Kwalifikacje pracowników: tylko przemyślana inwestycja w szkolenia

Podczas życia zawodowego pracownik uczestniczy w różnego rodzaju kursach, szkoleniach, seminariach, konferencjach itp. Może też podjąć studia licencjackie, magisterskie, podyplomowe, jak również naukę na niższych szczeblach. Część tego typu aktywności podejmuje na swój wniosek, za zgodą pracodawcy albo z jego inicjatywy.

Podnoszenie kwalifikacji

Przepisy kodeksu pracy zawierają definicję podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Rozumie się przez nie, zgodnie z art. 103

§ 1 k.p., zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Podnoszenie kwalifikacji polega więc na ich zdobywaniu lub uzupełnianiu, a do kwalifikacji można zaliczyć zarówno wiedzę, jak i umiejętności. Chodzi tu o kwalifikacje zawodowe w zakresie pracy aktualnie wykonywanej przez pracownika albo takiej, którą będzie świadczył po zmianie warunków zatrudnienia z tym związanych, np. z awansem lub reorganizacją.

Wiedza i umiejętności

Ze względu na zaliczenie do kwalifikacji zarówno wiedzy, jak i umiejętności, podnoszeniem kwalifikacji jest dokształcanie się pracownika w dziedzinie niezwiązanej z aktualnie wykonywaną pracą czy też pracą po zmianie warunków zatrudnienia. Są to sytuacje, gdy do wymagań kwalifikacyjnych należy wyższe wykształcenie bez wskazania jego kierunku i pracownik uzyska je w dziedzinie niezwiązanej z wykonywaną pracą, jednocześnie posiadając umiejętności do jej wykonywania.

Powyższa definicja jest istotna, gdyż pracodawca i pracownik podnoszący kwalifikacje powinni zawrzeć na piśmie umowę, w której określą wzajemne prawa i obowiązki stron (art. 103

§ 1 k.p.). Jest to tzw. umowa szkoleniowa, która nie jest umową o pracę, lecz cywilnoprawną o szczególnym charakterze, gdyż kształtuje prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Umowa nie zawsze konieczna

Wyjątkowo nie ma obowiązku zawarcia umowy szkoleniowej, jeżeli pracodawca nie zamierza zobowiązać podwładnego do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych (art. 103

§ 3 k.p.). Można wówczas taki kontrakt podpisać na zasadzie dobrowolności.

Gwarantowany tylko wolny czas

Wobec podwładnych, którzy z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą podnoszą kwalifikacje zawodowe, szef jest jedynie zobowiązany do udzielania urlopu szkoleniowego i zwolnienia z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, aby punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania (art. 103

§ 2 k.p.). Etatowiec nie może się domagać, aby pracodawca opłacił czesne, koszty przejazdów, podręczników i zakwaterowania (art. 103

k.p.). Są to tzw. dodatkowe świadczenia, które pracodawca może przyznać pracownikowi na mocy własnej decyzji. Szczegółowe ustalenia na ten temat powinna zawierać umowa szkoleniowa.

Jeżeli nie przewidziano świadczeń dodatkowych, kontrakt może odnosić się wyłącznie do świadczeń obowiązkowych, np. opisywać szczegółowy tryb udzielania urlopów i zwolnień lub po prostu powtarzać regulacje kodeksowe na ten temat. Można też pominąć w umowie opis świadczeń obowiązkowych i zawrzeć postanowienia dotyczące jedynie zasad odpracowania.

Wzór umowy szkoleniowej

UMOWA SZKOLENIOWA
(umowa o podnoszenie kwalifikacji zawodowych)

zawarta w .............. w dniu .......................... roku pomiędzy:

.................... z siedzibą w ..................., wpisaną do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez pod numerem KRS......... , reprezentowaną/ym przez reprezentowaną przez: ............. zwanego/ną dalej „Pracodawcą", a

................. zamieszkałą w ..............., zwaną/ym dalej „Pracownikiem", łącznie zwanymi dalej „Stronami", o treści następującej:

§ 1.

Pracownik – z inicjatywy pracodawcy/za zgodą pracodawcy* – podejmie naukę w ramach/na* .........................................................................................................................................................................................................................

(precyzyjne określenie formy podnoszenia kwalifikacji zawodowych – jeżeli są to studia, to na jakim kierunku, jeżeli kurs, to jaki)

w okresie od ............................. do ......................................

§ 2.

Pracownik zobowiązuje się:

1. przedstawiać bezpośredniemu przełożonemu/kierownikowi działu* grafik zajęć, niezwłocznie po jego otrzymaniu od organizatora,

2. informować Pracodawcę o postępach w nauce, a zwłaszcza o wpisie na następny semestr*.

§ 3

1. Pracodawca zobowiązuje się do udzielenia Pracownikowi następujących świadczeń:

a) urlopu szkoleniowego w wymiarze .... dni na przystąpienie do egzaminów(u): eksternistycznych*, maturalnego*, potwierdzającego kwalifikacje zawodowe*, na przygotowanie pracy dyplomowej i przystąpienie do egzaminu dyplomowego*;

b) zwolnienia z całości*, z części* dnia pracy, na czas umożliwiający punktualne przybycie na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania;

c) za czas urlopu szkoleniowego (o którym mowa w pkt a) oraz za czas zwolnienia z całości*, części* dnia pracy (o którym mowa w pkt b) pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za pracę;

d) urlopu szkoleniowego (o którym mowa w pkt a) Pracodawca udziela w dni, które są dla Pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.

§ 4.

Pracownik zobowiązuje się uzyskać zgodę bezpośredniego przełożonego/kierownika działu* na zwolnienie z całości lub części dnia pracy. Zgoda jest udzielana na cały okres podnoszenia kwalifikacji/na każdorazową nieobecność w pracy* – w formie pisemnej.

§ 5.

W związku z podjęciem podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracodawca pokrywa:

1) koszty zajęć – wnosząc opłatę bezpośrednio organizatorowi zajęć/zwracając pracownikowi wniesioną opłatę w terminie 7 dni od dnia przedłożenia rachunku*

2) koszty zakupu podręczników i innych materiałów dydaktycznych do kwoty .................. – zwracając pracownikowi poniesione koszty w terminie 7 dni1 od dnia przedłożenia rachunku*,

3) koszty przejazdu na zajęcia – zwracając pracownikowi koszty przejazdu pociągiem pospiesznym, w drugiej klasie (wraz z miejscówką) oraz koszty przejazdu środkami komunikacji miejskiej z pociągu na uczelnię i z uczelni do pociągu w terminie 7 dni na podstawie przedłożonych przez pracownika wykorzystanych biletów w terminie 3 dni od dnia przedłożenia biletów/na koniec każdego kolejnego miesiąca/ według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych na terenie kraju*

4) koszty zakwaterowania – zwracając pracownikowi koszty noclegu do wysokości ... zł za każdy nocleg/miesięcznie/ – na podstawie przedłożonego przez pracownika rachunku, w terminie 7 dni od dnia jego przedłożenia/ według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych na terenie kraju*

5) koszt wyżywienia – zwracając pracownikowi koszty wyżywienia do wysokości ..... zł za każdy dzień/zjazd – na podstawie przedłożonego przez pracownika rachunku, w terminie 7 dni od dnia jego przedłożenia/ według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych na terenie kraju*

§ 6

1. Pracownik zobowiązuje się do przepracowania u Pracodawcy okresu 3 lat po ukończeniu nauki (zdania egzaminu dyplomowego) pod rygorem zwrotu kosztów świadczeń otrzymanych od Pracodawcy.

2. Pracownik jest zobowiązany do zwrotu pracodawcy poniesionych kosztów, o których mowa w § 5 w razie:

a) niepodjęcia nauki lub jej przerwania przez Pracownika z nieuzasadnionych przyczyn;

b) rozwiązania stosunku pracy przez Pracodawcę bez wypowiedzenia z winy Pracownika, w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub w okresie wskazanym w punkcie 1. po jego ukończeniu;

c) wcześniejszego niż w okresie wskazanym w punkcie 1 rozwiązania umowy o pracę przez Pracownika za wypowiedzeniem, z wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z powodu mobbingu;

d) rozwiązania umowy o pracę przez Pracownika bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 KP lub art. 943 KP, mimo braku przyczyn określonych w tych przepisach.

3. Zwrot kosztów, o którym mowa w § 5, przysługuje pracodawcy w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia.

§ 7

Pracodawca ma prawo rozwiązać niniejszą umowę w trybie natychmiastowym w razie wystąpienia jednej z przesłanek rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w trybie art. 52 k.p.

§ 8

1. Zmiany umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.

2. W sprawach nieuregulowanych niniejszą umową mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy i Kodeksu cywilnego.

3. Umowę sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze Stron.

.................................... ..............................

(pracodawca) (pracownik)

* niepotrzebne skreślić