Współpraca z trzecim sektorem ma przebiegać zgodnie z planem

12 marca 2010 r. weszła w życie obszerna [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=341717]nowelizacja ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie[/link]. Jej przepisy uchwalone zostały przez Sejm 22 stycznia bieżącego roku, a jej tekst opublikowano w DzU nr 28, poz. 146.

Jak możemy się dowiedzieć z dołączonego do tekstu uzasadnienia, wprowadzone zmiany mają na celu udoskonalenie dotychczasowych regulacji, które stworzą warunki do efektywniejszego współdziałania organizacji pozarządowych z organami administracji publicznej, czyli również z organami samorządu terytorialnego.

Rozszerzona została także sfera zadań publicznych, w której działać mogą organizacje pożytku publicznego. Wymieniający je art. 4 ust. 1 ustawy obejmuje obecnie aż 33 pozycje.

[srodtytul]Dopuszczalne formy współdziałania[/srodtytul]

Współpraca organów administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi przy realizacji zadań wymienionych w art. 4 ustawy jest obowiązkowa. Ustawodawca określił również formy tej współpracy. Może ona polegać w szczególności na:

- zlecaniu organizacjom pozarządowym zadań do realizacji;

- wzajemnym informowaniu się o kierunkach planowanych działań;

- konsultowaniu z organizacjami pozarządowymi projektów aktów normatywnych dotyczących sfery zadań publicznych;

- tworzeniu wspólnych zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym złożonych z przedstawicieli organizacji pozarządowych, podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 oraz przedstawicieli właściwych organów administracji publicznej.

Współpraca taka może polegać również na zawarciu umowy o wykonanie inicjatywy lokalnej czy umowy partnerstwa, o której mowa w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=08D6736E408D419E9E21D7ACACED03C9?id=313688]ustawie z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 84, poz. 712 ze zm.).[/link]

Ważne jest to, aby współpraca odbywała się na zasadach: pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa, efektywności, uczciwej konkurencji i jawności.

Zlecanie zadań do realizacji zawsze musi się odbywać zgodnie z przepisami [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=325303]ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (DzU nr 157, poz. 1240)[/link] i może przybierać formy albo powierzania ich wykonywania, albo wspierania wykonywania zadań publicznych.

Każda z nich wiąże się z przekazaniem niezbędnych środków finansowych w formie dotacji.

[srodtytul]Obowiązkowy program[/srodtytul]

Nowelizacja nakłada na organy stanowiące gmin, powiatów i województw samorządowych obowiązek podejmowania corocznie, do 30 listopada, rocznych planów współpracy z organizacjami pozarządowymi.

Jak wynika z brzmienia nowo dodanego art. 5a ustawy, dokumenty te są przyjmowane po uprzednim ich skonsultowaniu z organizacjami pozarządowymi. Przepis ten określa również, jaką treść powinien zawierać roczny program współpracy.

Należy w nim określić m.in.:

- cel główny i cele szczegółowe programu,

- zasady współpracy,

- priorytetowe zadania publiczne,

- okres realizacji programu,

- wysokość środków przeznaczanych na realizację programu,

- sposób oceny realizacji.

O ile uchwalenie programu rocznego jest obowiązkowe, o tyle już do decyzji właściwej rady (sejmiku) należy, czy ustanowi ona wieloletni program współpracy z organizacjami pozarządowymi.

Jeżeli się na to zdecyduje, to należy pamiętać, że również ten program powinien być konsultowany z organizacjami pozarządowymi.

Uwaga! Ani z treści nowelizacji, ani z uzasadnienia jej projektu nie wynika, że uchwalenie programu wieloletniego zwalnia od podjęcia uchwały w sprawie rocznego planu współpracy.

Ponieważ realizacja programu jest zadaniem organu wykonawczego, ustawodawca zobowiązał wójtów w gminach (zarządy w powiecie i województwie) do przedstawiania corocznego sprawozdania ze stanu jego realizacji.

Powinno to nastąpić do 30 kwietnia roku następującego po tym, w którym program był realizowany. Sprawozdanie przedkłada się właściwemu organowi wykonawczemu.

[srodtytul]Inicjatywa lokalna[/srodtytul]

W celu uproszczenia procedury aktywizacji środowisk lokalnych oraz umożliwienia im realizacji zadań społecznych istotnych z punktu widzenia małych społeczności na możliwie najniższym szczeblu nowelizacja wprowadziła do ustawy o działalności pożytku publicznego pojęcie inicjatywy lokalnej.

Polega ona na realizacji zadania publicznego z inicjatywy stowarzyszenia zwykłego we współpracy z gminą. Zakres zadań realizowanych w tej formie został określony jako działalność wspomagająca rozwój wspólnot lokalnych.

Co się kryje pod tym terminem? Jak wynika z treści art. 19b ust. 1 pkt 1, będą to przede wszystkim działania polegające na budowie, rozbudowie lub remoncie dróg, kanalizacji, sieci wodociągowej, a także stanowiących własność gminy budynków i obiektów architektury.