Ośrodki pomocy społecznej sprawdzą studentów

Zgodnie z nowelizacją ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym od 1 października 2012 r. w uzasadnionych przypadkach komisja stypendialna będzie mogła zażądać od studenta opinii jednostki w systemie pomocy społecznej i uwzględnić ją w postępowaniu o przyznanie stypendium socjalnego. Przepis ten ma ułatwić komisjom stypendialnym weryfikowanie studenckich oświadczeń o dochodach.

Co może OPS

– Jeśli osoba nie pobiera świadczeń socjalnych i nigdy się o nie nie ubiegała, nie mamy możliwości przeprowadzenia wywiadu środowiskowego – mówi Jan Żądło, dyrektor Wydziału Spraw Społecznych Urzędu Miasta w Krakowie.

Prawo do pomocy społecznej mają ci, których dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 351 zł. Studentów z rodzin o tak niskim dochodzie jest mało. Dlatego ostatnia nowelizacja prawa o szkolnictwie wyższym podnosi od nowego roku akademickiego progi uprawniające do świadczeń socjalnych. Po wakacjach prawo do nich będzie miał każdy student, w którego rodzinie dochód na osobę nie przekroczy 456,3 zł netto.

– Jeśli o opinię poprosi student z dochodem w rodzinie np. 400 zł na osobę, OPS będzie mógł tylko poinformować, że nie korzysta on z pomocy – mówi Przemysław Rochowiak, pełnomocnik rektora ds. pomocy materialnej Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Taka opinia nie pomoże ustalić, czy podane przez studenta dane są prawdziwe.

Arkadiusz Kulewicz, rzecznik prasowy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gdańsku, zauważa, że to sam student będzie występował o opinię. Wtedy pracownik OPS pójdzie do jego rodziny, niezależnie od tego, czy korzysta z pomocy, czy nie, i sporządzi tzw. kartę informacyjną z danymi m.in. o strukturze rodziny, źródłach dochodu, a także własne wnioski. Kulewicz wierzy jednak, że uczelnie będą prosić o opinie tylko w uzasadnionych przypadkach.

– Jeśli bowiem w październiku zgłosi się do nas wielu studentów, sparaliżuje to pracę urzędu – wyjaśnia.

Nowelizacja nie precyzuje jednak, o jaką opinię może wnioskować student.

– Powinno być wyraźnie zapisane, że chodzi o opinię o sytuacji materialnej i rodzinnej wnioskodawcy – uważa Żądło.

Przepis, który miał usprawnić działanie uczelnianych komisji stypendialnych, może się więc okazać martwy.

Zmiany systemowe

– Aby przepis zadziałał, to OPS powinny mieć ustawową możliwość przeprowadzenia wywiadu na wniosek studenta – mówi Magdalena Skopiec z Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie. – Ustawa o pomocy społecznej tego nie przewiduje.

Robert Pawłowski, rzecznik praw studenta, uważa, że dystrybucją świadczeń socjalnych dla studentów oraz weryfikacją oświadczeń o dochodach ich rodzin nie powinno zajmować się ponad 1000 komisji z 465 uczelni, tylko instytucje już istniejące i mające odpowiednie narzędzia.

– Stypendia socjalne powinna przyznawać gmina, z której pochodzi student – mówi Marek Rocki, były rektor Szkoły Głównej Handlowej. Uczelnie bowiem nie mają dobrych metod nie tylko na weryfikowanie sytuacji materialnej, ale nawet na ustalenie składu rodziny.

Nowe kryteria udzielania wsparcia

Od przyszłego roku akademickiego:

- każdy student, także pierwszego roku, którego miesięczny dochód netto na osobę w rodzinie nie przekracza 456,3 zł, ma prawo do stypendium socjalnego. Uczelnie mogą podnieść ten próg do 782,6 zł;

- student jest samodzielny finansowo, jeśli jego miesięczny dochód wynosi co najmniej 782,6 zł;

- do dochodów nie wlicza się stypendiów z funduszy UE, np. z kierunków zamawianych;