Tylko gmina ma prawo do zwolnienia z VAT

Naczelny Sąd Administracyjny (sygnatura akt I FSK 959/11) oddalił skargę kasacyjną fundacji, która w zastępstwie gminy zajmowała się wyłapywaniem bezpańskich psów i opieką nad bezdomnymi zwierzętami.

Sąd uznał, że zwolnienie przysługujące gminie w zakresie wykonywania zadań własnych nie przechodzi na podmiot, który wykonuje je w jej zastępstwie.

Spór w sprawie dotyczył interpretacji podatkowej. O jej wydanie wystąpiła fundacja, która świadczy usługi na rzecz gmin. Polegają one na wyłapywaniu bezpańskich psów, sprawowaniu opieki nad zwierzętami w schronisku, ich żywieniu, leczeniu, sterylizacji suk, wyszukiwaniu dla zwierząt nowych opiekunów.

Rozliczenie z gminą następuje na podstawie wystawionej faktury, obejmującej łączny koszt wszystkich wymienionych czynności. Fundacja oświadczyła, że nie osiąga zysku, gdyż działalność statutowa pochłania cały dochód z działalności gospodarczej.

Fundacja zapytała, czy usługi, które wykonuje, podlegają opodatkowaniu VAT, a jeśli tak, to według jakiej stawki. W jej ocenie, ponieważ prowadzi działalność pożytku publicznego, powinna korzystać ze zwolnienia z opodatkowania.

Fiskus nie podzielił tego stanowiska. Uznał, że usługi świadczone przez fundację na rzecz gminy powinny być opodatkowane podstawową stawką.

W skardze do sądu administracyjnego fundacja przekonywała, że powinna korzystać ze zwolnienia. Podkreślała, że dokonując kwalifikacji jej czynności na rzecz gmin, organ podatkowy „oderwał się" od ich charakteru. Przede wszystkim pominął zupełnie, że fundacja wykonuje określone czynności na podstawie porozumienia z gminami, realizując obowiązek publiczny nałożony na nie w drodze ustawy. Zdaniem fundacji organizacja społeczna, która prowadzi schronisko dla bezdomnych zwierząt na terenie gminy niemającej swojego schroniska, realizuje zadania własne gminy. W związku z tym czynności te muszą być traktowane jako usługi w zakresie administracji publicznej. A realizując zadania z tego zakresu, fundacja powinna być zwolniona z opodatkowania, bo zastępuje gminę.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi przyznał rację fiskusowi. Przypomniał, że zwolnienie z opodatkowania określonych czynności bądź podmiotów wykonujących określone czynności stanowi wyjątek od zasady powszechności opodatkowania. Innymi słowy, jeśli prawodawca nie wskazał wyraźnie w ustawie podatkowej bądź rozporządzeniu do ustawy, że dana czynność podlega zwolnieniu, to czynność taka jest opodatkowana.

WSA potwierdził, że ustawodawca przewidział zwolnienie od podatku czynności związanych z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywanych w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego (z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych). Jednakże preferencja ta nie może mieć zastosowania w spornej sprawie, bo jest adresowana wyłącznie do jednostek samorządu terytorialnego.

Wygraną fiskusa ostatecznie przypieczętował wyrok NSA. Sąd kasacyjny nie miał wątpliwości, że czynności, które wykonuje fundacja, są działaniami pożytecznymi społecznie. Jego zdaniem jednak rację ma fiskus i sąd administracyjny, że nie pozwala to na przyznanie skarżącej prawa do zwolnienia z VAT.

Wyrok jest prawomocny.