Pracownicy nadal są zaangażowani, lecz coraz bardziej przemęczeni

Krajowych pracodawców ominęły nękające Zachód problemy związane najpierw z wielką, a ostatnio z cichą rezygnacją. Jednak powinien ich zaniepokoić widoczny w badaniach spadek nastrojów i wydajności pracujących Polaków.

Publikacja: 17.04.2023 03:00

Pracownicy nadal są zaangażowani, lecz coraz bardziej przemęczeni

Foto: Adobe Stock

Do niedawna polscy pracownicy wypadali w badaniach zaangażowania znacznie poniżej średniej w Europie i na świecie. Jednak w zeszłym roku ten trend uległ zmianie.

Wprawdzie w badaniu firmy doradczej Kincentric globalny odsetek zaangażowanych pracowników (66 proc.) był pod koniec 2022 r. nadal spory wyższy niż w Polsce, ale już w Europie zatrzymał się dokładnie na tym samym poziomie, jak u nas (53 proc.).

Co więcej, w I kwartale zeszłego roku Polacy po raz pierwszy wykazali się większym zaangażowaniem w pracę niż ogół Europejczyków, choć nie był to efekt wzrostu tego wskaźnika nad Wisłą, a jego wyraźnego spadku w zachodniej Europie.

Wojenna mobilizacja

Po okresie great resignation – widocznej głównie w USA – fali odejść z pracy, zachodnie firmy narzekają teraz na zjawisko quiet quitting, cichej rezygnacji, czyli sprzeciwu wobec kultu pracy i kultury poświęcania się dla firmy. To zjawisko skutkowało w zeszłym roku spadkiem globalnego wskaźnika zaangażowania z 68 do 66 proc.

Magdalena Warzybok, dyrektor zarządzająca Kincentric Poland, zwraca uwagę, że po raz pierwszy od dłuższego czasu wynik cyklicznych badań dla Polski nie jest zgodny z trendami w Europie i na świecie, co może wynikać z naszej szczególnej sytuacji geopolitycznej. Odbicie od globalnych tendencji widać już było w pierwszym kwartale 2022 r. – w momencie wybuchu wojny w Ukrainie, kryzysu humanitarnego i zwiększonych obaw o sytuację w Polsce.

Zdaniem Magdaleny Warzybok wzrost niepewności geopolitycznej w sposób naturalny przełożył się na zwiększoną potrzebę bezpieczeństwa i stabilności, także w pracy, co przełożyło się na lekkie odbicie, a potem stabilizację zaangażowania Polaków.

Czytaj więcej

Wypalenie zawodowe: jeden zawód jest szczególnie podatny

Stres na L4

Widać jednak negatywne efekty przedłużającej się niepewności, którą najpierw wywołała pandemia Covid-19, a zaraz potem wojna w Ukrainie i kryzys inflacji. Według badania należącej do Grupy Lux Med Poradni Zdrowia Psychicznego Harmonia, które jesienią ubiegłego roku objęło ponad 1,3 tys. pracujących Polaków, prawie dwie trzecie z nich często odczuwało niepokój o swoją przyszłość, obawiając się utraty pracy i zdrowia. Ponad sześciu na dziesięciu pracowników dostrzegało u siebie znaczące obniżenie nastroju, a prawie co drugi notował wysoki poziom stresu, który objawiał się częstym rozdrażnieniem, bólami somatycznymi czy bezsennością.

Pogorszenie kondycji psychicznej Polaków widać także w danych ZUS. Jak podkreśla prezes ZUS Gertruda Uścińska, zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania utrzymują się wysoko w rankingu chorób. W zeszłym roku zajmowały tam piąte miejsce, będąc powodem 1,3 mln zwolnień lekarskich, które przełożyły się prawie na 24 mln dni absencji chorobowej; co dziesiąty dzień na L4 był związany z zaburzeniami psychicznymi Polaków.

Czytaj więcej

Kryzys psychiczny pracowników szkodzi im samym i pracodawcom

Osłabiona kondycja psychiczna (ankieta Harmonii pokazała jej pogorszenie szczególnie u młodych ludzi do 30. roku życia) negatywnie przekłada się na aktywność zawodową pracowników. Prawie sześciu na dziesięciu uczestników badania przyznało się do problemów z utrzymaniem odpowiedniego poziomu motywacji.

Co czwarty pracownik mówił o wyraźnym spadku motywacji, co przekładało się m.in. na kłopoty z dotrzymywaniem terminów czy tendencję do odkładania zadań na później. Podobna grupa pracowników zauważyła też u siebie spadek koncentracji i wydajności pracy, co wydłuża wykonywanie służbowych zadań. Tymczasem zadań nie ubyło.

Mało work-life balance

Już wcześniej, w czasie pandemii, wielu pracowników narzekało na obciążenie dodatkowymi obowiązkami. Teraz zwiększa je gorsza koniunktura, która skłania część firm do zamrożenia rekrutacji, bez wypełniania wakatów.

Efekt? Tylko 15 proc. uczestników badania Harmonii mówi o równowadze między pracą a życiem osobistym. Trzykrotnie większa grupa wskazuje znaczne trudności w zachowaniu work-life balance, przy czym 27 proc. mówi o poważnie zaburzonej równowadze, którą narusza regularna praca „po godzinach”.

Czytaj więcej

Wypalony jak informatyk. Mają fatalną kondycję psychiczną

W takich sytuacjach potrzebne jest wsparcie z zewnątrz, również ze strony pracodawców. Zdaniem 97 proc. uczestników sondażu Harmoni powinni oni wspierać zdrowie psychiczne pracowników. Na razie niespełna co czwarty z badanych ma możliwość uzyskania wsparcia psychicznego ze strony swego pracodawcy.

Jak jednak ocenia Anna Rulkiewicz, prezeska Grupy Lux Med, zainteresowanie benefitami związanymi ze zdrowiem psychicznym rośnie. – Od 2020 r. realizujemy około trzech razy więcej takich świadczeń dla firm. Widzimy również, że profilaktyka zdrowia psychicznego przestaje być tabu i staje się tematem do rozmów na linii pracodawca-pracownik – dodaje Rulkiewicz. Eksperci Harmonii zaznaczają, że duże znaczenie dla kondycji psychicznej pracowników ma kultura organizacji, która powinna bazować na współdziałaniu, a nie na współzawodnictwie. Wiele też zależy od jakości liderów.

Wpływ lidera

Rosnącą rolę liderów podkreśla również Magdalena Warzybok, zaznaczając jednocześnie, że ubiegłoroczne badania Kincentric wykazały wyraźną poprawę oceny kadry zarządzającej w Polsce. Pod koniec 2022 r. już 60 proc. pracowników oceniało, że zarządy ich firm podejmują trafne decyzje biznesowe (to o 13 pkt proc. więcej niż rok wcześniej), a dwie trzecie uważało swoich top menedżerów za skutecznych liderów.

Jak przypomina szefowa Kincentric Polska, kadra zarządzająca jest obecnie drugim czynnikiem, który ma największy wpływ na zaangażowanie pracowników. Pierwszym jest kwestia wynagradzania i doceniania (adekwatności płacy), która w czasach rekordowej inflacji zyskała kluczowe znaczenie.

Również wpływ liderów, którzy dają poczucie stabilności i przewidywalności, na zaangażowanie pracowników wyraźnie się zwiększył w perspektywie ostatnich lat – ocenia Warzybok, dodając, że ogromne znaczenie dla zaangażowania ludzi ma komunikacja spójnej wizji przyszłości.

Do niedawna polscy pracownicy wypadali w badaniach zaangażowania znacznie poniżej średniej w Europie i na świecie. Jednak w zeszłym roku ten trend uległ zmianie.

Wprawdzie w badaniu firmy doradczej Kincentric globalny odsetek zaangażowanych pracowników (66 proc.) był pod koniec 2022 r. nadal spory wyższy niż w Polsce, ale już w Europie zatrzymał się dokładnie na tym samym poziomie, jak u nas (53 proc.).

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Rynek pracy
Ukraińcy mogą zniknąć z polskiego rynku pracy. Kto ich zastąpi?
Rynek pracy
Polskie firmy mają problem. Wojenna mobilizacja wepchnie Ukraińców w szarą strefę?
Rynek pracy
Złe i dobre strony ostrego wzrostu płac
Rynek pracy
Rośnie popyt na pracę dorywczą
Rynek pracy
Pokolenie Z budzi postrach wśród pracodawców