Pogrzeb liberała Tuska - analiza Andrzeja Stankiewicza

Środowe wystąpienie premiera Donalda Tuska w Sejmie brzmiało jak mowa na pogrzebie liberała.

Było to już czwarte w tej kadencji wystąpienie programowe przedstawiające plany rządu. Premier zabiera głos co 8–12 miesięcy, a każde z wystąpień dokumentuje jego coraz bardziej znaczący polityczny zwrot od liberalizmu w kierunku lewicy i elektoratu socjalnego.

Od exposé do exposé

Jeszcze w powyborczym exposé w 2011 r. w premierze widać było liberała – zapowiedział choćby objęcie podatkiem dochodowym rolników. Jednak już w tzw. drugim exposé, jesienią 2012 r., premier porzucił liberalne ideały w gospodarce, zapowiadając zaangażowanie państwowego majątku do stymulowania gospodarki (program Polskich Inwestycji Rozwojowych).

Na początku tego roku premier już wyraźnie kokietował elektorat socjalny: zapowiedział ozusowanie czasowych umów o pracę, duże programy aktywizacji bezrobotnych, wykorzystanie majątku spółek Skarbu Państwa do kreowania społecznej polityki rządu, ułatwienia pacjentom dostępu do lekarzy czy budowę przez państwo mieszkań na wynajem.

Wczorajsze wystąpienie dopełnia tej lewicowej przemiany premiera, zwłaszcza w kwestiach socjalnych. Ta zmiana jest oczywiście w pewnym sensie ewolucją poglądów Tuska, którego – jak sam mówił publicznie – rządzenie nauczyło, że wolny rynek nie odpowiada na wszystkie problemy, takie choćby jak pomoc dla opiekunów dzieci niepełnosprawnych.

Socjal i bezpieczeństwo

Ale w tej przemianie z liberała w socjalistę jest także – czego już premier nie mówi – sporo politycznego koniunkturalizmu. Tusk zdaje sobie sprawę (bo pokazują to wewnętrzne sondaże PO), że traci swój dawny, liberalny elektorat. Widomy znak to ponad 2,5 mln osób, które pozostały w otwartych funduszach emerytalnych – w dużej mierze  to dawni wyborcy Platformy, którzy już na nią nie zagłosują.

W związku z tym premier zwraca się zdecydowanie na lewo, bo słabe SLD i wyraziście konserwatywny PiS nie zagospodarowują całego elektoratu socjalnego. Jak mówi nam jeden ze sztabowców PO: „Partia rządząca ma tę przewagę nad SLD i PiS, że jest w stanie świadczenia socjalne nie tylko obiecać, ale i dać".

Premier bardzo świadomie od kilku miesięcy wykorzystuje to narzędzie, choćby poprzez wydłużenie do roku urlopów macierzyńskich czy wprowadzenie darmowego szkolnego podręcznika. Zapowiedziane wczoraj waloryzacja rent i emerytur oraz zwiększenie ulg na dzieci da mu konkretny zysk polityczny: pieniądze trafią do wspomnianych grup wyborców jeszcze przed wyborami parlamentarnymi.

Wedle szacunków sztabowców Tuska elektorat socjalny w dużej mierze zagłosował na Platformę w tegorocznych wyborach europejskich, przesądzając o jej minimalnym zwycięstwie nad PiS. Przyciągnąć do PO wyborców starszych oraz osoby uboższe pomogło jeszcze jedno: zbudowanie przekonania, że rząd Tuska gwarantuje bezpieczeństwo w sytuacji wojny tuż za naszą granicą – na Ukrainie.

Dlatego też premier całkowicie świadomie wspomniał wczoraj także o tym elemencie swej polityki. Nie przypadkiem mówił: „Na wschodniej Ukrainie operują regularne jednostki rosyjskie" oraz „Dla mnie problem ukraiński to przede wszystkim problem bezpieczeństwa Polski". I nie przypadkiem wspomniał o zwiększeniu obecności wojsk NATO w Polsce. Także te elementy będą wykorzystywane w wyborczych kalkulacjach Platformy.