Status gmin na gruncie VAT wywołuje nieustające spory z fiskusem. Sprawę komplikuje podejście urzędników, którzy tam, gdzie gminy pytają o odliczenie, odmawiają im tego prawa, uznając, że wykonują zadania własne i nie są podatnikami. Za to chętnie przyznają im taki status, gdy chodzi o konieczność zapłaty daniny. Przykładem jest sprawa rozstrzygnięta przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, w której fiskus chciał VAT od opłat za żłobki.
Z daniną czy bez
We wniosku o interpretację miasto wyjaśniło, że w celu wykonywania zadań statutowych, tj. polityki społecznej, utworzyło żłobki. Zgodnie z przepisami żłobki prowadzone przez gminę są jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z jej budżetu. Tam trafiają też pobrane dochody. Opłaty, jakie wnoszą rodzice, pobierane są zgodnie z uchwałą rady. Nie dla zysku. Nie pokrywają kosztów związanych z pobytem, a jeśli chodzi o wyżywienie, pokrywają tylko koszt produktów.
Gmina zapytała, czy wykonywanie zadania własnego, jakim jest pobyt i wyżywienie dzieci uczęszczających do żłobka gminnego, podlega wyłączeniu z opodatkowania zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Przepis ten mówi, że nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów, które je obsługują w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami, dla których realizacji zostały one powołane. Z wyłączeniem jednak czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Zainteresowana uważała, że skoro wykonuje zadanie własne, to działa jako organ władzy publicznej i nie prowadzi działalności gospodarczej. Nie można uznać jej za podatnika VAT i nie musi martwić się o daninę od opłat za gminne żłobki.
Podkreślała, że opłaty pobierane przez miasto za pośrednictwem żłobków są związane z konkretnymi czynnościami wykonywanymi na rzecz mieszkańców gminy, związanymi z realizacją zadań publicznych. Tym samym miasto w związku z wykonywaniem zadań publicznych o charakterze obowiązkowym korzysta z wyłączenia z opodatkowania VAT.
