Bachanalia w legendarnym pałacu Nerona

Starożytny Złoty Dom Nerona na 60 planszach XVIII-wiecznego polskiego malarza Franciszka Smuglewicza w Muzeum Narodowym

Publikacja: 08.05.2008 01:13

Bachanalia w legendarnym pałacu Nerona

Foto: Rzeczpospolita

Po raz pierwszy muzeum prezentuje całą zawartość unikalnej teki artysty. Wydawnictwo to było dumą kolekcjonerów epoki rozmiłowanych w antyku.Czasy Nerona nie skończyły się z wielkim pożarem Rzymu w 64 r. n. e. Władca słynący z okrucieństwa i prześladowań chrześcijan zdążył jeszcze na zgliszczach miasta zbudować w ciągu czterech lat panowania nowy pałac. Nazwał go „złotym”, lśnił bowiem blaskiem kruszcu i drogich kamieni.

W przedsionku stał 30-metrowy posąg Nerona. A wnętrza oszałamiały wystrojem. Kopuła jednej z najwspanialszych sal oktogonalnych była obrotowa i ozdobiona widokami konstelacji nieba. Z otworu na jej szczycie sypano na ucztujących gości kwiaty i pachnidła. Inna sala miała złocone sklepienie, a wszystkie ściany pokrywały niezliczone malowidła. Złoty Dom Nerona miał przyćmić wszystko, co dotychczas w Rzymie zbudowano. Jak zapisał Swetoniusz, Neron z satysfakcją mówił, że „nareszcie może mieszkać jak człowiek”.

Pałac stał się legendą Wiecznego Miasta, tym bardziej intrygującą, że po upadku Nerona szybko zniknął. Starano się bowiem zatrzeć ślady po najokrutniejszym z cesarzy. Zrujnowaną rezydencję zasypano ziemią i cesarz Tytus, a potem Trajan zbudowali w tym miejscu termy.

Kiedy w XVIII wieku polski malarz Franciszek Smuglewicz pracował razem z architektem Vicenzo Brenną i rytownikiem Marco Carlonim nad dokumentacją odkrytych w latach 1774 – 1776 starożytnych malowideł i wnętrz, sądził, że są pozostałością term. Dlatego teka jego akwafort nosi tytuł „Vestigia delle Terme di Tito”. Jej wydanie w 1776 roku było zasługą antykwariusza Ludovico Mirriego, który sfinansował także prowadzenie wykopalisk. Wydawnictwo ma dwie wersje: luksusową – kolorową, i bardziej popularną – czarno-białą.

Muzeum Narodowe posiada obydwie i prezentuje na wystawie. Odwzorowane przez Smuglewicza malowidła z pałacu Nerona przedstawiają cały panteon bogów. Jedną z najbardziej zapadających w pamięć postaci jest Bachus (Dionizos) – bóg winorośli i bachanaliów, pojawiający się wielokrotnie na freskach. Zabawne, że rytownicy wersji czarno-białej nieraz okrywali bezwstydną nagość antycznych bohaterów draperiami i tunikami. W kolorowej byli znacznie mniej pruderyjni.

Na wystawie można zobaczyć Złoty Dom Nerona w trójwymiarowej multimedialnej rekonstrukcji opracowanej przez włoskich architektów Stefano Borghiniego i Raffaele Carlaniego z Uniwersytetu La Sapienza w Rzymie. Są też widoki Rzymu z graficznych albumów Giovanniego Battisty Piranesiego oraz XIX/XX-wiecznych fotografii.

Wystawa czynna do 13 lipca. W programie towarzyszącym m.in. pokazy „Quo vadis” w reż. Jerzego Kawalerowicza i dokumentu „Rzym Sienkiewicza” Tadeusza Bystrama, prezentacja gier planszowych starożytnych Rzymian i spotkanie z kuratorką wystawy Justyną Guze

Po raz pierwszy muzeum prezentuje całą zawartość unikalnej teki artysty. Wydawnictwo to było dumą kolekcjonerów epoki rozmiłowanych w antyku.Czasy Nerona nie skończyły się z wielkim pożarem Rzymu w 64 r. n. e. Władca słynący z okrucieństwa i prześladowań chrześcijan zdążył jeszcze na zgliszczach miasta zbudować w ciągu czterech lat panowania nowy pałac. Nazwał go „złotym”, lśnił bowiem blaskiem kruszcu i drogich kamieni.

Pozostało 82% artykułu
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie
Rzeźba
Rzeźby, które przeczą prawom grawitacji. Wystawa w Centrum Olimpijskim PKOl
Rzeźba
Trzy skradzione XVI-wieczne alabastrowe rzeźby powróciły do kościoła św. Marii Magdaleny we Wrocławiu
Rzeźba
Nagroda Europa Nostra 2023 za konserwację Ołtarza Wita Stwosza
Rzeźba
Tony Cragg, światowy wizjoner rzeźby, na dwóch wystawach w Polsce
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił