Zgoda rady na zwolnienie radnego powinna zapaść w terminie 30 dni

Przepisy samorządowych ustaw ustrojowych zapewniają radnym gmin, powiatów i województw ochronę. Jak bowiem stanowi art. 25 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0B3855BE114E6F9E325B414114B22B70?id=163433]ustawy o samorządzie gminnym[/link], w związku z wykonywaniem mandatu radny korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.

Mandat radnego daje również inne przywileje.

[b]Pracodawca ma obowiązek zwolnić pracownika – radnego – z obowiązku świadczenia pracy w celu umożliwienia mu brania udziału w pracach organów rady. [/b]

Nie może również ot, tak sobie wręczyć mu wypowiedzenia. Jak wynika bowiem z treści art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, rozwiązanie z radnym stosunku pracy wymaga uprzedniej zgody rady gminy, której jest członkiem.

Rada gminy odmówi zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, jeżeli podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu.

Aby wyrazić zgodę rady na rozwiązanie z radnym stosunku pracy, jak również aby takiej zgody odmówić, konieczne jest podjęcie przez radę (sejmik) stosownej uchwały. Należy pamiętać, że radni nie mogą jej podjąć w dowolnym, dogodnym dla siebie, czasie.

Jak bowiem wynika z treści art. 89 ustawy o samorządzie gminnym, jeżeli zatwierdzenie, uzgodnienie lub zaopiniowanie określonej czynności (w tym przypadku dla skuteczności wypowiedzenia) wymaga podjęcia określonych działań przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, to właściwa rada powinna podjąć stosowne czynności w terminie 30 dni od dnia, w którym żądanie zajęcia takiego stanowiska (w tym wypadku zgody na wypowiedzenie) zostało radzie (w praktyce jej przewodniczącemu) doręczone.

[srodtytul]Skutki braku stanowiska[/srodtytul]

Sąd Najwyższy w wyroku z 2 lipca 2009 r. stwierdził, iż rada gminy powinna zająć stanowisko w terminie 30 dni od otrzymania pisma pracodawcy występującego o zgodę, o której mowa w art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym.

Brak stanowiska rady gminy w ustawowym terminie (art. 89 ustawy o samorządzie gminnym) oznacza wyrażenie zgody na rozwiązanie z radnym stosunku pracy (I PK 25/09).

[srodtytul]Uzasadnienie jest konieczne[/srodtytul]

Jak przypomina wojewoda mazowiecki w rozstrzygnięciu nadzorczym z 2 lutego 2010 r., uchwała rady w sprawie wyrażenia zgody (jej odmowy) na rozwiązanie stosunku pracy z radnym powinna zawierać uzasadnienie decyzji podjętej przez radnych.

Jeżeli uzasadnienia nie zawiera, to obowiązkiem organu nadzoru jest stwierdzenie jej nieważności. Wojewoda powołał się na liczne wyroki sądów administracyjnych, które potwierdzają takie stanowisko.

Przytoczył m.in. [b]orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 maja 2003 r.[/b], w którym sąd stwierdził, że w demokratycznym państwie prawa obowiązuje zasada [b]związania organów administracji publicznej prawem. Skład orzekający podkreślił, że z zasady tej wynika konieczność uzasadnienia każdego rozstrzygnięcia organu publicznego przez odwołanie się do prawa. [/b]

Ponieważ norma prawna zawiera hipotezę oraz dyspozycję, powstaje obowiązek organu publicznego (w tym wypadku rady, sejmiku) wykazania, że stosuje on normę w okolicznościach wskazanych hipotezą podstawy prawnej oraz że czyni to w sposób określony dyspozycją podstawy prawnej.

Jak podkreślił w omawianym wyroku NSA, zasada ta obowiązuje również w przypadku podejmowania rozstrzygnięć uznaniowych, które nie mogą być ani samowolne, ani arbitralne (II SA/Kr 363/03).

Poprawne sporządzenie uzasadnienia pozwala ponadto na przekonanie o zasadności stanowiska zajętego przez radę adresatów rozstrzygnięcia.

Chodzi w tym wypadku nie tylko o zakład pracy zatrudniający radnego, ale także samego radnego, organy nadzoru, sąd administracyjny, jak również lokalną społeczność.

Ponadto, jak czytamy w przytoczonym rozstrzygnięciu wojewody mazowieckiego, uzasadnienie jest koniecznym warunkiem dokonania kontroli zgodności podjętej przez radę uchwały z prawem przez organ nadzoru i w postępowaniu sądowoadministracyjnym (LEX. O. 0911/5/2010).

[srodtytul]Ochrona nie jest bezwzględna[/srodtytul]

Pamiętać trzeba, że w przypadku gdy pracodawca zwolni pracownika będącego radnym bez występowania do właściwej rady o zajęcie stanowiska w tej sprawie albo wbrew temu stanowisku, nie powoduje to nieważności wypowiedzenia.

Jak bowiem podkreślił [b]Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 5 grudnia 2001 r.[/b], przepisy prawa pracy nie przewidują nieważności czynności prawnej rozwiązującej stosunek pracy.

Brak takiej zgody organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego na rozwiązanie stosunku pracy [b]może być wykorzystany przy dochodzeniu znanych prawu pracy roszczeń, łącznie z odszkodowaniem, przed sądem pracy (II SA 2091/01)[/b].

Ochrona trwałości stosunku pracy radnego przewidziana w art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym nie ma zastosowania w razie rozwiązania stosunku pracy w ramach grupowych zwolnień z przyczyn określonych w art. 1 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy.

Ochrona taka nie przysługuje również radnemu pozostającemu w stosunkach cywilnoprawnych i publicznoprawnych.

[ramka][b]Czasem odszkodowanie się nie należy[/b]

Żądanie przez pracownika odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem bez zwrócenia się do rady gminy o zgodę może nie być w określonych sytuacjach uwzględnione przez sąd.