Znajomość przepisów prawa pracy daje nam poczucie bezpieczeństwa i zwiększa emocjonalny komfort pracy – wykazał styczniowy sondaż, który na zlecenie serwisu pracy Rocketjobs.pl, przeprowadziła agencja badawcza WiseRabbit. „Rzeczpospolita” jako pierwsza opisuje wyniki badania, które objęło 500 polskich pracowników biurowych (tzw. white collars). Okazało się, że większość z nich ma wysokie mniemanie o swojej znajomości prawa.
Co prawda 22 proc. ankietowanych białych kołnierzyków ocenia, że dostatecznie lub miernie orientuje się w tych przepisach, lecz pozostali oceniają swoją znajomość Kodeksu Pracy jako co najmniej dobrą, a 36 proc. przyznałoby sobie piątkę lub szóstkę. Na tę wysoką średnią wpływają opinie menedżerów.
Czytaj więcej
Wprawdzie polscy prezesi z większym optymizmem niż ich koledzy w regionie i na świecie prognozują tegoroczne przychody swych firm, to w perspektywie trzech lat mają więcej obaw o wyniki biznesu.
Inicjatywa pracownika
Marta Bierca, socjolożka z SWPS, współzałożycielka agencji WiseRabbit i współautorka badania, zwraca uwagę, że im wyższe stanowisko, tym większa deklaratywna znajomość prawa pracy, a także większa świadomość znaczenia znajomości swoich praw jako pracownika. Osoby na stanowiskach kierowniczych lub dyrektorskich częściej też niż pozostali uczestnicy badania twierdzą, że to pracownik powinien wykazać się inicjatywą i poznać swoje prawa.
– Co więcej, wiedza ta przekłada się na emocjonalny komfort pracy i poczucie bezpieczeństwa, co dostrzegają szczególnie kobiety i osoby lepiej wykształcone – zaznacza Marta Bierca. Łącznie 72 proc. badanych pracowników umysłowych (wśród kobiet – 75 proc.) ocenia, że znajomość prawa pomaga w codziennej pracy. Jak jednak zwraca uwagę Hanna Cielebąk, specjalistka ds. rekrutacji w Rocketjobs.pl, Just Join It i Hello Hr, wiedza w zakresie prawa pracy, choć uznawana za fundamentalną, często odświeżana jest dopiero w momencie, gdy jest nam do czegoś potrzebna; kiedy mamy poczucie, że nasz pracodawca robi coś wbrew zapisanym tam zasadom.
Co prawda większość ankietowanych ocenia, że w ich firmie respektowane są przepisy prawa pracy, lecz zdecydowane przekonanie wyraża tu już mniejsza, bo 28-proc. grupa. Autorzy badania zwracają też uwagę, że całkiem sporo (niemal 20 proc.) badanych white collars czuje, że pracodawca łamie ich prawa. Nie bez powodu – jak dowodzą wyniki kontroli Państwowej Inspekcji Pracy.
Odczarować przepisy
Wprawdzie sprawozdania PIP za 2022 r. jeszcze nie ma, ale w 2021 r., gdy inspektorzy pracy przeprowadzili ponad 55 tys. kontroli, liczba ujawnionych naruszeń przepisów prawa pracy przekroczyła 600 tys. Nie bez znaczenia była tu świadomość i aktywność pracowników; jedna trzecia kontroli inspekcji pracy w 2021 r. była podjęta po skargach pracowników, którzy najczęściej sygnalizowali naruszenia dotyczące wypłaty i prawidłowego wyliczenia wynagrodzenia za pracę. To pokazuje, że świadomość przepisów i swoich praw jest istotna.
Hanna Cielobąk zastrzega, że wobec często zmieniających się regulacji, tak naprawdę nie wiadomo, ilu pracujących Polaków jest w stanie powiedzieć, co dokładnie znajduje się w Kodeksie Pracy i co się zmieniło w przepisach w ostatnim czasie. Okazją do sprawdzenia przepisów może być podpisana już przez prezydenta nowelizacja Kodeksu Pracy, która wprowadza kilka istotnych zmian w kwestii pracy zdalnej i badań trzeźwości pracowników.
Zdaniem Marty Biercy badanie Rocketjobs.pl dowodzi, że młodzi Polacy potrzebują edukacji w zakresie praw pracowniczych: w kontekście korzyści, z użyciem przyjaznego języka, z zastosowaniem przykładów. – Widać potrzebę odczarowania przepisów jako niezrozumiałych i przydatnych jedynie w sytuacjach problematycznych czy konfliktowych – twierdzi Bierca. Odpowiedzią na te potrzeby jest zorganizowana przez Rocketjobs.pl kampania edukacyjna pod hasłem Prawopracyjestmegafajne.pl.
