Reklama

Składanie fałszywych oświadczeń majątkowych bezkarne?

Składanie fałszywych oświadczeń przez osoby pełniące funkcje publiczne może być bezkarne – wskazuje asesor prokuratorski

Publikacja: 14.05.2012 10:10

Red

4 maja 2012 r. na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości w dziale „Aktualności" ukazała się informacja pod nazwą: „Oświadczenie w sprawie projektu założeń do projektu ustawy o ograniczeniu prawa karnego w obrocie gospodarczym" (http://ms.gov.pl/pl/informacje/news, 3907,oswiadczenie-w-sprawie-projektu-zalozen-do.html, dostęp dnia 8 maja 2012 r., godz. 6:40). Informacja ukazała się – jak można wyczytać z jej treści – „w związku z pytaniami oraz nieprawdziwymi informacjami dotyczącymi przygotowanego w Ministerstwie Sprawiedliwości projektu założeń do projektu ustawy o ograniczeniu prawa karnego w obrocie gospodarczym (...)". W informacji tej zawarte jest m.in. stwierdzenie, które trzeba przytoczyć w całości. Brzmi ono następująco:

„Nieprawdą jest, jakoby Ministerstwo Sprawiedliwości chciało wprowadzić bezkarność m.in. za złożenie fałszywego oświadczenia majątkowego przez posłów i senatorów".

Co prawda w przygotowanych założeniach znajduje się propozycja wykreślenia art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o ograniczeniu działalności gospodarczej [...] (przepis ten określa przestępstwo złożenia nieprawdziwego oświadczenia o działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonka w trakcie pełnienia funkcji (zob. art. 8 ust. 1) oraz oświadczenia o swoim stanie majątkowym), to jednak zdaniem autorów projektu czyn taki wypełnia znamiona czynu zabronionego z art. 271 § 1 k.k. określającego przestępstwo poświadczenia nieprawdy. Oznacza to, że podanie nieprawdy w oświadczeniu majątkowym przez osobę pełniącą funkcję publiczną nawet po uchyleniu tego przepisu nadal byłoby karalne".

Otóż osobiście mam duże wątpliwości, czy rzeczywiście podanie nieprawdy w oświadczeniu majątkowym wypełnia znamiona czynu zabronionego z art. 271 § 1 k.k.

Przyjrzyjmy się bliżej tym przepisom. Art. 14 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (tj. DzU z 2006 r. nr 216, poz. 1584 z późn. zm.) stanowi: „Kto będąc obowiązany do złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 8 ust. 1 lub w art. 10 ust. 1, podaje w nim nieprawdę, podlega karze pozbawienia wolności do lat 5". Przy czym art. 10 ust. 1 stanowi: „Osoby określone w art. 1 oraz w art. 2 pkt 1 – 5 i 7 – 11 są obowiązane do złożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym (...)", a art. 8 ust. 1 mówi: „Osoby wymienione w art. 1 obowiązane są do złożenia przełożonemu oświadczenia o działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonka – przed powołaniem na stanowisko, a także o zamiarze podjęcia takiej działalności lub zmianie jej charakteru – w trakcie pełnienia funkcji". Z kolei art. 271 § 1 k.k. brzmi: „Funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5".

Reklama
Reklama

W prawie karnym istnieje rozróżnienie pomiędzy „poświadczeniem" i „oświadczeniem". Tylko poświadczenie nieprawdy podlega art. 271 § 1 k.k. W kwestii poświadczenia nieprawdy wypowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z 30 lipca 2008 r. (II KK 68/08, lex nr 449001), stwierdzając: „Deklaracja składana przez kandydata na radnego w trybie art. 99 ust. 2 ustawy z 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (DzU z 2003 r. nr 159, poz. 1547 ze zm.) co do wyrażenia zgody na kandydowanie oraz posiadania prawa wybieralności, a więc także co do niekaralności, stanowi oświadczenie składane przez kandydata we własnym imieniu i we własnej sprawie, zatem, w wypadku podania w niej fałszywych danych, nie stanowi poświadczenia nieprawdy co do okoliczności mającej znaczenie prawne, przez »inną osobę uprawnioną do wystawienia dokumentu", w rozumieniu art. 271 § 1 k.k«. Również w doktrynie przyjmuje się, że składanie nieprawdziwych oświadczeń we własnym interesie i we własnej sprawie nie stanowi poświadczenia nieprawdy z art. 271 § 1 k.k. (zob. R. Zawłocki (w:) A. Wąsek (red.) „Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do artykułów 222 – 316". Tom II, Warszawa 2006, s. 698).

Natomiast osoby wskazane w ustawie o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, wypełniając obowiązki z art. 8 ust. 1 i 10 ust. 1, oświadczają, a nie poświadczają. Dlatego moim zdaniem trzeba dokładnie przemyśleć kwestię wykreślenia art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o ograniczeniu działalności gospodarczej, może bowiem powstać sytuacja, w której osoby składające nieprawdziwe oświadczenia nie poniosą odpowiedzialności karnej. Byłoby to bardzo szkodliwe, jako że ustawa o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne ma zapobiegać występowaniu patologicznych sytuacji na styku biznesu i polityki.

Autor jest asesorem Prokuratury Rejonowej Olsztyn-Północ w Olsztynie

Opinie Prawne
Ewa Szadkowska: Lex Markiewicz, czyli teraz k… my
Prawo drogowe
Nadchodzą kolejne podwyżki dla kierowców. Opłata wzrośnie aż trzykrotnie
Nieruchomości
Sąd Najwyższy powiedział, co trzeba zrobić, żeby zasiedzieć działkę sąsiada
Cudzoziemcy
Czy Ukraińcy w Polsce leczą się kosztem Polaków? Zaskakujące dane ZUS i NFZ
Prawo w Polsce
Zapadł przełomowy wyrok dla pacjentów. Chodzi o rejestrację do lekarza POZ
Reklama
Reklama