Nie zawsze trzeba stosować ustawę

Z art. 3 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=247401]ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst jedn. DzU z 2007 r. nr 223, poz. 1655 ze zm., dalej – pzp)[/link] wynika, że przepisy tej ustawy należy stosować do udzielania zamówień przez jednostki sektora finansów publicznych, czyli m.in. jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki. Ale nie tylko.

Zgodnie bowiem z art. 9 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=325303]ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (DzU nr 157, poz. 1240 ze zm.)[/link] sektor finansów publicznych tworzą również m.in. samorządowe jednostki budżetowe i zakłady budżetowe. Wynika z tego, że wszystkie te podmioty są zobowiązane do stosowania – przy udzielaniu zamówień publicznych – przepisów ustawy z 29 stycznia 2004 r.

[srodtytul]Gospodarka komunalna[/srodtytul]

W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym organizacjami pozarządowymi.

Gmina oraz inna gminna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej wyłącznie w przypadkach określonych w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=1AE0825B55951D0F33E13D3E997D779C?id=247401]ustawie z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (DzU z 1997 r. nr 9, poz. 43 ze zm.)[/link].

Zadaniami użyteczności publicznej, w rozumieniu [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=DFD1D3A0098E556EFA90F3D98974404D?id=163433]ustawy o samorządzie gminnym[/link], są przy tym zadania własne gminy, określone w art. 7 ust. 1 ustawy, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych.

Zgodnie z art. 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=4A215E0E6CC31ED948B2901C346D94E4?id=74522]ustawy z 20 grudnia 1996 r. gospodarka komunalna[/link] może być prowadzona przez jednostki samorządu terytorialnego w szczególności w formie samorządowego zakładu budżetowego lub spółki prawa handlowego.

Z kolei art. 7 tej ustawy stanowi, że samorządowy zakład budżetowy nie może prowadzić działalności wykraczającej poza działalność o charakterze użyteczności publicznej. Oznacza to, [b]iż w formie zakładu budżetowego jest możliwe wyłącznie bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych.[/b]

Stosownie bowiem do art. 10 ustawy o gospodarce komunalnej poza sferą użyteczności publicznej gmina może tworzyć spółki prawa handlowego i przystępować do nich.

Funkcjonowanie samorządowego zakładu budżetowego odbywa się na podstawie przepisów ustawy o finansach publicznych. Są nimi takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania, a koszty swojej działalności pokrywają z przychodów własnych, z tym jednak zastrzeżeniem, że zakład budżetowy może otrzymywać z budżetu dotację przedmiotową, a ponadto dotację podmiotową lub dotację celową na dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji.

Łącznie dotacje (z wyłączeniem dotacji inwestycyjnych oraz tych, o których mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ufp) dla zakładu budżetowego nie mogą przekroczyć 50 proc. kosztów jego działalności.

[srodtytul]Specyfika zakładu budżetowego[/srodtytul]

Zakłady budżetowe tworzą, łączą, przekształcają w inną formę organizacyjnoprawną i likwidują organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego. Zakład budżetowy dokonuje wpłat do budżetu nadwyżek środków obrotowych ustalonych na koniec okresu rozliczeniowego. Podstawą gospodarki finansowej zakładu budżetowego jest roczny plan finansowy obejmujący przychody i wydatki stanowiące koszty działalności oraz stan środków obrotowych i rozliczenia z budżetem.

Plan finansowy powinien mieć charakter trwały. W planie finansowym zakładu budżetowego mogą być dokonywane zmiany w ciągu roku w przypadku realizowania wyższych od planowanych przychodów i wydatków, pod warunkiem że nie spowoduje to zmniejszenia wpłat do budżetu ani zwiększenia dotacji z budżetu.

Składniki mienia zakładu budżetowego stanowią mienie jednostki samorządu terytorialnego. Mienie to obejmuje własność oraz inne prawa majątkowe, które należą do tych jednostek (art. 43 ustawy o samorządzie gminnym). Zakład budżetowy, będąc jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, prowadzi działalność w imieniu i na rachunek jednostki samorządu terytorialnego. Zakład budżetowy gminy nie ma zdolności sądowej w postępowaniu przed sądem gospodarczym (por. [b]uchwała SN z 25 kwietnia 1996 r., IIIC34/96[/b]).

Natomiast zgodnie z treścią art. 47 ustawy o samorządzie gminnym kierownicy jednostek organizacyjnych gminy i województwa nieposiadających osobowości prawnej działają jednoosobowo i na podstawie pełnomocnictwa udzielanego przez wójta. Każdorazowo wymagana jest zgoda wójta na dokonanie czynności przekraczających zakres pełnomocnictwa. Orzecznictwo sądowe nie pozostawia w tym zakresie żadnych wątpliwości. Kierownik jednostki organizacyjnej gminy może występować w jej imieniu w granicach udzielonego pełnomocnictwa [b](uchwała SN z 19 stycznia 1993 r., III CZP 160/92)[/b].

[srodtytul]Bez ograniczeń[/srodtytul]