Spadkobierca rolnika nie dostanie dopłaty bez przywrócenia terminu

Spadkobierca rolnika, który chce dostać dopłatę bezpośrednią, a spóźnił się ze złożeniem prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, musi poprosić o przywrócenie terminu

Publikacja: 29.10.2012 18:50

Spadkobierca rolnika nie dostanie dopłaty bez przywrócenia terminu

Foto: Bloomberg

Aleksandra Tarka

Dziś Naczelny Sąd Administracyjny podjął uchwałę w sprawie warunków jakie musi spełnić spadkobierca rolnika, żeby otrzymać dopłatę z UE (sygn. akt II GPS 3/12).

Siedmioosobowy skład NSA uznał, że termin z art. 22 ust. 5 ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (dalej ustawa o płatnościach) ma charakter procesowy i mają do niego zastosowanie przepisy kodeksu postępowania administracyjnego.Oznacza to, że jego uchybienie wywołuje negatywne konsekwencje. Zniwelować je może tylko wniosek o przywrócenie terminu.

Skargi rolników

Uchwała została podjęta na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich, który zauważył, że wpływają do niego liczne skargi dotyczące dopłat bezpośrednich. Powodem części z nich jest rozbieżność w orzecznictwie sądów administracyjnych dotycząca charakteru jednego z terminów określonego przy procedurze przyznawania dopłat spadkobiercom rolników. Chodzi o specyficzną sytuacje, gdy w związku ze śmiercią rolnika, która nastąpiła między złożeniem wniosku o dofinansowanie a jego przyznaniem, spadkobierca może wstąpić w prawa zmarłego. Musi jednak spełnić ściśle określone warunki. Jeden z nich został określony w art. 22 ust. 5 ustawy o płatnościach. Zgodnie z nim spadkobierca składa prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku w terminie 14 dni od dnia jego uprawomocnienia się.

Rozbieżne stanowiska

Problem jednak w tym, że sądy administracyjne nie były zgodne jaki charakter ma ten 14 dniowy termin. Tymczasem od tego termin zależy los spadkobierców, którzy go nie dotrzymali. Niektóre sądy podchodziły do niego bardzo liberalnie. Uznawały, że jest to tylko termin porządkowy czyli ma on tylko dyscyplinować spadkobiercę do niezwłocznego złożenia postanowienia o nabyciu spadku. Jednak jego przekroczenie nie pociąga za sobą żadnych negatywnych konsekwencji. Za tym stanowiskiem opowiedział się RPO w swoim wniosku do NSA.

W orzecznictwie pojawił się też pogląd, że sporny termin ma charakter procesowy. Oznacza to, że jego niedotrzymanie wywołuje określone skutki prawne, ale spadkobierca może wystąpić o jego przywrócenie.

Jednak procesowy

I właśnie za tą koncepcja ostatecznie opowiedział się NSA. W ustnych motywach uzasadnienia uchwały Prezes Izby Gospodarczej NSA Andrzej Kisielewicz nie zgodził się, że prawo w ogóle nie przewiduje żadnych skutków przekroczenia spornego terminu. To, że w ustawie o płatnościach ich nie ma, nie oznacza bowiem, że nie ma ich w ogóle. Ustawa o płatnościach zawiera odwołanie do innych regulacji. Jedną z nich jest kodeks postępowania administracyjnego, który zawiera unormowania dotyczące przekroczenia terminu i który ma wprost zastosowanie do 14 dniowego terminu przewidzianego dla spadkobiercy.

To oznacza, że spadkobierca, który spóźni się ze złożeniem uprawomocnionego postanowienia o nabyciu spadku będzie musiał wystąpić o przywrócenie terminu. Zasady przywracania terminów reguluje art. 58 kpa. Zgodnie z jego treścią w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin. Przywrócenie terminu do złożenia tej prośby jest już niedopuszczalne. Uchwała jest prawomocna.