Areszt zastępczy: więzienie zamiast grzywny

Coraz więcej zalegających z płaceniem grzywny trafia do aresztu zastępczego. Nowelizacja kodeksu karnego utrudniła prowadzenie takich spraw.

Aktualizacja: 08.09.2015 09:24 Publikacja: 08.09.2015 00:01

Foto: 123rf

W wymiarze sprawiedliwości jest trend odchodzenia od kar więzienia na rzecz grzywny. Ma ona jednak sporą wadę: skazany musi ją zapłacić albo komornik ściągnąć. Ten zaś zdziała niewiele, jeśli ukarany nie dochodów. A wtedy sędziowie mają sporo pracy, bo to oni zamieniają grzywnę na areszt. W 2012 r. sądy orzekły ponad 84 tys. kar zastępczych, w I półroczu 2015 r. już ponad 56 tys. A po wejściu w życie noweli kodeksu karnego sędziom zajmującym się egzekucją grzywien przybyło jeszcze więcej obowiązków.

75 mln zł

grzywien ?oraz innych należności sądowych wyegzekwowali komornicy w zeszłym roku

Od 1 lipca muszą powiadamiać biura informacji gospodarczej o każdej zmianie zadłużenia skazanego na karę pozbawienia wolności czy aresztu. Może też przybyć spraw, bo nowela zniosła art. 58 § 2 kodeksu karnego, który stanowił, że grzywny nie orzeka się, jeżeli dochody sprawcy i możliwości zarobkowe wskazują, że jej nie uiści i nie da się jej ściągnąć.

Areszt za grzywnę

– Najpierw sąd wzywa skazanego do dobrowolnego zapłacenia grzywny z pouczeniem (to nowy obowiązek), że w razie jej nieuiszczenia w terminie przekaże do biur informacji gospodarczej informację o tej zaległości – tłumaczy sędzia Roman Zazula, szef wydziału wykonawczego Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej.

W Polsce są cztery takie biura, sądy informują każde.

– Co więcej, jeśli skazany wpłaci część grzywny, np. 100 zł, to tę zmianę też musimy przesłać. Wprawdzie elektronicznie, ale ponieważ system jest niekompatybilny z sądowym, musimy te dane nanosić do sądowego. To nie tylko dużo pracy. Wątpliwości nasze budzi to, że sąd gromadzi dane, z których korzystają komercyjnie prywatne firmy – dodaje sędzia.

90 tys.

kar więzienia i aresztu zamieniły sądy na grzywny w 2014 r.

Jeśli to nie pomaga, sprawa trafia do komornika. Sąd może jednak z niego zrezygnować, jeśli nie ma widoków na powodzenie egzekucji.

Do komorników trafia rocznie ok. 350 tys. wniosków o egzekucję należności sądowych. Są wśród nich także opłaty ze spraw cywilnych, które poprawiają statystykę. W samych karnych skuteczność jest niewielka.

– Mniej więcej 1/3 spraw skierowanych do egzekucji z góry skazana jest na niepowodzenie. Są to bowiem sprawy przeciwko dłużnikom przebywającym w zakładach karnych, nieuzyskującym żadnego dochodu bądź takim, przeciwko którym prowadzone są już inne egzekucje, np. alimentacyjne – wskazuje Rafał Fronczek, prezes Krajowej Rady Komorniczej.

W jego ocenie komornicy i tak są bardzo sprawni. Są zainteresowani skutecznością, bo to od niej uzależniony jest ich dochód.

Czy jednak warto ściągać każdego skazanego, nawet najbiedniejszego ?

Kiedy odpuścić

– Jeśli wyjść z założenia, że chodzi o pieniądze, to nie warto. Uważam jednak, że chodzi tu przede wszystkim o wymierzanie sprawiedliwości, a wówczas dążymy do tego, aby każda kara była wyegzekwowana, choćby nawet był to jeden dzień aresztu – uważa sędzia Zazula. – Taki człowiek nie powie koledze na rynku miasteczka: nie płać grzywny, bo na dzień czy dwa przecież nie wyślą cię do aresztu – dodaje sędzia.

– Kar aresztu jednodniowego nie wymierzam, bo byłaby to raczej wycieczka do zakładu karnego, ale kilkudniowe mi się zdarzają – mówi z kolei sędzia Marta Śmiech, zastępca przewodniczącego wydziału karnego SR w Radzyniu Podlaskim, zajmująca się wykonywaniem kar. – Gdyby kilkudniowy areszt był zbyt surowy ze względu na wiek skazanego czy stan zdrowia, jest możliwość jego umorzenia. Ale to ostateczność – zaznacza.

Podobnego zdania jest prof. Stanisław Waltoś, karnista. – Wydaje się to absurdalne, ale danie klapsa daje czasem więcej niż zlanie. Dlatego pomijając skrajne sytuacje, wyrok należy egzekwować – wskazuje.

Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Dane osobowe
Wyciek danych klientów znanej platformy. Jest doniesienie do prokuratury
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Sądy i trybunały
Prokurator krajowy zdecydował: będzie śledztwo ws. sędziego Nawackiego