Drobny błąd nie musi dyskwalifikować oferty

Nowelizacja prawa zamówień publicznych z 2008 r. wprowadza nowe normy odnoszące się do oceny ofert, w tym do sposobu poprawiania w ofercie popełnionych przez wykonawcę omyłek. Nowe brzmienie art. 87 ust. 2 prawa zamówień publicznych nakazuje zamawiającemu poprawienie w ofercie zarówno oczywistych omyłek, jak i tych, którym nie można nadać przymiotu oczywistości. Jeśli tego nie uczyni, wykonawcy mają prawo domagać się od niego dokonania tej czynności.

[srodtytul]Oczywista omyłka pisarska[/srodtytul]

Z oczywistą omyłką mamy do czynienia wówczas, gdy każdy, kto dokonuje analizy oferty, stwierdza jej popełnienie i nie ma najmniejszych wątpliwości, w jaki sposób omyłka winna być naprawiona. Może to być zarówno zwykła literówka, jak i inny błąd, gdy z całokształtu oferty jasno i niezaprzeczalnie wynika intencja piszącego. Nie można natomiast mówić o oczywistości w przypadku takiej omyłki, której wyjaśnienie wymaga przeprowadzenia dodatkowych czynności.

Pojęcie oczywistej omyłki pisarskiej dotyczy zarówno tekstu, jak i treści oferty. Oczywistą omyłką pisarską jest omyłka widoczna, niezamierzona niedokładność, błąd pisarski lub inna podobna usterka w tekście. Za oczywistą omyłkę pisarską uznaje się również taką, która nie jest widoczna w treści samego formularza ofertowego, jednak wynika z porównania pozostałych dokumentów stanowiących zawartość treści oferty.

Oczywistość omyłki pisarskiej w treści oferty należy zatem zawsze badać indywidualnie i odrębnie dla każdego przypadku. Jeżeli przedmiot zamówienia, poza oznaczeniem słownym, opisany jest za pomocą innych parametrów, np. technicznych parametrów szczegółowych, to należy treść oferty czytać łącznie z tymi parametrami.

[ramka][b]przykład 1[/b]

Z załączonego do oferty harmonogramu prac wynika, że zamówienie zostanie wykonane przez zamawiającego w wymaganym terminie. Termin ten został powtórzony wielokrotnie w różnych częściach oferty. W jednym z załączników wykonawca przez pomyłkę podał jednak inny rok zakończenia budowy. Ponieważ dla wszystkich zainteresowanych oczywiste jest, że popełniono błąd, zamawiający powinien poprawić nieprawidłowo wskazany rok jako oczywistą omyłkę pisarską.[/ramka]

Chociaż przy obliczaniu ceny najczęściej można spotkać omyłki rachunkowe, czasem i tu zdarzają się oczywiste omyłki pisarskie.

[ramka][b]przykład 2[/b]

Powszechnie wiadomo, że cena jednostkowa jakiejś pozycji kosztorysowej jest jednocyfrowa i może wynosić np. 2 zł. Tymczasem wykonawca podaje cenę jednostkową 200 zł. Obliczając wartość tej pozycji, przyjmuje poprawną cenę jednostkową, a więc 2 zł. Bez wątpienia mamy tu do czynienia z oczywistą omyłką pisarską, która polega na tym, że po cyfrze „2” nie postawiono przecinka. Błąd taki należy poprawić.[/ramka]

Oczywistą omyłkę pisarską można też popełnić, podając złą ilość.

[ramka][b]przykład 3[/b]

Zamawiający w specyfikacji istotnych warunków zamówienia w części stanowiącej „ślepy kosztorys” opisał jedną z pozycji kosztorysowych poprzez wskazanie konkretnych czynności w określonej ilości. Wykonawca w składanej ofercie w części kosztorysowej wskazał w omawianej pozycji inną ilość, lecz do obliczenia wartości pozycji przyjął ilość poprawną, wskazaną przez zamawiającego. Tu również można mówić o oczywistej omyłce pisarskiej, którą należy poprawić.[/ramka]

Każdy przypadek należy badać indywidualnie. Może się bowiem okazać, że ten sam błąd raz będzie uznany za oczywistą omyłkę pisarską, a raz nie.

[ramka][b]przykład 4[/b]

Wykonawca popełnił taki sam błąd jak w przykładzie nr 3, czyli przyjął nieprawidłową ilość w określonej pozycji. Różnica polega na tym, że do wyliczenia wartości tej pozycji posłużył się tą nieprawidłową ilością. Takiego błędu nie można już uznać za oczywistą omyłkę pisarską.[/ramka]

Dla oceny, czy mamy do czynienia z oczywistą omyłką czy też z innym błędem wykonawcy, trzeba odpowiedzieć na pytanie, czy wszyscy analizujący ofertę poprawiliby omyłkę pisarską w ten sam sposób. Jeśli różne osoby będą miały odmienne poglądy, to trudno mówić o oczywistej omyłce pisarskiej. Błąd taki powinien zostać zaliczony do innych omyłek, co nie oznacza bezwzględnego zakazu jego naprawienia, tyle że nie na podstawie przepisu art. 87 ust. 2 pkt 1 pzp.

[srodtytul]Pomyłka w liczeniu[/srodtytul]

Zamawiający oprócz oczywistych omyłek pisarskich musi poprawić również oczywiste omyłki rachunkowe i ich konsekwencje rachunkowe. W praktyce najczęściej sprowadzać się to będzie po poprawienia omyłki rachunkowej w obliczeniu ceny oferty. Mimo że ustawodawca w nowelizacji pzp z 2008 r. skreślił cały dotychczasowy art. 88, będący swoistym instruktażem w kwestii sposobu poprawy omyłek rachunkowych w obliczeniu ceny, to nie powinno ulegać wątpliwości, w jaki sposób skorygować popełnioną przez wykonawcę omyłkę. Również tu ustawodawca posłużył się pojęciem „oczywista omyłka”. Zatem także w tym przypadku nikt z oceniających nie może mieć wątpliwości co do sposobu jej poprawienia.

Warto przypomnieć, że w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ) zamawiający sporządza opis sposobu obliczenia ceny oferty. A zatem sposób poprawienia oczywistych omyłek rachunkowych uzależniony jest od wcześniej narzuconego wszystkim wykonawcom opisu sposobu obliczenia oceny oferty zawartego w postanowieniach specyfikacji.

W sytuacji, gdy cena ofertowa winna być wyliczona w oparciu o „ślepy kosztorys”, podstawą wyliczenia ceny finalnej są poszczególne ceny jednostkowe i, poza nielicznymi wyjątkami omówionymi przy okazji poprawiania oczywistych omyłek pisarskich, to właśnie ceny jednostkowe stanowić będą niewzruszalną podstawę błędnie wyliczonych wartości pozycji czy ich sumy.

[srodtytul]Źle obliczony VAT[/srodtytul]

Wyliczona błędnie wielkość VAT, będąca skutkiem obliczenia złej wartości netto danej pozycji, winna być skorygowana jako konsekwencja wcześniej popełnionej oczywistej omyłki rachunkowej. Inaczej ma się rzecz w przypadku przyjęcia przez wykonawcę złej stawki VAT. Taki błąd nie może być naprawiony na podstawie omawianej przesłanki, jednak można rozważyć jego skorygowanie na podstawie kolejnej przesłanki odnoszącej się do innych omyłek.

[srodtytul]Przy cenie ryczałtowej[/srodtytul]

Niemożliwe jest natomiast skorygowanie podanej ceny ryczałtowej w sytuacji, gdy wykonawca poda różniące się od siebie wartości, np. liczbową i wyrażoną słownie. Nie można takiego błędu zakwalifikować do omyłki w obliczeniu ceny, ponieważ, co do zasady, wynagrodzenie ryczałtowe jest określane na podstawie bardzo różnych przesłanek znanych zazwyczaj wyłącznie wykonawcy, który nierzadko do realnych przewidywanych kosztów i przyjętej marży dorzuca jeszcze ryzyko związane z zawarciem umowy ryczałtowej. Zatem nie ma możliwości przesądzenia, która z podanych wartości jest poprawna. Niestety, ten przypadek, co do zasady, należałoby kwalifikować do złożenia przez wykonawcę w tym samym postępowaniu dwóch ofert, co w myśl art. 82 ust. 1 pzp nie jest możliwe.

[srodtytul]Gdy oferta nie jest zgodna ze specyfikacją [/srodtytul]

Nowelizacja wprowadza zupełnie nową kategorię omyłki, którą zamawiający musi poprawić – „inne omyłki polegające na niezgodności oferty ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, niepowodujących istotnych zmian w treści oferty”. Inaczej niż w pierwszych dwóch przypadkach wykonawca musi jednak wyrazić zgodę na ich poprawienie.

To długo oczekiwana zmiana, której zastosowanie, aczkolwiek bardzo trudne w wielu sytuacjach, pozwoli nie odrzucać korzystnych ofert z powodu nic nieznaczących błędów. Ustawodawca wprowadził możliwość poprawienia omyłek mniejszej wagi, niemających znaczenia dla treści samego zobowiązania głównego wyrażonego w ofercie.

[srodtytul]Co wolno poprawić[/srodtytul]

Zwłaszcza w pierwszym okresie obowiązywania normy będzie dochodzić do licznych sporów na temat tego, czy daną omyłkę można poprawić na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3 pzp. Bardzo trudno jest dzisiaj stworzyć katalog takich omyłek, chyba że poprzez definicję negatywną. Nie można zatem uznać za omyłkę mniejszej wagi takiej, która np. dotyczy elementów ocenianych na podstawie kryteriów oceny ofert.

[ramka][b]przykład 5[/b]

Wykonawca popełnia omyłkę polegającą na wpisaniu nieprawidłowego numeru rejestracyjnego w jedną z rubryk wypełnianej przez siebie tabeli. Wszystkie pozostałe rubryki zostały wypełnione prawidłowo, a obejmowały m.in. przebieg pojazdu, jego markę, wartość, miejsce garażowania, rok produkcji, pojemność. Nie ma wątpliwości, że wykonawca zaoferował ubezpieczenie samochodu, jakiego żądał zamawiający. Pomyłka w numerze rejestracyjnym nie zmienia tego stanu rzeczy. [/ramka]