Obawa o miejsce pracy wygrywa z przeziębieniem

Robert, kierownik w  wydawnictwie,  nadrabia teraz zaległości po ponadtygodniowym zwolnieniu. Wcześniej przez miesiąc próbował „przechodzić" przeziębienie, które zakończyło się  kokluszem i kuracją antybiotykową. Jego  koleżankę  z pracy Kasię do lekarza wysłali zaniepokojeni (także o własne zdrowie) koledzy z działu, słysząc przez kilkanaście dni  jej coraz bardziej nasilający się kaszel. Lekarz stwierdził u niej  zapalenie oskrzeli.

W Polsce nie ma danych , które oceniłyby  straty spowodowane przez pracowników przychodzących do biura  mimo choroby. Jak twierdzą pracodawcy,  dużo większym problemem jest nadużywanie zwolnień lekarskich – w statystykach absencji chorobowych Polacy plasują się w ścisłej  europejskiej czołówce.

Bez premii  za obecność

Eksperci ds. HR zwracają uwagę, że  duża liczba zwolnień lekarskich  to przejaw niskiego zaangażowania pracowników, dlatego też w okresach wysokiego bezrobocia, gdy ludzie bardziej boją się o pracę,  liczba L-4 i dni chorobowych  może maleć.

Tak  było  np. w I półroczu minionego roku, gdy – według statystyk ZUS  (nowszych danych na razie nie ma) – liczba wystawionych zwolnień spadła o pół miliona w porównaniu z tym samym okresem 2011 r., do 8,4 mln. Nie widać więc było typowych dla okresów kryzysu  ucieczek  na chorobowe części pracowników zagrożonych zwolnieniem z pracy. Zdaniem ekspertów,  ten spadek mógł być efektem większej kontroli zwolnień i rosnącej liczby samozatrudnionych.

Jednak kichający pracownik z gorączką przy biurku  to wątpliwa korzyść dla pracodawcy. W USA branżowy magazyn „Journal of Occupational   and Environmental Medicine" szacuje, że  ponad dwie trzecie strat produktywności  związanych ze zdrowiem powodują nie zwolnienia chorobowe, ale osoby  z chronicznymi czy zaraźliwymi dolegliwościami, które wprawdzie pracują, ale mało wydajnie. Nic dziwnego, że firmy w USA zaczynają odchodzić od popularnych kiedyś nagród za 100-proc.  obecność w pracy, które zachęcały chorych pracowników do stawienia się w biurze.

Teraz pracodawcy zamiast  bonusów za frekwencję chętniej przyznają  określoną pulę wolnych płatnych dni do dowolnego wykorzystania,  np. podczas przeziębienia. Dają też możliwość pracy z domu, tym bardziej że nowe technologie pozwalają nie tylko na stały kontakt z firmą, ale nawet na zdalny udział w  zebraniach.

Szef nie zmusi do L-4

Piotr Palikowski, szef Polskiego Stowarzyszenia  Zarządzania Kadrami, ocenia,że pacodawcy  zwykle nie mają  tu określonej  polityki. Jak wynika z zapisów kodeksu pracy, szefowie nie mają uprawnień do tego, by  wysłać na siłę  chorego pracownika do lekarza.  To od pracownika zależy, czy przyjdzie z grypą do firmy, czy skorzysta ze zwolnienia. Tym bardziej nie wolno go wysłać na urlop.  Jednak pracownicy zwykle uznają argument  szefa, który  sugeruje wizytę u lekarza.

Zdaniem Piotra Palikowskiego najwięcej zależy więc od szefa i jego podejścia; jeden więc wyśle kichającego pracownika do lekarza, a dla innego zwolnienie to przejaw małego zaangażowania.  Niekiedy faktycznie tak jest. Sami  pracownicy przyznają, że nie zawsze mówią prawdę, gdy proszą  szefa  o możliwość pozostania w domu, tłumacząc się chorobą. Według badań w USA, co siódma kobieta i co piąty mężczyzna skłamał kiedyś  w tej sprawie.

Arkadiusz Miller, internista w Grupie Lux Med, wyróżnia wśród  swych pacjentów, zwykle osób w wieku 25–35 lat,  dwie odmienne grupy.  Jedna,  w której przeważają specjaliści i menedżerowie z dużych firm fundujących pracownikom bogaty  pakiet zdrowotny,  dość chętnie korzysta ze  zwolnień. Często wręcz się ich domagają,  nawet  przy lekkim przeziębieniu.

– Zwykle są to osoby pewne swej pozycji w firmie i na rynku pracy, które nie tracą też finansowo na zwolnieniu –twierdzi Arkadiusz Miller. Druga  grupa to zwykle pacjenci leczący się w ramach NFZ, którzy często zjawiają się u lekarza wtedy, gdy infekcja już na dobre  się rozwinie. To zwykle osoby na niższych stanowiskach, pracownicy fizyczni. Oni z kolei z reguły  odżegnują się od  zwolnień lekarskich,  które często   oznaczają dla nich stratę finansową. Proszą lekarza o silniejsze leki  i deklarują, że zamiast L-4  wezmą urlop.

Zwolnienie na katar

Jak ocenia Arkadiusz Miller, 70 proc. pacjentów przychodzi z infekcjami, które można wyleczyć w domu, niekiedy chodząc też do pracy. – Wszystko zależy od pacjenta, od jego wydolności. Niektóre katary mogą być tak uciążliwe, że wymagają zwolnienia, bo człowiek nie jest w stanie normalnie pracować;  wolniej myśli, popełnia więcej błędów – twierdzi specjalista Grupy Lux Med.

– Nie mamy sformalizowanego podejścia do osób przeziębionych ani przepisów zachęcających czy zniechęcających do brania zwolnień lekarskich z tego powodu.  To  jest raczej wpisane w kulturę organizacyjną naszej firmy. Wielu naszych pracowników pracuje z systemie zadaniowym, więc część  pracy  może   wykonać w domu.  Dlatego w  sytuacji gorszego samopoczucia pracownicy po uzgodnieniu ze swoim przełożonym mogą skorzystać z możliwości pracy zdalnej – mówi  Ewa Zmysłowska, menedżer rekrutacji i wizerunku pracodawcy w firmie doradczo -audytorskiej PwC.

Jak eksperci ds. HR  ograniczają  koszty L-4*.

1. Analiza zwolnień

Przy dużej liczbie L-4 warto przeprowadzić szczegółowe, kwartalne analizy zwolnień wynoszących minimum 7 dni w okresach kwartalnych.

2. Monitoring chorych

Telefoniczne rozmowy z pracownikami przebywającymi na zwolnieniach – pozwalają wyjaśnić m.in. przyczyny nieobecności i przewidywany czas absencji.

3. Współpraca z lekarzem