAT przez gminy. Co gorsza, może on spowodować straty dla budżetu.

– O interpretacje najczęściej występują same gminy. Pytają w nich jednak o swoje jednostki budżetowe. Interpretacja potwierdzająca, że np. szkoła jest samodzielnym podatnikiem, nie chroni wówczas szkoły, ale wnioskodawcę, czyli gminę – mówi Nikończyk.

W praktyce w razie sporu o rozliczenie VAT gmina, na której ciążył obowiązek podatkowy, zasłoni się interpretacją. Szkoła zaś, która nie jest w świetle uchwały podatnikiem, także go nie zapłaci lub zażąda jego zwrotu. Korneliusz Sawiński nie ma wątpliwości, że Ministerstwo Finansów stoi na z góry przegranej pozycji. Jeżeli interpretacje zostaną zaskarżone, to sądy administracyjne będą musiały je uchylić.

– Co do zasady sądy administracyjne są związane uchwałą NSA. Gdyby któryś ze składów orzekających się z nią nie zgadzał, musiałby wystąpić z pytaniem prawnym o ponowne podjęcie uchwały. Innej drogi nie ma – wyjaśnia sędzia NSA Adam Bącal, przewodniczący I wydziału Izby Finansowej.

Nowa koncepcja

Czy właśnie na to liczy fiskus? Z odpowiedzi nadesłanej przez Ministerstwo Finansów wynika, że nie. Chodzi o to, żeby ewentualne skutki związane z uchwałą były jak najmniej uciążliwe dla gmin. Podkreśla, że uchwały nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa. Resort wyjaśnił, że pracuje nad koncepcją, która pozwoli rozwiązać problem gmin. Jego zdaniem do czasu jej przedstawienia i wdrożenia dokonywanie zmiany w dotychczasowej praktyce interpretacyjnej jest nieuzasadnione.