Jakie środki nie mogą finansować kampanii

Zasady finansowania kampanii w wyborach samorządowych określają przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=582ECDA0581859658EA2BD1E83B507D8?id=176376]ustawy z 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (tekst jedn. DzU z 2003 r. nr 159, poz. 1547 ze zm.[/link], dalej – ordynacja).

Ustawa ta zawiera również przepisy karne określające, komu i jakie sankcje grożą za złamanie zasad finansowania działań związanych z agitacją wyborczą.

[srodtytul]Zakazane źródła[/srodtytul]

Zaopatrując wyborczą kasę, każdy pełnomocnik finansowy powinien pamiętać o przestrzeganiu kilku podstawowych zasad. Jedną z nich jest to, że w tym celu nie wolno organizować zbiórek publicznych. Każdy, kto zakaz ten złamie, musi się liczyć z tym, że dostanie grzywnę w wysokości od tysiąca aż do 100 tysięcy złotych.

Tej samej wysokości grzywna grozi każdemu, kto popełni jeden z czynów wymienionych w art. 202g ordynacji.

Jak wynika z treści tego przepisu, z koniecznością zapłaty kary w wysokości do 100 tys. zł musi się liczyć ten, kto w związku z wyborami samorządowymi pozyskuje środki finansowe lub wartości niepieniężne na rzecz komitetu wyborczego lub wydatkuje środki finansowe komitetu wyborczego:

- na cele inne niż związane z wyborami,

- przed dniem, w którym rozpoczyna się kampania wyborcza,

- po dniu wyborów.

Grzywna w wysokości od tysiąca do 100 tys. zł grozi ponadto każdemu, kto wydatkuje środki finansowe komitetu wyborczego:

- po dniu złożenia sprawozdania finansowego,

- z naruszeniem limitów wydatków określonych dla komitetów wyborczych.

[srodtytul]Kary dla pełnomocnika[/srodtytul]

Pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego powinien pamiętać, że wszelkie środki pieniężne służące finansowaniu kampanii wyborczej należy gromadzić na rachunku bankowym. Za niedopełnienie tego obowiązku grozi mu kara grzywny (art. 202f ust. 1 ordynacji).

Natomiast wykroczenie określone w art. 202f ust. 2 popełni ten, kto nie wprowadzi zastrzeżenia do umowy rachunku bankowego zawartej przez niego w imieniu komitetu wyborczego o wymaganym przez ustawę sposobie dokonywania wpłat na rzecz komitetu wyborczego. Sprawcą tego wykroczenia również może być tylko pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego.

Pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego, który w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw nie dopełnia w terminie obowiązku przekazania przez komitet wyborczy na rzecz instytucji charytatywnej osiągniętej przez komitet wyborczy nadwyżki pozyskanych środków finansowych nad poniesionymi wydatkami, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.

Tej samej karze podlega ten, kto nie dopuszcza do wykonania tego obowiązku lub utrudnia jego wykonanie. W przypadku gdy zachowanie to ma charakter nieumyślny, sąd zamiast więzienia wymierza grzywnę.

Dwa lata pozbawienia wolności grożą również pełnomocnikowi wyborczemu oraz każdej innej osobie, która nie dopuszcza do sporządzenia przez biegłego rewidenta raportu dotyczącego sprawozdania finansowego komitetu wyborczego lub je utrudnia.

[srodtytul]Przelewy tylko krajowe[/srodtytul]

Środki finansowe mogą być wpłacane na rachunek komitetu wyborczego jedynie w określonych formach. Mianowicie czekiem rozrachunkowym, przelewem lub kartą płatniczą. Ograniczenie takie ma zapewnić możliwość sprawdzenia źródeł pochodzenia wpłaconych pieniędzy.

Dlaczego? Chociażby dlatego, że [b]zgodnie z przepisami środki finansowe komitetu wyborczego mogą pochodzić jedynie z wpłat obywateli polskich mających miejsce stałego zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. [/b]

Jakie są konsekwencje złamania tego zakazu? Odpowiedzi na to pytanie udziela art. 202g pkt 6 samorządowej ordynacji wyborczej. Zgodnie z tym przepisem ten, kto przyjmuje środki finansowe lub wartości niepieniężne pochodzące z innych źródeł niż od obywateli polskich mających stałe miejsce zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze grzywny w wysokości do tysiąca do 100 tysięcy złotych.

Zaznaczyć w tym miejscu trzeba, że przestępstwem zagrożonym karą w tej samej wysokości jest również przekazywanie komitetom wyborczym pieniędzy i wartości niepieniężnych pochodzących ze źródeł zagranicznych.

[ramka][b]Ograniczenia dla komitetów partyjnych[/b]

Komitety wyborcze utworzone przez partie polityczne mogą otrzymywać wpłaty wyłącznie z funduszu wyborczego partii matki. Oznacza to, że żadne bezpośrednie wpłaty z innych źródeł na rachunek bankowy komitetu nie mogą być dokonywane. Podkreśla to postanowienie Sądu Najwyższego z 7 sierpnia 2007 r., w którym sąd stwierdził:

„Należy odróżnić fundusz komitetu wyborczego podlegający przepisom ustawy z 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw i mający charakter doraźny (na okres wyborów) od funduszu wyborczego partii politycznej podlegającego reżimowi przepisów ustawy z 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych i mającego charakter stały.

Przyjmowanie wpłat dokonywanych przez osoby fizyczne bezpośrednio na rachunek bankowy utworzony przez komitet wyborczy, z pominięciem funduszu wyborczego partii politycznej, stanowi naruszenie art. 83c ust. 1 ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw” (III SW 4/2007).[/ramka]