Budżet 2014. Samorządy muszą zdążyć z uchwałą budżetową do końca stycznia

W Biłgoraju radni uchwalili budżet jednogłośnie. We Włoszczowie podjęcie decyzji zajęło radnym dziesięć minut. Tak łatwo nie było już w Elblągu. Tam debatowali nad projektem ponad dziewięć godzin. Ostatecznie przewidujący 40 mln zł deficytu plan finansowy na 2014 r. został uchwalony.

Są jednak i takie samorządy, w których radnym nie udało się osiągnąć konsensusu w sprawie budżetu.

Data graniczna

Wśród nich jest miasto Jaworzno, które po raz pierwszy od 11 lat nie uchwaliło budżetu w grudniu. Decyzja o odłożeniu tej sprawy na styczeń dziwi Pawła Silberta, prezydenta Jaworzna. Podkreśla, że pozytywnie zaopiniowany przez regionalną izbę obrachunkową projekt był radnym znany od połowy listopada.

Bez uchwalonego budżetu rok 2014 przywitała także gmina Mielno. Kością niezgody stały się tutaj zapisane w projekcie inwestycje drogowe.

– By móc sfinansować te inwestycje oraz pozostałe wymagające wkładu własnego, powinniśmy wyemitować obligacje na kwotę 4 mln zł ?– przekonywała radnych wójt Olga Poszak-Pełzała.

Ci na taką emisję zgodzić się nie chcieli i zaproponowali obniżenie jej do 1,5 mln zł, na co z kolei nie zgodziła się wójt.

W ostatni grudniowy poniedziałek projekt budżetu na 2014 r. odrzucili także radni powiatu kościerskiego.

– Nie możemy uchwalić budżetu, który w opinii nadzoru finansowego jest sprzeczny z prawem – argumentowali.

Jak wynika z opinii Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, przygotowany przez zarząd powiatu kościerskiego plan finansowy na 2014 r. narusza art. 242 ustawy o finansach publicznych.

Zgodnie z art. 239 ustawy o finansach publicznych uchwałę budżetową organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego podejmuje przed rozpoczęciem roku budżetowego, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach – nie później niż do 31 stycznia roku budżetowego.

– Użyte w cytowanym przepisie pojęcie „szczególnie uzasadnione przypadki" należałoby wiązać nie tylko z wydarzeniami losowymi lub trudno przewidywalnymi, takimi jak klęski żywiołowe, wprowadzenie stanu wyjątkowego, lecz także z okolicznościami bardziej prozaicznymi w swych przyczynach, jak np. brak ustawy budżetowej na dany rok budżetowy – wyjaśnia Cezary Kosikowski z Uniwersytetu w Białymstoku. – Nie można natomiast uznać za szczególnie uzasadnione przypadki okoliczności związanych z przekroczeniem przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego terminu przedstawienia projektu uchwały budżetowej oraz opinii regionalnej izby obrachunkowej o tym projekcie – dodaje.

W praktyce nieuchwalenie planu finansowego przed rozpoczęciem roku budżetowego – z jakiejkolwiek przyczyny ?– nie powoduje dla samorządu żadnych negatywnych skutków. Dopiero gdy rada nie zdoła uchwalić budżetu do 31 stycznia roku budżetowego, kompetencja w tym zakresie przechodzi na regionalną izbę obrachunkową.

Ustawa ratunkowa

Od 28 grudnia 2013 r. weszły w życie przepisy uchwalonej ?8 listopada nowelizacji ustawy o finansach publicznych (DzU z 27 grudnia, poz. 1646). Określa ona m.in. procedurę postępowania w tych samorządach, które nie mogą uchwalić tegorocznych budżetów, ze względu na przekroczenie dopuszczalnych wskaźników zadłużenia.

Gminy czy powiaty znajdujące się w takiej sytuacji opracują – na wezwanie regionalnej izby obrachunkowej – program naprawczy, a po jego zatwierdzeniu przez nadzór finansowy będą mogły uchwalić budżet.

Program naprawczy uchwala rada (sejmik) na trzy lata. W okresie jego prowadzenia samorząd nie może zaciągać żadnych kredytów ani pożyczek na nowe inwestycje, a wykonywanie zadań własnych musi ograniczyć do obligatoryjnych.

Zamrożone zostają też pensje wójta (zarządu powiatu) oraz diety radnych. Wydatki na te wynagrodzenia (diety) nie będą mogły przekroczyć tych z roku poprzedzającego rok, w którym podjęto uchwałę w sprawie programu naprawczego.

Trzy lata zaciskania pasa

W czasie postępowania naprawczego jednostka samorządu terytorialnego:

- ?nie może podejmować nowych inwestycji finansowanych kredytem, pożyczką lub emisją papierów wartościowych;

- ?nie może udzielać pomocy finansowej innym jednostkom samorządu terytorialnego;

- nie może udzielać poręczeń, gwarancji i pożyczek;

- nie może wydawać pieniędzy na autopromocję;

- nie może tworzyć funduszu sołeckiego;