Oświadczenia majątkowe samorządowców: obowiązek pozostał, a terminu i sankcji brak

Radni, wójt (burmistrz, prezydent miasta) oraz określone grupy urzędników gminnych obowiązani są do składania nie tylko oświadczeń majątkowych, o których głośno było przy okazji niedawnego wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

Na samorządowcach spoczywa także obowiązek złożenia oświadczenia: o działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonka, o zawarciu przez małżonka umowy cywilnoprawnej, oraz informacji dotyczących: zatrudnienia małżonka, wykonywania przez niego czynności zarobkowych i zmianie stanowiska. Wskazane oświadczenia lub informacje składają: radny, wójt, zastępca wójta, sekretarz oraz skarbnik gminy, kierownik jednostki organizacyjnej gminy, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną, osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta.

W następstwie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 13 marca 2007 r. (K 8/07) 19 marca utracił moc obowiązującą (DzU nr 48 poz. 327) art. 24j ust. 3 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: usg) określający termin złożenia wskazanych oświadczeń i informacji. Nie dotyczy to obowiązku składania oświadczeń majątkowych.

Mimo braku ustawowo określonego terminu (nowego przepisu na ten temat nie ma) do składania owych oświadczeń i informacji wskazane osoby są zobowiązane, gdy:

> działalność prowadzona przez małżonka wykonywana jest na terenie gminy, w której osoba zobowiązana do złożenia oświadczenia pełni funkcję lub jest zatrudniona,

> umowa cywilnoprawna została zawarta z organami gminy, jej jednostkami organizacyjnymi lub gminnymi osobami prawnymi i nie dotyczy stosunków prawnych wynikających z korzystania z powszechnie dostępnych usług lub ze stosunków prawnych powstałych na warunkach powszechnie obowiązujących,

> małżonek w okresie pełnienia funkcji lub zatrudnienia osoby obowiązanej do złożenia informacji został zatrudniony na terenie danej gminy w jednostce organizacyjnej jednostki samorządu terytorialnego, związku jednostek samorządu terytorialnego albo zaczął świadczyć pracę lub wykonywać czynności zarobkowe na innej podstawie w spółkach handlowych, w których co najmniej 50 proc. udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu terytorialnego.

Wobec utraty mocy obowiązującej przepisu określającego termin doskładania oświadczeń i informacji nie można też stosować przepisów określających skutki prawne ich niezłożenia w terminie (art. 24k usg).

Trybunał w uzasadnieniu wyroku nie odniósł się do tej kwestii, niemniej jest oczywiste, iż brak w ustawie takiego terminu wyklucza stosowanie przepisu określającego negatywne skutki prawne niedochowania terminu: utraty diety, utraty wynagrodzenia, odwołania albo rozwiązania umowy o pracę - w zależności od osoby zobowiązanej.

Mimo zaistniałego stanu nie ma - rzecz jasna - przeszkód, by dobrowolnie powinności te wypełnić. Jednak niewykonanie ustawowego obowiązku, wobec wskazanych tu przyczyn, nie pociąga żadnych ujemnych konsekwencji prawnych.

W Sejmie trwają prace nad nowelizacją usg mającą uwzględnić treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego; chodzi o projekt ustawy o ograniczeniach związanych z pełnieniem funkcji publicznych (druk 1569).