W myśl obowiązujących przepisów osoba prowadząca gospodarstwo rolne może ubiegać się o świadczenie z tytułu opieki nad osobą niepełnosprawną. Musi jednak złożyć oświadczenie o zaprzestaniu prowadzenia gospodarstwa. Małżonek lub domownik rolnika, którzy także mogą starać się o zasiłek, składają oświadczenie o zaprzestaniu prowadzenia gospodarstwa rolnego lub zaświadczenie o zaprzestaniu pracy w gospodarstwie rolnym.

Problem w tym, że już samo złożenie takiego oświadczenia powoduje utratę ubezpieczenia w KRUS. Jak bowiem wynika z informacji zamieszczonej na stronie internetowej KRUS, oświadczenie takie wskazuje na niespełnianie przez te osoby warunków do podlegania ubezpieczeniu na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Posłanka Iwona Kozłowska zapytała w interpelacji nr nr 28760, czy minister pracy planuje zmiany, które pozwolą rozwiązać problem takich osób.

Zdaniem podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Elżbiety Seredyn na to pytanie powinien odpowiedzieć minister rolnictwa, do którego kompetencji należy ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników.  Zauważyła jednak, że ocenę, czy dany rolnik, małżonek rolnika lub domownik zaprzestał prowadzenia gospodarstwa rolnego lub wykonywania w nim pracy, czy też nie, ustawodawca pozostawił rolnikowi, małżonkowi rolnika, domownikowi.

- Zarówno w obowiązującej od 15 maja 2014 r. ustawie o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, jak i w ustawie o świadczeniach rodzinnych nie wprowadzono definicji zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego ani definicji zaprzestania wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym. Nie ma tam również odesłania w tym zakresie do innych aktów prawnych - stwierdziła wiceminister Seredyn.

Jedynym potwierdzeniem stanu faktycznego jest oświadczenie składane przez rolnika, małżonka lub domownika pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań (art. 3 ust. 2 ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów). Co to znaczy? Składający oświadczenie musi zawrzeć w nim zdanie: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia". Oświadczenie z taką klauzulą może dotyczyć zarówno okresu od 15 maja 2014 r. tj. dnia wejścia w życie ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, jak i okresu od 1 lipca 2013 r. do 14 maja 2014 r., za które dana osoba ubiega się o ustalenie prawa do zasiłku dla opiekuna.

Elżbieta Seredyn  dodała, że za osoby otrzymujące zasiłek dla opiekuna, specjalny zasiłek opiekuńczy lub świadczenie pielęgnacyjne państwo z automatu płaci składki do ZUS-u na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz zdrowotne. Ale pod warunkiem, że osoby te nie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z innych tytułów. Rolnik, który podlegałby ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu w KRUS, nie zostanie więc zgłoszony do ubezpieczenia w ZUS. Jeśli natomiast złoży oświadczenie i zostanie wyłączony z ubezpieczenia w KRUS, gminny organ powinien jak najszybciej zgłosić go do ubezpieczeń w ZUS i ze środków budżetu państwa opłacać składki na te ubezpieczenia.

- Do osoby zainteresowanej należy decyzja, czy chce się ubiegać o dane świadczenia. Jest to istotne, biorąc pod uwagę wpływ zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego/wykonywania w nim pracy na prawo do ubezpieczenia w KRUS - napisała w odpowiedzi na interpelację wiceminister Seredyn.