Sędzia z Warszawy wygrał z Polską w Trybunale w Strasburgu

Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu wydał wyrok w sprawie polskiego sędziego Jacka Sadomskiego, który skarżył Polskę za naruszenia jego prawa do niezależnego sądu.

Publikacja: 11.05.2025 10:53

Sędzia Jacek Sadomski na sali rozpraw

Sędzia Jacek Sadomski na sali rozpraw

Foto: PAP/Paweł Supernak

dgk

Jacek Sadomski jest sędzią Sądu Apelacyjnego w Warszawie. W 2018 roku ubiegał się o stanowisko sędziego Izby Cywilnej Sądu Najwyższego. Krajowa Rada Sądownictwa ukształtowana po 17 stycznia 2018 r. (tzw. neoKRS) zarekomendowała 7 z 27 kandydatów do powołania przez Prezydenta RP, ale nie było wśród nich sędziego Sadomskiego. On i inni kandydaci, którzy nie zostali rekomendowani, wystąpili do Naczelnego Sądu Administracyjnego o kontrolę uchwały neoKRS. W odwołaniach wskazali, że konkurs był wadliwy i nie gwarantował równego dostępu do służby publicznej, a sama neoKRS została powołana niezgodnie z konstytucją i nie była niezależna. Ponadto obwieszczenie Prezydenta RP o wolnych stanowiskach wydano bez wymaganej kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów, co naruszało konstytucję.

Czytaj więcej

ETPC rozpatrzy 36 skarg ws. legalności sędziów w SN

NSA wstrzymał, prezydent Andrzej Duda zignorował

Naczelny Sąd Administracyjny zarządził wstrzymanie powołań, lecz mimo to prezydent Andrzej Duda w październiku 2018 r.  powołał kandydatów zarekomendowanych przez neoKRS na sędziów SN. I choć odwołanie Sadomskiego zakończyło się sukcesem – Naczelny Sąd Administracyjny unieważnił rekomendację KRS – to sędzia nie mógł poddać swojej kandydatury ocenie, bo stanowiska w Izbie Cywilnej SN zostały już obsadzone.

Sadomski postanowił szukać sprawiedliwości w Strasburgu. Powołując się na artykuł 6 § 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, polski sędzia stwierdził, że kontrola sądowa w jego sprawie była niewystarczająca do ochrony jego praw, a korzystne dla niego orzeczenie NSA okazało się bez znaczenia.

W piątek Europejski Trybunał Praw Człowieka stwierdził, że w sprawie Sadomskiego doszło do naruszenia prawa do niezależnego sądu, a działania władz – w tym prezydenta – pozbawiły go realnej ochrony. Zignorowanie przez prezydenta postanowienia NSA sprawiło, że orzeczenie to nie miało dla skarżącego praktycznie żadnego znaczenia, a sądowa kontrola nie okazała się w pełni skuteczna. Trybunał nie przyznał skarżącemu zadośćuczynienia. Uznał, że stwierdzenie naruszenia samo w sobie stanowi wystarczające zadośćuczynienie za wszelkie szkody niemajątkowe poniesione przez wnioskodawcę.

Kolejny wyrok w sprawie kryzysu praworządności

Sprawa Sadomski vs. Polska (nr skargi 56297/21)  jest związana z tzw. kryzysem praworządności w Polsce, który Trybunał badał już w sprawach Advance Pharma sp. z o.o. przeciwko Polsce (nr skargi 1469/20) i Grzęda przeciwko Polsce (nr 43572/18). W pierwszej wyrok zapadł 3 lutego 2022 r. (nr skargi 1469/20). Dotyczył spółki, która wniosła pozew o odszkodowanie przeciwko Skarbowi Państwa, zaś w ostatniej instancji jej sprawę rozpoznał skład trzech sędziów Izby Cywilnej Sądu Najwyższego. Skarżąca podniosła zarzut naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (prawo do rzetelnego procesu sądowego), wskazując, że kandydatury wszystkich sędziów rozpoznających jej sprawę przedstawiła Prezydentowi RP Krajowa Rada Sądownictwa utworzona po nowelizacji ustawy w 2017 r. 

Czytaj więcej

Jest wyrok ETPC ws. nowych sędziów Izby Cywilnej SN

Zaledwie sześć tygodni później, 15 marca 2022 r., Wielka Izba Europejskiego Trybunału Praw Człowieka uznała, że Polska naruszyła art. 6  Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności  (prawo do rzetelnego procesu sądowego) w sprawie sędziego Jana Grzędy   (nr skargi 43572/18).  Zarzucił on Polsce arbitralne przerwanie jego mandatu członka KRS, gdy Sejm uchwalił ustawę z 2017 r. oraz brak możliwości zaskarżenia tego  na drodze sądowej. 

Trybunał stwierdził, że zgodnie z prawem krajowym, biorąc pod uwagę Konstytucję, orzecznictwo konstytucyjne i obowiązujące przepisy, skarżący miał prawo do ukończenia swojej czteroletniej kadencji w Krajowej Radzie Sądownictwa. Trybunał uznał też, że – po pierwsze – prawo to podlega ochronie na podstawie art. 6 Konwencji, ponieważ ówczesny polski rząd nie udowodnił, że wykluczenie dostępu do sądu było obiektywnie uzasadnione, a po drugie - że tylko kontrola odwoławcza sądu może zagwarantować sędziom istotną ochronę przed arbitralnością. Trybunał podkreślił znaczenie mandatu KRS dla ochrony niezawisłości sędziów oraz związek między uczciwością nominacji sędziowskich a wymogiem niezawisłości sędziów. Przeciwko wyrokowi głosował prof. Krzysztof Wojtyczek.

nr skargi 56297/21

Czytaj więcej

Sędzia Grzęda wygrał przed Wielką Izbą Trybunału w Strasburgu

Jacek Sadomski jest sędzią Sądu Apelacyjnego w Warszawie. W 2018 roku ubiegał się o stanowisko sędziego Izby Cywilnej Sądu Najwyższego. Krajowa Rada Sądownictwa ukształtowana po 17 stycznia 2018 r. (tzw. neoKRS) zarekomendowała 7 z 27 kandydatów do powołania przez Prezydenta RP, ale nie było wśród nich sędziego Sadomskiego. On i inni kandydaci, którzy nie zostali rekomendowani, wystąpili do Naczelnego Sądu Administracyjnego o kontrolę uchwały neoKRS. W odwołaniach wskazali, że konkurs był wadliwy i nie gwarantował równego dostępu do służby publicznej, a sama neoKRS została powołana niezgodnie z konstytucją i nie była niezależna. Ponadto obwieszczenie Prezydenta RP o wolnych stanowiskach wydano bez wymaganej kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów, co naruszało konstytucję.

Pozostało jeszcze 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
Morderstwo na Uniwersytecie Warszawskim. Obrońca podejrzanego: nie przyznał się
Ubezpieczenia i odszkodowania
Rekordowe odszkodowanie dla pacjenta. Miał operację kolana, wypisano go bez nogi
Prawo dla Ciebie
Jest decyzja SN ws. wytycznych PKW. Czy wstrząśnie wyborami?
Prawo karne
Mieszkanie Nawrockiego. Nieprawdziwe oświadczenia w akcie notarialnym – co na to prawo karne?
Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura i egzamin ósmoklasisty 2025 z "Rzeczpospolitą" i WSiP
Materiał Promocyjny
Między elastycznością a bezpieczeństwem